Nie będzie zgody na kompromis? Rzepliński już wie, jak odrzucić projekt ustawy o TK. UJAWNIAMY DOKUMENT, który krąży wśród posłów PO!

Drukujesz tylko jedną stronę artykułu. Aby wydrukować wszystkie strony, kliknij w przycisk "Drukuj" znajdujący się na początku artykułu.

5) Art. 82 ust. 1 „W sprawach wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy niniejszej ustawy”.

Wskazany przepis zawiera rozwiązanie przejściowe, które nakazuje stosować przepisy nowej ustawy do wszystkich spraw, które zostały wniesione i niezakończone przed dniem jej wejścia w życie. Należy podkreślić, że zgodnie z informacją przedstawioną przez Zespół Orzecznictwa i Studiów Biura Trybunału Konstytucyjnego, na dzień 29 kwietnia 2016 r. w toku jest 175 spraw, natomiast wraz ze sprawami dołączonymi jest 221 spraw.

W wyroku z 9 marca 2016 r. sygn. K 47/15 Trybunał orzekł, że ustanawiający regulację przejściową art. 2 ustawy nowelizującej z 22 grudnia 2015 r. jest niezgodny z art. 2 Konstytucji, przez to że przewiduje stosowanie przepisów tej ustawy do spraw, w których postępowanie przed Trybunałem wszczęto przed dniem wejścia jej w życie.

Projektodawca założył, że 

ze względu na to, że projektowana ustawa nie zmienia istoty instytucji ani sposobu prowadzenia postępowania w stosunku do rozwiązań prawnych, które były określone pod rządami przepisów ustawy o Trybunale Konstytucyjnym z 1997 r., a część spraw została wniesiona do TK jeszcze pod rządami tej ustawy, przepis przejściowy przyjmuje zasadę objęcia wszystkich postępowań przed Trybunałem nową ustawą”.

Autorzy projektu pominęli jednak istotny fakt dotyczący konieczności weryfikacji i przekazania wszystkich spraw w toku do rozstrzygnięcia zgodnie z przepisami dotyczącymi składów sędziowskich przewidzianych w projektowanej ustawie, a mianowicie: pełny skład, skład 7-osobowy i skład 3-osobowy. Ustawa o Trybunale Konstytucyjnym z 1997 r. przewidywała inne zasady dotyczące przekazywania spraw do rozstrzygnięcia pełnemu składowi, składowi 5-osobowemi i składowi 3-osobowemu. Należy również zauważyć, że składy sędziowskie w niektórych sprawach w toku są determinowane ustawą o Trybunale Konstytucyjnym z dnia 25 czerwca 2015 r. (która weszła w życie 30 sierpnia 2015 r.), a także art. 44 ust 1 ustawy nowelizującej z 22 grudnia 2015 r. (która weszła w życie 28 grudnia 2015 r.), w stosunku do którego Trybunał odroczył utratę mocy obowiązującej na 9 miesięcy w wyroku o sygn. K 47/15. Oznacza to, że we wszystkich sprawach, w których nastąpi zmiana składu orzekającego, konieczne będzie rozpoznawanie spraw od początku, w tym spraw, które skład sędziowski uznał za gotowe do rozstrzygnięcia.

Jak wskazał Trybunał w pkt 5.10.5 uzasadnienia wyroku w sprawie K 47/15 „ponowne ustalanie składów orzekających w tak dużej liczbie spraw w toku oraz ponowne procedowanie w tych sprawach od początku w oczywisty sposób spowodowałoby wydłużenie postępowań. (…) Wymóg ponownego ustalenia składu orzekającego w sprawach już rozpoznawanych przez Trybunał, a tym samym wymóg rozpoczęcia rozpatrywania sprawy od początku, oznacza ingerencję władzy ustawodawczej w proces orzekania. Regulacja ta narusza zatem niezależność Trybunału i jego odrębność od innych władz. W sprawach, w których sądy wystąpiły do Trybunału z pytaniami prawnymi, jest ona także sprzeczna z wymogiem rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki wynikający z art. 45 ust. 1 Konstytucji. Skoro bowiem nie istnieją racjonalne powody zmiany składu orzekającego i rozpatrywania sprawy przez Trybunał od początku, to wynikająca z tego zwłoka pociągająca za sobą zwłokę w postępowaniu przed sądem, który zwrócił się do Trybunału z wątpliwościami konstytucyjnymi, nie może zostać uznana za uzasadnioną w świetle art. 45 ust. 1 Konstytucji”.

6) Art. 85 „Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia”.

