Wielka Sobota – dzień ciszy i oczekiwania. Po zmroku Kościół celebruje najważniejszą liturgię w roku - Wigilię Paschalną

Kościół obchodzi dziś Wielką Sobotę – dzień ciszy i oczekiwania. Wierni odwiedzają groby Pańskie, rozważając mękę i śmierć Chrystusa. W kościołach święcone są pokarmy na stół wielkanocny. Po zmroku rozpoczyna się już celebracja Zmartwychwstania, czyli najważniejsza liturgia w całym w roku – Wigilia Paschalna.

Po śmierci krzyżowej i złożeniu do grobu wspomina się zstąpienie Jezusa do otchłani. Starożytne teksty opisują Chrystusa, który „budzi” ze snu śmierci do nowego życia Adama i Ewę, którzy wraz z całym rodzajem ludzkim przebywali w Szeolu.

„Wielka cisza spowiła ziemię; wielka na niej cisza i pustka. ‘Cisza wielka, bo Król zasnął’, ziemia się przelękła i zamilkła, bo Bóg zasnął w ludzkim ciele, a wzbudził tych, którzy spali od wieków… Idzie, by odnaleźć pierwszego człowieka, jak zgubioną owieczkę. Pragnie nawiedzić tych, którzy siedzą zupełnie pogrążeni w cieniu śmierci; by wyzwolić z bólów niewolnika Adama, a wraz z nim niewolnicę Ewę, idzie On, który jest ich Bogiem i Synem Ewy… Oto Ja, twój Bóg, który dla ciebie stałem się twoim synem… Zbudź się, który śpisz! Nie po to bowiem cię stworzyłem, byś pozostawał spętany w Otchłani. Powstań z martwych, albowiem jestem życiem umarłych”

— czytamy w jednym ze starożytnych tekstów, który w tym dniu jest czytany w porannej liturgii godzin, oddającym tajemnicę tego dnia.

Modlitwa przy Grobie Pańskim

Liturgista ks. Mateusz Kielarski powiedział PAP, że w Wielką Sobotę Kościół trwa przy Grobie Pańskim, rozważając mękę i śmierć Chrystusa.

W kościołach ołtarz pozostaje wciąż obnażony – nie ma na nim obrusu, świeczników ani żadnych ozdób i przyborów mszalnych. Tabernakulum jest otwarte i puste – nie ma w nim Najświętszego Sakramentu. W centrum prezbiterium jest krzyż wystawiony do adoracji.

W tym dniu, kiedy przechodzimy przed krzyżem, powinniśmy uklęknąć, oddając cześć Chrystusowi Ukrzyżowanemu

— wyjaśnił ks. Kielarski.

Przypomniał, że przed południem w kościołach błogosławi się pokarmy przeznaczone na świąteczny stół. W koszykach wierni przynoszą do kościołów m.in. jajka, wędliny, chleb, sól, chrzan i kawałek ciasta.

Wierni nawiedzają świątynie, gromadząc się wokół grobów Pańskich, w których przechowywany jest Najświętszy Sakrament. Jest on ustawiony w centralnym punkcie, przykryty welonem tak, aby można było medytować nad „tajemnicą zejścia Chrystusa do otchłani”.

Wielki Piątek i Wielka Sobota to jedyny czas w ciągu roku, kiedy Kościół nie sprawuje Mszy św. Komunii świętej można udzielać jedynie w formie wiatyku, czyli osobom, które są w niebezpieczeństwie śmierci.

Celebracja Wigilii Paschalnej

Dopiero po zmroku w kościołach rozpoczyna się liturgia Wigilii Paschalnej, której ceremonie należą już do Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego.

Ks. Kielarski przypomniał, że na początku liturgii kapłan dokonuje poświęcenia ognia i zapala od niego paschał – symbol Chrystusa, który jest światłością świata. Obrzęd ten najczęściej odbywa się przed kościołem, gdzie rozpalane jest ognisko.

Ogień jest żywiołem, który może sprawić, że całe miasto spłonie. Liturgia powoduje, że żywioł ognia zostaje okiełznany – służy do zapalenia świecy, która rozświetla ciemności nocy

— podkreślił. Liturgista dodał, że późna pora rozpoczęcia liturgii również ma swoją symbolikę.

To nawiązanie do nocy, która poprzedziła wyjście Izraelitów z niewoli egipskiej. Bóg polecił wówczas swojemu ludowi, aby po zmroku spożywał mięso baranka paschalnego, a jego krwią pokropił drzwi swoich domów, aby w ten sposób uniknąć śmierci. Również dzisiaj ta noc ma być czuwaniem całego Kościoła, który oczekuje na zmartwychwstanie Chrystusa

— mówił.

Dodał, że symbolem tego czuwania są zapalone świece, które wierni trzymają w rękach aż do rozpoczęcia liturgii Słowa. Zaznaczył, że świece są zapalone od paschału, który do ciemnego kościoła wnosi kapłan. Kiedy paschał zostaje wprowadzony do prezbiterium rozpoczyna się śpiew „Orędzia wielkanocnego” (Exsultet).

Ks. Kielarski zaznaczył, że następnym elementem jest liturgia Słowa, która podczas Wigilii Paschalnej jest wyjątkowo rozbudowana: w pełnej wersji składa się z dziewięciu czytań przeplatanych psalmami i modlitwą.

Podczas tej liturgii Kościół rozważa wielkie dzieła, których dokonał Pan Bóg w historii, od stworzenia świata aż do zmartwychwstania Chrystusa

— powiedział.

Dodał, że po homilii następuje trzecia część Mszy, czyli liturgia chrztu św., która rozpoczyna się od poświęcenia wody. W tym właśnie momencie wierni zgromadzeni w kościołach odnawiają swoje przyrzeczenia chrzcielne. W niektórych parafiach odbywają się również chrzty dorosłych lub dzieci.

Zaznaczył, że w czwartej części liturgii Kościół zostaje zaproszony do stołu Eucharystii, który przygotował sam Chrystus poprzez swoją śmierć i zmartwychwstanie.

Ks. Kielarski poinformował, że w wielu kościołach w Polsce liturgię Wigilii Paschalnej kończy procesja rezurekcyjna wokół kościoła.

Procesja ma być wyrazem radości, której doświadczają wierni po spotkaniu ze zmartwychwstałym Chrystusem. Podobnie jak uczniowie, chcemy się dzielić tą radością ze światem, dlatego wychodzimy z procesją na ulice miast

— wyjaśnił.

CZYTAJ TAKŻE:

— Tysiące wiernych na Drodze Krzyżowej w Koloseum. „Kiedy stoi przede mną osoba osądzana - Jezu, otwórz moje serce”

— Abp Jędraszewski w Wielki Piątek: „Odbywa się sąd nad Polską. Głównym prześladowanym dziecko, które zabija się uderzeniem w serce”

— Ulicami Warszawy przeszła Centralna Droga Krzyżowa. „Patrzmy na Ukrzyżowanego, aby mieć siłę, by z Jego pomocą znieść wszystko”

olnk/PAP/KAI