Utrzymanie wyroku na Andrzeja Poczobuta jest tragedią, której się spodziewano; jest to także skutek braku wizji i strategii na Zachodzie wobec Białorusi i Alaksandra Łukaszenki; dziś trzeba zwiększyć nacisk na jego reżim - uważa były ambasador Białorusi w Polsce Paweł Łatuszka.

Białoruski Sąd Najwyższy odrzucił apelację Andrzeja Poczobuta i utrzymał w mocy wyrok sądu niższej instancji – osiem lat kolonii karnej o zaostrzonym rygorze. Wyrok uprawomocnił się. Rozprawa apelacyjna odbywała się za zamkniętymi drzwiami. Sam Poczobut w niej nie uczestniczył. O odrzuceniu apelacji powiadomiły w komunikacie służby prasowe Sądu Najwyższego.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Tak reżim Łukaszenki niszczy ludzi! Poczobut prawomocnie skazany na 8 lat kolonii karnej. Białoruski sąd odrzucił apelację

Łatuszka powiedział PAP, że utrzymanie wyroku wobec Poczobuta „jest tragedią niestety spodziewaną”.

Jest to też jednak, moim zdaniem, skutek braku wizji i strategii na Zachodzie wobec Białorusi i Alaksandra Łukaszenki, którą można było realizować od roku 2020. Teraz Łukaszenka ma dodatkowe gwarancje wojskowe i polityczne, ma broń jądrową, czuje się bezkarny. A wiemy przecież, że z dyktatorami można rozmawiać tylko z pozycji siły. To znaczy, że trzeba zwiększyć nacisk, że kraje Zachodu muszą to zrobić, zamiast okazywać niezdecydowanie i obojętność

— ocenił.

Łukaszenka może się czuć bezpiecznie?

Według b. ambasadora, „na Rosję cały czas jest wywierany nacisk, a na Łukaszenkę - od roku nie, brakuje determinacji i strategii”.

Skutkiem są tysiące więźniów politycznych, coraz bardziej wyniszczonych fizycznie i psychicznie i mnóstwo osób, które w Białorusi tajemniczo znikają. Nawet dzisiaj aresztowano kolejne osoby w Lidzie, każdego dnia tak jest. A Łukaszenka widzi, że Zachód jest słaby i w związku z tym realizuje antyzachodnią politykę, która odpowiada interesom Kremla

— podkreślił Łatuszka.

To, co można zrobić, by pomóc więźniom politycznym, to walczyć na forum unijnym o przygotowanie proaktywnej strategii wobec Białorusi, zakładającej z jednej strony nakładanie sankcji, zamykanie przejść granicznych dla białoruskich towarów, wprowadzenia embarga na Białoruś za to, że ma u siebie rosyjską broń taktyczną. Bo to nie żarty

— stwierdził.

Według Łatuszki należy wprowadzić też odpowiedzialność karną przed międzynarodowymi sądami za popełnione na Białorusi zbrodnie. Jak dodał, potrzebne są też działania ze strony UE na rzecz białoruskiego społeczeństwa, by uniemożliwić „rozpuszczanie jego tożsamości i złamanie oporu”.

Potrzebne jest wsparcie, ale i rozwój uniwersytetów i instytucji kultury, by mogła się edukować i wytworzyć nowa elita Białorusi, która odnowi ten kraj

— stwierdził b. ambasadora.

Straszne jest to, że Zachód nie zareagował - ani na broń taktyczną na Białorusi, ani na to, że w więzieniach umierają Białorusini, ani na skazywanie więźniów politycznych, tortury. A Łukaszenka robi co chce, czuje się bezkarny. Bo rozmieszczenie broni jądrowej na Białorusi oznacza, że będziemy mieli większą grupę rosyjskich żołnierzy na stałe, więcej baz wojskowych, i w sytuacji jakiegokolwiek kryzysu czy prób zmiany władzy przez Białorusinów, Rosja wprowadzi wojsko, by spacyfikować Białoruś

— powiedział Łatuszka.

My krzyczeliśmy, błagaliśmy, argumentowaliśmy, uprzedzaliśmy, przekazywaliśmy dokumenty; nikt nas nie słyszy. Nowych sankcji nie ma i pewnie szybko nie będzie. Natomiast część krajów, takich jak Portugalia, lobbuje, by sankcje zmniejszyć i wyprowadzić z nich na przykład koncern Biełaruskalij, który ułatwia popełnianie zbrodni wojennych jak wywożenie na Białoruś dzieci z okupowanych przez wojska rosyjskie terytoriów Ukrainy

— dodał.

