Nie będzie zgody na kompromis? Rzepliński już wie, jak odrzucić projekt ustawy o TK. UJAWNIAMY DOKUMENT, który krąży wśród posłów PO!

Drukujesz tylko jedną stronę artykułu. Aby wydrukować wszystkie strony, kliknij w przycisk "Drukuj" znajdujący się na początku artykułu.

4) Art. 68 ust. 2 „Większością 2/3 głosów zapadają orzeczenia wydawane w pełnym składzie, które:

1) stwierdzają niezgodność z Konstytucją ustawy lub umowy międzynarodowej ratyfikowanej za zgodą wyrażoną w ustawie,

2) stwierdzają niezgodność ustawy z ratyfikowaną umową międzynarodową, której ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,

3) stwierdzają niezgodność z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych,

4) stanowią odstąpienie od poglądu prawnego wyrażonego w orzeczeniu wydanym w pełnym składzie,

5) wśród wzorców kontroli zawierają Preambułę Konstytucji albo jeden lub kilka z następujących przepisów: art. 1, art. 2, art. 4, art. 5, art. 7, art. 8, art. 9, art. 10, art. 15, art. 16, art. 30, art. 31, art. 32 Konstytucji”.

Wskazany przepis przewiduje, że orzeczenia wydawane w pełnym składzie Trybunału mają być podejmowane większością 2/3 głosów.

W wyroku z 9 marca 2015 r. sygn. K 47/15 Trybunał stwierdził, że art. 99 ust. 1 ustawy o TK z 25 czerwca 2015 r., w brzmieniu ustalonym ustawą nowelizującą z 22 grudnia 2015 r., jest niezgodny z art. 190 ust. 5 Konstytucji. Zakwestionowany przepis miał tożsame brzmienie z art. 68 ust. 2 zdanie pierwsze projektu ustawy, a mianowicie: „Orzeczenia Trybunału wydawane w pełnym składzie zapadają większością 2/3 głosów”.

W pkt 5.9.5 uzasadnienia powołanego wyroku Trybunał wskazał: „to, że art. 190 ust. 5 Konstytucji jednoznacznie określa większość głosów, jaką wydawane są orzeczenia Trybunału, wynika nie tylko z jego treści, ale również z systematyki Konstytucji i sposobu sformułowania w jej innych przepisach wymogu podejmowania decyzji przez różne organy kolegialne większością głosów. Zastrzeżenie, że dana decyzja podejmowana jest przez organ większością głosów, oznacza zawsze większość zwykłą, chyba że przepis konstytucyjny wyraźnie wskazuje inną większość”.

Projektodawca przypisał sobie rolę podmiotu upoważnionego na podstawie art. 197 Konstytucji do określenia większości, o której mowa w art. 190 ust. 5 Konstytucji i podniósł, że

„(…) nie można bezwzględnie wykluczyć zmiany rozumienia instytucji „większości” ze „zwykłej” na „kwalifikowaną” przy doprecyzowywaniu regulacji konstytucyjnej w drodze ustawy”. (…) Jeśli więc mamy co do zasady trzy sposoby obliczania większości głosów (zwykła, bezwzględna albo kwalifikowana), to ten sposób jako część postępowania przed TK musi być w sposób konkretny określony w ustawie (zgodnie z delegacją dla ustawodawcy wynikającą z art. 197 Konstytucji). Ustawodawca ma tu swobodę o tyle, że minimalny standard, którego musi dochować to zapewnienie większości zwykłej”.

Jest to pogląd sprzeczny z wyraźnym stwierdzeniem Trybunału zawartym w pkt 5.9.5. wyroku o sygn. K 47/15, że art. 190 ust. 5 Konstytucji „nie daje podstaw ani do różnicowania przez ustawodawcę większości głosów potrzebnych do podjęcia orzeczenia w zależności od tego, w jakim składzie Trybunał orzeka, ani do wprowadzania innej większości głosów aniżeli wskazana w tym przepisie. Niedopuszczalna jest przy tym taka wykładnia art. 190 ust. 5 Konstytucji, która zakłada, że przepis ten zawiera normę pustą, bo mówi o „jakiejkolwiek większości”, zaś to ustawodawca ma obowiązek przesądzenia, o jaką większość w tym przepisie chodzi. To oznaczałoby bowiem, że treść przepisu konstytucyjnego jest determinowana przez ustawodawcę, co w demokratycznym państwie prawnym nie może mieć miejsca”.

Konstrukcja art. 68 ust. 2 projektu ustawy sprawia wrażenie, że 2/3 głosów następuje tylko w wyjątkowych przypadkach szczególnej wagi. W uzasadnieniu projektu ustawy wskazano, że „co do zasady orzeczenie TK zapada zwykłą większością głosów. Jednak równolegle, ze względu na skutki niektórych orzeczeń TK, projektodawca zdecydował się na wyższy standard”.

W tym zakresie uzasadnione wątpliwości budzi art. 36 ust. 2 pkt 5 projektu ustawy, który ustanawia wymaganie rozstrzygania spraw większością 2/3 głosów w sytuacjach, gdy wśród wzorców kontroli zawierają Preambułę Konstytucji albo jeden lub kilka z następujących przepisów: art. 1, art. 2, art. 4, art. 5, art. 7, art. 8, art. 9, art. 10, art. 15, art. 16, art. 30, art. 31, art. 32 Konstytucji. Jak wskazał projektodawca „Przyjęta podwyższona większość ma wzmocnić legitymizm takiego orzeczenia i oddalić zarzuty o nadużywanie władzy, szczególnie przy możliwej w praktyce, bardzo szerokiej interpretacji preambuły czy konstytucyjnych klauzul generalnych”.

Po pierwsze, wskazane przepisy Konstytucji stanowią wzorce kontroli w większości spraw rozstrzyganych przez Trybunał, w szczególności dotyczy to zasady demokratycznego państwa prawnego (art. 2), zasady podziału władzy (art. 10), czy zasady równości (art. 32). Po drugie, sposób głosowania zostaje uzależniony od podmiotu inicjującego postępowanie w sprawie, który ma swobodę w zakresie wskazania właściwych – jego zdaniem – wzorców kontroli aktów normatywnych. Po trzecie, istnieje groźba nadużywania wskazanego uprawnienia, gdyż podmiot inicjujący postępowanie może wskazać w petitum pisma którykolwiek z wymienionych wzorców, a następnie nie przedstawić w stosunku do niego żadnego uzasadnienia. W takim przypadku Trybunał umarza postępowanie w odpowiednim zakresie z uwagi na niedopuszczalność wydania wyroku, jednak zgodnie z art. 36 ust. 2 pkt 5 będzie zobowiązany rozpoznać sprawę większością 2/3 głosów. Po czwarte, nie jest do końca jasne, kto ma podnosić wobec składu sędziowskiego zarzuty o „nadużywanie władzy” w przypadku orzekania o zgodności aktów normatywnych z wymienionymi powyżej wzorcami i jak się to ma do zasady niezawisłości sędziowskiej, o której mowa w art. 195 ust. 1 Konstytucji.

Strona 4 z 8