TSUE rozpatruje skargę Polski i Węgier na tzw. mechanizm warunkowości

Wczoraj od wysłuchania skarżących, a więc przedstawicieli rządów Polski i Węgier rozpoczęła się rozprawa w TSUE, dotycząca skargi tych krajów na rozporządzenie warunkujące wypłaty funduszy europejskich od przestrzegania praworządności.

CZYTAJ WIĘCEJ: Zakończył się pierwszy dzień rozprawy przed TSUE w sprawie mechanizmu warunkowości. „To byłoby rażące naruszenie norm”

Zgodnie z ustaleniami na posiedzeniu Rady Europejskiej z 10-11 grudnia 2020 roku, Polska i Węgry zaskarżyły tekst tego rozporządzenia, a na wniosek Parlamentu, Trybunał przyspieszył rozpatrywaniem tej skargi. Posiedzenie jest dwudniowe, ale rozstrzygnięcia można spodziewać się dopiero za kilka tygodni, wcześniej zostanie ogłoszona zostanie opinia rzecznika Trybunału ale jej treść nie będzie wiążąca dla ostatecznego rozstrzygnięcia.

Przypomnijmy, że Polska i Węgry skarżą wspomniane rozporządzenia jako niezgodne z zapisami Traktatów, bowiem ich zdaniem wartości zapisane w art. 2 TUE są chronione mechanizmem zapisanym w art 7 TUE, a mechanizmu traktatowego nie można zastępować, rozszerzać, czy zmieniać, mechanizmem opisanym w dokumencie niższej rangi czyli w rozporządzeniu (taka zresztą była opinia prawna Rady do projektu rozporządzenia, która została utajniona na 2 lata i dopiero niedawno ujrzała światło dzienne). Zresztą wspomniane rozporządzenie o powiązaniu przyszłych wydatków budżetowych z tzw. praworządnością jest oparte o art. 322 Traktatu o Funkcjonowaniu UE, który dotyczy tylko i wyłącznie ochrony interesów finansowych UE, dopisanie w nim ochrony wartości europejskich opisanych w art.2 TUE jest kolejnym złamaniem Traktatów. Tworzenie więc mechanizmu, który ma być dla Komisji narzędziem przestrzegania praworządności w państwach członkowskich, poprzez wręcz ostentacyjne łamanie Traktatów, zdaniem obydwu rządów jest łamaniem praworządności ale na poziomie unijnym.

Przypomnijmy także, że wspomniane rozporządzenie to rezultat ustaleń na posiedzeniu Rady Europejskiej z 10-11 grudnia poprzedniego roku, podczas którego ustalono wieloletni budżet UE na lata 20121-2027, Fundusz Odbudowy, a także ten akt prawny, którego celem ma być przestrzeganie zasady, że wydatkowanie środków z obydwu tych źródeł, nie może się odbywać ze szkodą dla ochrony interesów finansowych UE. Przewodnicząca KE Ursula von der Leyen na wspomnianym posiedzeniu RE, wręcz zobowiązała się, że przyjmie ona „Wytyczne”, które nie tylko „określą jej rolę we wdrażaniu rozporządzenia”, co więcej, że w nich „uwzględnione zostanie rozstrzygnięcie Trybunału Sprawiedliwości”, a więc w domyśle, KE poczeka na zaskarżenie przez Polskę i Węgry rozporządzenia do TSUE i dostosuje się do jego wyroku. Projekt „Wytycznych” został przez KE przygotowany, ale ich ostateczny kształt ma być ustalony po rozstrzygnięciu TSUE z uwzględnieniem jego ewentualnych uwag (KE jest przekonana, że skarga Polski i Węgier zostanie oddalona).

Ponadto w konkluzjach z grudniowego szczytu RE znalazł się zapis, że mechanizm warunkowości koncentruje się tylko na ochronie interesów finansowych i nie jest po to aby zastępować, czy rozszerzać wspomniany art 7 TUE. Co więcej jeżeli Komisja Europejska zdecyduje się użyć mechanizmu praworządności do zablokowania wypłat dla jakiegoś kraju członkowskiego, musi udowodnić, że doszło do naruszenia interesów finansowych UE, a procedury w tej sprawie będzie prowadziła tylko i wyłącznie Dyrekcja Generalna KE ds. budżetu. A szkodzenie interesom finansowym, to wydatkowanie unijnych środków z naruszeniem prawa, z podejrzeniami o korupcję czy defraudację, wydawanie środków europejskich w konflikcie interesów i inne działania o podobnym charakterze, a tak się szczęśliwie składa, że tego rodzaju przestępstwa są Polsce „wypalane gorącym żelazem”. Gdyby nawet KE taki dowód przeprowadziła, to decyzję w tej sprawie musi przyjąć Rada Unii Europejskiej, gdzie głosuje się kwalifikowaną większością (minimum 15 krajów zamieszkałych przez 65 proc. ludności), a takiej większości KE nie jest w stanie zebrać, próbując już teraz ukarać Polskę i Węgry wg. art. 7 Traktatu.

KE jak wspomniałem zakłada oddalenie przez TSUE skargi Polski Węgier, choć obydwa kraje jak się wydaje mają mocne merytoryczne argumenty o sprzeczności rozporządzenia dotyczącego warunkowości z unijnymi Traktatami. Jeżeli rozporządzenie okaże się zgodne z unijnym prawem, nie pozostaje nic innego jak mieć nadzieję, że będzie ono stosowane zgodnie ze wspomnianymi „Wytycznymi”, a one ograniczają jego wykorzystanie do ochrony interesów finansowych UE. Polska wykorzystuje unijne środki od początku naszego członkostwa w UE bez zagrożeń korupcją czy defraudacją (pod tym względem do naszego kraju jest najmniej zastrzeżeń spośród wszystkich krajów UE), więc nie powinno być także problemów w przyszłości, tyle tylko, że coraz częściej KE stosuje w stosunku do naszego kraju polityczne, a nie merytoryczne oceny.