Biełaruskalij zajmuje się wydobyciem i przetwórstwem potażu, a to główne źródła obcej waluty, dzięki którym reżim Łukaszenki może aktywnie wspierać rosyjską agresję na Ukrainę. Tymczasem w Brukseli są podejmowane próby zniesienia sankcji na białoruski potaż, który wykorzystywany jest w produkcji nawozów. Zwolennicy zniesienia sankcji powołują się przy tym na argument bezpieczeństwa żywnościowego świata. Wiele krajów UE, w tym Polska, wskazuje jednak, że jest to pretekst, bo białoruski potaż został zastąpiony m.in. potażem z Kanady, a światowe ceny produktów rolnych i nawozów spadają.

Nadzieją na zmiany na Białorusi, także jeśli chodzi o sytuację więźniów politycznych takich jak Andrzej Poczobut jest odnowienie solidarności europejskiej, jednolita i twarda postawa wobec reżimu białoruskiego i mówienie o sytuacji uwięzionych także na południu Europy. Liczymy na Polskę, Litwę, i inne kraje, które wiedzą jak działa Rosja, a które już w tej chwili robią dla Białorusi bardzo wiele, że wystąpią ze wspólną inicjatywą w UE, by przygotować strategię unijną wobec reżimu na Białorusi. Bez tego nie ma co liczyć na pozytywne zmiany

— podsumował Łatuszka.

Ministrowie obrony Rosji i Białorusi, Siergiej Szojgu i Wiktar Chrenin podpisali w czwartek umowę formalnie przyspieszającą rozmieszczenie na terytorium Białorusi rosyjskiej taktycznej broni nuklearnej.

Reakcja polskiego MSZ

Utrzymanie wyroku 8 lat pozbawienia wolności dla Andrzeja Poczobuta jednoznacznie wskazuje na złą wolę władz w Mińsku w kwestii przedstawicieli polskiej mniejszości narodowej na Białorusi

— oświadczyło MSZ.

Resort spraw zagranicznych podkreślił, że nieustannie wzywa do uwolnienia wszystkich więźniów politycznych.

Utrzymanie wyroku 8 lat pozbawienia wolności dla Andrzeja Poczobuta jednoznacznie wskazuje na złą wolę władz w Mińsku w kwestii przedstawicieli polskiej mniejszości narodowej na Białorusi. Nieustannie wzywamy do uwolnienia wszystkich więźniów politycznych i zaprzestania represji

— czytamy we wpisie MSZ, opublikowanym na Twitterze.

Andrzej Poczobut to działacz zdelegalizowanego w 2005 r. Związku Polaków na Białorusi. Jest obywatelem Białorusi polskiej narodowości. Jako dziennikarz współpracował m.in. z polskimi mediami. W przeszłości za krytyczne wypowiedzi na temat rządzącego Białorusią od 1994 r. Alaksandra Łukaszenki trafiał do aresztu i był sądzony. Jako działacz nieuznawanego przez białoruskie władze i zdelegalizowanego w 2005 r. ZPB, Poczobut - pasjonat historii - wiele czasu poświęcał m.in. badaniu losów Polaków na terenach dzisiejszej Białorusi.

Poczobuta zatrzymano w rodzinnym Grodnie w marcu 2021 r. Od tamtego czasu aktywista przebywa w areszcie. Według białoruskiego sądu Poczobut miał „wzywać do sankcji i innych działań na szkodę Białorusi” za pośrednictwem publikacji w mediach i internecie, a także popełnić „celowe działania, mające na celu wzniecanie wrogości i nienawiści na tle narodowościowym, religijnym i społecznym”. Wyrok sądu pierwszej instancji - osiem lat kolonii karnej - zapadł 8 lutego tego roku.

Strona polska domaga się uwolnienia Poczobuta, będącego przedstawicielem polskiej mniejszości i oczyszczenia go z politycznie motywowanych, nieprawdziwych zarzutów. MSZ RP zapewnia, że stale prowadzi działania na rzecz uwolnienia Poczobuta.

CZYTAJ TEŻ:

— Minister Kamiński reaguje w sprawie Poczobuta. Kilkuset przedstawicieli reżimu Łukaszenki trafi na listę sankcyjną

— Manifestacja solidarności w Warszawie. Polskie MSZ wzywa władze w Mińsku do uwolnienia wszystkich więźniów politycznych

— Raman Pratasiewicz ułaskawiony przez Łukaszenkę! Na początku maja były bloger został skazany na osiem lat więzienia

pn/PAP/Twitter