Szef Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej (UINP) Anton Drobowycz poinformował, że zwrócił się do rządu Ukrainy o co najmniej 1 mln hrywien (ok. 95 tys. zł) na program poszukiwań szczątków i miejsc pochówku, również tych, o które proszą obywatele Polski. Przy okazji postawił jednak Polsce swoje warunki.

Poprosiłem rząd o przeznaczenie co najmniej 1 miliona hrywien na oddzielny program prac poszukiwawczych, w szczególności, jeśli zgłoszą się obywatele polscy, postaramy się im pomóc

— powiedział Drobowycz w telewizji Zjednoczone Wiadomości.

„Mapa drogowa”

Jak ocenił, Polska „od lat” nie uruchomiła grup roboczych czy komisji resortowych w tej sprawie i „prawdopodobnie dlatego polscy obywatele zwracają się w takiej desperacji”.

Drobowycz stwierdził, że strony ukraińska i polska powinny przejść do konstruktywnych działań „w problematycznych kwestiach dotyczących ekshumacji i miejsc pochówku”. Szef UINP zaproponował przyjęcie „mapy drogowej” w tej dziedzinie.

Jego zdaniem „mapa drogowa”, służąca przezwyciężeniu kryzysu, powinna obejmować: odnowienie zdewastowanych miejsc pochówku Ukraińców w Polsce; udzielenie Polakom wszystkich pozwoleń potrzebnych do prac poszukiwawczych i ekshumacyjnych (jak pokreślił, obecnie wiadomo o 10-12 wnioskach); udostępnienie przez obie strony działek w celu budowy cmentarzy i miejsc pochówku; uruchomienie mechanizmów instytucjonalnych do rozwiązywania problematycznych kwestii dotyczących miejsc pochówku i miejsc pamięci.

Działania dyplomacji

W środę szef MSZ Ukrainy Andrij Sybiha poinformował, że podczas wizyty w Polsce omówił z polskimi władzami konkretne kroki w sprawie rozwiązania kwestii ekshumacji szczątków ofiar rzezi wołyńskiej. Sprawa ta od dawna „zatruwa dialog polityczny” obu krajów - podkreślił.

W trakcie pobytu Sybihy w Polsce UINP zapowiedział, że w 2025 roku planuje zainicjować prace nad poszukiwaniem i ekshumacją polskich szczątków w obwodzie rówieńskim.

Szef MSZ Radosław Sikorski pytany w Programie Trzecim Polskiego Radia, czy zgadza się z szefem MON Władysławem Kosiniakiem-Kamyszem, że bez załatwienia sprawy ekshumacji nie będzie polskiej zgody na dołączenie Ukrainy do UE, wskazał, że „przekonuje stronę ukraińską, że lepiej to załatwić zanim dojdziemy do tak drastycznych wyborów”.

I strona ukraińska daje do zrozumienia, że być może da się to załatwić

— dodał.

Sikorski podkreślił, że w sprawie ekshumacji ofiar zbrodni wołyńskiej w Polsce panuje zgoda narodowa. Przypomniał, że zabiegają o nie m.in. prezydent Andrzej Duda, marszałek Sejmu Szymon Hołownia i wicepremier, szef MON.

Spór

Między Warszawą i Kijowem od wiosny 2017 r. trwa spór wokół zakazu poszukiwań i ekshumacji szczątków polskich ofiar wojen i konfliktów na terytorium Ukrainy, wprowadzonego przez ukraiński IPN. Zakaz został wydany po zdemontowaniu pomnika UPA w Hruszowicach, do którego doszło w kwietniu 2017 r.

Pomnik ludobójców

Przypominamy, że w 2017 roku zlikwidowany został Pomnik zbrodniczej Ukraińskiej Powstańczej Armii w podkarpackich Hruszowicach. Został on wybudowany z inicjatywy byłych bojowników UPA. Na monumencie znajdowało się hasło „Chwała bohaterom UPA/bojownikom o wolność Ukrainy”. Miał on upamiętniać członków UPA, którzy zginęli w walce z wojskiem polskim. Istnienie pomnika, który oddawał część organizacji odpowiedzialnej za czystki etniczne i ludobójstwo ludności polskiej wzbudzało uzasadnione oburzenie. W 2017 rok pomnik został rozebrany w ramach akcji czynu społecznego.

Reakcja polskiego IPN

Do sprawy ekshumacji polskich ofiar odniósł się wczoraj w komunikacie prasowym przekazanym mediom - w tym wPolityce.pl - prezes polskiego Instytutu Pamięci Narodowej dr Karol Nawrocki.

Jesteśmy gotowi na rozmowy, które doprowadzą do ustaleń pozwalających na rozpoczęcie prac poszukiwawczych i ekshumacyjnych. Rozmów, które będą trzymały się dotychczas przyjętych ustaleń a nie zmian w ustaleniach wprowadzonych przez stronę ukraińską bez konsultacji z nami. Ponadto to nie ukraiński IPN jest właściwą instytucją do podejmowania decyzji w tym zakresie. Czekamy zatem na pozytywne rozpatrzenie przez władze Ukrainy naszych wniosków, tak abyśmy mogli rozpocząć prace poszukiwawcze i ekshumacyjne Ofiar Ludobójstwa na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej. Jesteśmy na to gotowi w każdej chwili

— powiedział.

CZYTAJ TAKŻE:

Co ze sprawą Wołynia i ekshumacji? Sikorski: Strona ukraińska daje do zrozumienia, że da się to załatwić. Ale po owocach ich poznamy

Jest propozycja rozwiązania kwestii dotyczących ekshumacji ofiar zbrodni wołyńskiej. Szef UINP przygotował „mapę drogową”

Nawrocki odpowiada na ruch Ukraińców ws. ekshumacji ofiar Rzezi Wołyńskiej: Czekamy na pozytywne rozpatrzenie naszych wniosków

as/pap