Wskazany przepis ustanawia 14 dniowy okres spoczywania ustawy, zgodnie ze standardem wyznaczonym przez art. 4 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych.

Jak podnieśli autorzy projektu „Vacatio legis nie jest długie ze względu na to, że rozwiązania projektowanej ustawy, z niewielkimi wyjątkami, są dobrze znane zarówno Trybunałowi Konstytucyjnemu, jak i ewentualnym uczestnikom postępowania, oraz innym podmiotom, które – w świetle ustawy – mają określone uprawnienia, obowiązki lub kompetencje wobec TK. Przepisy w tym kształcie były podstawą procedowania przez ostatnie ponad 18 lat”.

Wyznaczenie przez ustawodawcę odpowiedniego okresu vacatio legis w przypadku ustawy dotyczącej organizacji i trybu postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym ma szczególne znaczenie, nie tylko w kontekście możliwości dostosowania sytuacji prawnej adresatów do nowej regulacji ustawowej, ale przede wszystkim umożliwienia Trybunałowi dokonania kontroli konstytucyjności tej ustawy przed jej wejściem w życie. Trybunał nie może bowiem procedować na podstawie przepisów, które są jednocześnie przedmiotem kontroli. Analiza dotychczasowych rozwiązań normatywnych dotyczących organizacji i trybu postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym wskazuje, że wyznaczona przez prawodawcę vacatio legis wynosiła od 30 dni do kilku miesięcy.

Jak wskazał Trybunał w pkt 4.6.10 wyroku sygn. K 47/15 ustanawiając okres spoczywania ustawy ustawodawca powinien uwzględnić „konieczność zapewnienia odpowiedniego czasu na (…) rozstrzygnięcie ewentualnych zastrzeżeń co do konstytucyjności wprowadzanych zmian (zwłaszcza gdy były podnoszone już na etapie postępowania legislacyjnego i nie zostały wówczas rozważone, a sama ustawa nie była przedmiotem kontroli prewencyjnej)”.

W tym kontekście należy stwierdzić, że w przypadku omawianego projektu ustawy 14 dniowy okres dostosowawczy nie odpowiada standardom konstytucyjnym. Wskazany termin nie jest bowiem wystarczający do dokonania kontroli konstytucyjności ustawy przed jej wejściem w życie, w sytuacji w której Prezydent nie skorzysta z prerogatywy określonej w art. 122 ust. 3 Konstytucji do złożenia wniosku w trybie kontroli prewencyjnej. Trudno sobie wyobrazić, aby w ciągu 14 dni od dnia publikacji ustawy w Dzienniku Ustaw uprawnione podmioty przygotowały wnioski do Trybunału w ramach kontroli następczej, uczestnicy postępowania przygotowali stanowiska w sprawie, sędzia sprawozdawca przygotował projekt rozstrzygnięcia, odbyła się rozprawa i narady sędziowskie w pełnym składzie Trybunału, a następnie Trybunał wydał wyrok.

7) Brak rozdziału lub spójnego zespołu przepisów, określających postępowanie Trybunału w sprawie stwierdzenia przejściowej przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta (art. 131 ust. 1 Konstytucji).

Projekt ustawy zawiera jedynie szczątkowe rozwiązania w tym zakresie:

• określa krąg uczestników postępowania, którzy muszą wystąpić na rozprawie osobiście (art. 28),

• przewiduje obowiązek niezwłocznego przystąpienia do rozpatrzenia wniosku Marszałka Sejmu (art. 60 ust. 2).

Wskazane rozwiązanie stanowi obejście wyroku w sprawie K 47/15, w której Trybunał stwierdził, że art. 1 pkt 15 ustawy z 22 grudnia 2015 r. uchylający rozdział 10 ustawy z 25 czerwca 2015 r. (zatytułowany „Postępowanie w sprawie stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej”) jest niezgodny z art. 197 Konstytucji. W pkt 8.6.6. uzasadnienia wyroku Trybunał stwierdził, że „uregulowanie trybu postępowania przed sądem konstytucyjnym w sytuacji kryzysowej, w razie gdyby Prezydent nie był w stanie zawiadomić Marszałka Sejmu o niemożności sprawowania urzędu, jest obowiązkiem ustawodawcy wynikającym z art. 197 Konstytucji. Instytucja zastępstwa Prezydenta powinna gwarantować ciągłość działania urzędu głowy państwa w nadzwyczajnych sytuacjach. Z tego względu jest wymagane, aby uregulowania tej problematyki były pełne, spójne i jasne”.

Strona 5 z 8