Japończyk Syukuro Manabe, Niemiec Klaus Hasselmann i Włoch Giorgio Parisi zostali tegorocznymi laureatami Nagrody Nobla z fizyki - ogłoszono we wtorek w Sztokholmie.

CZYTAJ TAKŻE: Nagroda Nobla w dziedzinie medycyny. Dlaczego odczuwamy ciepło i zimno? Dwaj naukowcy dokonali przełomowego odkrycia

Komitet Noblowski nagrodził ich za „przełomowe prace, które przyczyniły się do zrozumienia złożonych układów”.

Parisi otrzyma połowę nagrody w wysokości 10 mln koron szwedzkich (ok. 980 tys. euro), drugą połową podzielą się po równo Manabe i Hasselmann.

Nobel z fizyki za zrozumienie złożonych systemów w przyrodzie

Nobel 2021 z fizyki Syukuro Manabe i Klaus Hasselmann otrzymali za fizyczny model klimatu Ziemi i wpływ ludzi na jego zmiany, zaś trzeci tegoroczny noblista -Giorgio Parisi - został doceniony za odkrycie interakcji w układach fizycznych - począwszy od atomów aż po układy planetarne.

Jak zauważył Komitet Noblowski, złożone układy charakteryzują się przypadkowością i brakiem ładu i są trudne do zrozumienia. A tegoroczni nobliści zastosowali nowe metody do opisania ich i przewidywania ich długofalowych zachowań, podkreślili członkowie Komitetu.

Manabe i Hasselmann - obaj już 90-letni - podzielą się po równo połową nagrody za „fizyczne modelowanie klimatu Ziemi, co pozwoliło ilościowo określić jego zmienność i wiarygodnie przewidywać globalne ocieplenie”.

Manabe wykazał, w jaki sposób podwyższony poziom dwutlenku węgla w atmosferze przyczynia się do wzrostu temperatur na powierzchni Ziemi. W latach 60. XX wieku opracowywał fizyczne modele klimatu. Około dekadę później Hasselmann opracował model, w którym powiązał pogodę i klimat, co pozwoliło zrozumieć, dlaczego modele klimatu mogą być wiarygodne, mimo że pogoda jest zmienna i chaotyczna.

Z kolei Giorgio Parisi (ur. w 1948 r.) otrzyma drugą połowę nagrody za „odkrycie wzajemnego oddziaływania zakłóceń i fluktuacji w układach fizycznych - od atomów po układy planetarne”. Jego badania pomogły zrozumieć i opisać wiele różnych oraz całkiem przypadkowych materiałów i zjawisk, nie tylko w fizyce, ale też w wielu bardzo różnych dziedzinach, jak matematyka, biologia, neuronauka i uczenie się maszyn

mm/PAP