Nieoficjalnie. Jest przełom ws. negocjacji dotyczących unijnych pożyczek na obronnośc. Warunkiem przygotowanie "planu krajowego"

Jest wstępna zgoda na zaproponowany przez polską prezydencję tekst rozporządzenia ustanawiającego program pożyczkowy na obronność SAFE w wysokości 150 mld euro - potwierdziły dwa źródła unijne.

Do wsparcia ma się kwalifikować wiele produktów wytwarzanych w Polsce, np. przeciwlotniczy zestaw rakietowy Piorun, samobieżna armatohaubica Krab i bojowy wóz piechoty Borsuk.

Spotkanie ambasadorów

Podczas spotkania ambasadorów państw UE nastąpił przełom w negocjacjach i zaproponowany przez polską prezydencję tekst rozporządzenia został wstępnie zaakceptowany przez reprezentantów krajów członkowskich - podały dwa źródła. Ambasadorowie mają go oficjalnie zaakceptować na posiedzeniu w środę.

Potem rozporządzenie trafi na posiedzenie ministrów do spraw europejskich w przyszłym tygodniu. Po ich zgodzie i opublikowaniu rozporządzenia w Dzienniku Urzędowym UE wejdzie w życie. Program SAFE mógłby więc zacząć działać z początkiem czerwca.

Unijne pożyczki

Pożyczki będą udzielane krajom członkowskim, a zaciągane przez Komisję Europejską i gwarantowane unijnym budżetem. Mają one umożliwić zwiększenie inwestycji w obronność.

Co do zasady SAFE ma przyczynić się do rozwoju współpracy w obszarze zamówień obronnych między krajami UE. Pieniądze z pożyczek będą przekazywane na projekty zgłaszane przez co najmniej dwa państwa. Rozporządzenie przewiduje ułatwienia dla tego typu wspólnych zamówień.

SAFE umożliwi jednak również finansowanie projektów realizowanych tylko przez jedno państw członkowskie. Pojedyncze kraje będą miały możliwość składania wniosków o finansowanie przez pierwszy rok funkcjonowania programu, na czym Polska - jak zapowiadał w wywiadzie dla PAP komisarz ds. budżetu Piotr Serafin - może skorzystać najbardziej.

W programie będzie mogła brać udział także Ukraina, co ma dodatkowo wzmocnić potencjał jej przemysłu zbrojeniowego i wspomóc ją w wojnie z Rosją. Kijów będzie jednak uczestniczyć w programie we współpracy z co najmniej jednym krajem członkowskim. Program będzie też otwarty na Norwegię i Szwajcarię jako kraje stowarzyszone oraz na państwa, które zawrą z UE porozumienie o partnerstwie obronnym, co właśnie zrobiła Wielka Brytania.

Spory

Najbardziej kontrowersyjną częścią prac nad rozporządzeniem stanowiła możliwość finansowania z unijnych pożyczek zakupów produktów obronnych z krajów trzecich, w szczególności ze Stanów Zjednoczonych. Ostatecznie kraje unijne zachowały pierwotną propozycję, by 35 proc. środków w ramach SAFE można było przeznaczyć na komponenty z krajów spoza UE, a 65 proc. na komponenty od producentów w Europie, Ukrainie, państwach EFTA i EOG (Norwegii i Szwajcarii).

Oprocentowanie unijnych kredytów wyniesie 3,3 proc., więc państwa, które mogą uzyskać niższe oprocentowanie na własną rękę, prawdopodobnie z nich nie skorzystają. Pula krajów, dla których mechanizm pożyczkowy będzie atrakcyjny, będzie więc ograniczona; znajdzie się w niej Polska.

Warunkiem dostępu do pożyczek będzie przygotowanie planu krajowego.

CZYTAJ TAKŻE:

— Groźny plan UE dla obronności. Saryusz-Wolski: W ten sposób KE zawłaszczy kolejny zakres władzy nad państwami członkowskimi

— Von der Leyen „zezwala” Europie na dozbrajanie. W planach m.in. znów pożyczki! Buda: „Z Tuskiem naprawdę doprowadzą do tragedii”

— [Niemal połowa krajów UE formalnie wniosła już o wyłączenie wydatków obronnych z reguł budżetowych. KE ma podjąć decyzję za miesiąc]

as/PAP