Rzecznik TSUE: Nieprawidłowości przy powołaniu sędziego SN mogą wystarczyć do podważenia jego bezstronności

Rzecznik generalny Trybunału Sprawiedliwości UE Nicholas Emiliou uznał w wydanej dziś opinii, że nieprawidłowości przy powołaniu sędziego Sądu Najwyższego mogą wystarczyć do podważenia jego bezstronności. O tzw. test bezstronności sędziego zapytał trybunał w Luksemburgu Sąd Najwyższy.

SN zadał pytanie TSUE w związku z wnioskiem powoda o przeprowadzenie testu bezstronności sędziego SN, powołanego na urząd przez Krajową Radę Sądownictwa w jej nowym składzie. Do rozpoznania wniosku w sprawie bezstronności sędziego wylosowano w SN pięcioosobowy skład, w którym znalazło się z kolei trzech sędziów powołanych przez nową KRS.

Problem w tym, że dziś także TSUE uznał, że decyzje personalne podejmowane przez I prezes SN na podstawie ustawy przyjętej po 2017 r. (wówczas także uchwalono zmiany w przepisach o KRS) są wiążące.

CZYTAJ TAKŻE: TSUE niszczy narrację uderzającą w Sąd Najwyższy! Wyznaczenie sędziów SN do orzekania w dwóch izbach jest zgodne z prawem Unii

Kwestia bezstronności

Przewodniczący składu wyznaczonego do rozpoznania sprawy przez SN zwrócił się z pytaniem do TSUE, czy na gruncie prawa Unii same okoliczności powołania sędziego mogą wystarczyć do zakwestionowania jego niezawisłości i bezstronności. Spytał też, czy kwestii testu mogą orzekać sędziowie powołani na wniosek nowej KRS.

W ocenie rzecznika generalnego uchybienia w procedurze powoływania na urząd mogą same w sobie wskazywać, że niektórzy sędziowie nie spełniają wymogów niezawisłości i bezstronności.

Uznał też za oczywiste, że członkowie składu orzekającego w kwestii bezstronności nie mogą sami wzbudzać wątpliwości pod tym względem.

Zarówno TSUE, jak i ETPCz nie mają uprawnień do bezpośredniego kształtowania ustroju sądów w krajach UE. Ich orzeczenia nie mogą być traktowane jako bezpośrednie źródła prawa krajowego, w przeciwieństwie do wyroków polskiego Trybunału Konstytucyjnego. Decyzje TSUE i ETPCz mogą być jedynie wytycznymi dla władz państwowych do przeprowadzenia zmian w ustawodawstwie krajowym.

koal/PAP