Widzimy, że Polska stała się głównym obrońcą wartości europejskich i krajem, który kształtuje wsparcie dla Ukrainy w związku z agresją Rosji na ten kraj - powiedział w środę prezydent Czech Milosz Zeman na wspólnej konferencji prasowej z prezydentem Andrzejem Dudą.

„Polska stała się głównym obrońcą wartości europejskich”

Polski prezydent przebywa w środę z roboczą wizytą w Czechach. W Pradze Andrzej Duda spotkał się z prezydentem Zemanem, po rozmowie zorganizowano wspólną konferencję prasową prezydentów.

Powiedziałem panu prezydentowi (Dudzie - PAP), że w czasach, gdy Bruksela krytykowała Polskę, ja tę krytykę nazwałem ingerencją w wewnętrzne sprawy Polski. Teraz widzimy, że właśnie Polska stała się głównym obrońcą wartości europejskich

— powiedział czeski prezydent. Podkreślił, że Polska jest krajem, który kształtuje wsparcie dla Ukrainy w związku z agresją Rosji na ten kraj.

Wyraził też pełne wsparcie dla Polski „w kwestii dostaw rosyjskiego gazu do Polski, ponieważ Rosjanie zatrzymując te dostawy złamali istniejące umowy, tak z punktu widzenia terminowości, jak i z punktu widzenia formy płatności”.

Gazprom zakręca kurek z gazem

We wtorek wieczorem PGNiG podał w komunikacie giełdowym, że Gazprom poinformował o wstrzymaniu od środy dostaw gazu do Polski. Dodano, że spółka odmówiła Gazpromowi zapłaty za gaz z kontraktu jamalskiego w rublach.

Czeski prezydent podkreślał, że dwustronne relacje między naszymi krajami są doskonałe, a wspólne wysiłki obejmują m.in. pomoc ukraińskim uchodźcom. Wyraził przekonanie, że „po przezwyciężeniu tego kryzysu (…) będziemy mogli odetchnąć, będziemy mówili, że świat się zmienił i jest inny niż przed tą wojną” - powiedział Zeman. Dodał, że chce uwierzyć, że świat będzie lepszy, bo potrafimy wspólnym wysiłkiem doprowadzić do tego, że agresja nie zakończy się sukcesem.

„Sytuacja zupełnie szczególna”

Prezydent Duda podkreślił z kolei, że sytuacja, w której dzisiaj się znajdujemy jest sytuacją, nawet na przestrzeni ponad 30 lat od 1989 r., zupełnie szczególną.

Nigdy jeszcze w naszych czasach wolności, naszych krajów i Republiki Czeskiej i Rzeczypospolitej Polskiej po 1989 roku nie doszło do agresji zbrojnej na taką skalę, realizowanej przez państwo, które jest także i mocarstwem nuklearnym. Agresji na kraj niepodległy, agresji na kraj wolny, bez żadnego rzeczywistego powodu, bez żadnej przyczyny, którą można byłoby obiektywnie uznać, bez uprzedzenia. I jeszcze w dodatku udając - bo przecież Rosja cały czas udaje - że nie jest to wojna, którą każdy widzi, tylko, że jest to jakaś tam operacja specjalna

— mówił prezydent Duda.

Podziękował też Zemanowi za to, „że jako prezydent Republiki Czeskiej w sposób jednoznaczny określił działania Rosji, jako agresję na kraj wolny i niepodległy, jakim jest Ukraina”.

Że w sposób jednoznaczny tę agresję potępił, i że w sposób jednoznaczny podejmuje wszystkie kroki, które dzisiaj są działaniem wspólnoty międzynarodowej po, to aby tę agresję zatrzymać

— podkreślił Andrzej Duda.

Prezydent wskazywał też na pomoc, która płynie z Czech na Ukrainę.

Przedstawiłem panu prezydentowi, jaki jest też zakres polskiej pomocy

— zaznaczył.

Tak, jak niedawno powiedział w mediach premier Mateusz Morawiecki sama pomoc militarna z polskiej strony dla Ukrainy, to ponad siedem miliardów złotych (…) Ta pomoc jest rzeczywiście Ukrainie potrzebna. I my tej pomocy ze swojej strony nie szczędzimy

— zapewnił prezydent.

Pieniądze na pomoc uchodźcom

Na konferencji prasowej po spotkaniu Duda poinformował, że z prezydentem Czech Miloszem Zemanem rozmawiał m.in. o kwestii uchodźców z Ukrainy. Podkreślił, że Polska w dużej części wzięła ten problem na siebie, przyjmując ich i udzielając schronienia przede wszystkim kobietom i dzieciom.

Przypomniał, że od początku rosyjskiej agresji na Ukrainę granicę z Polskę przeszło prawie 3 mln uchodźców, a blisko 2 mln nadal jest na terenie naszego kraju i jest im udzielana wszelka możliwa pomoc. Wskazał, że to nie jest zwykła sytuacja dla żadnego kraju, a dla Polski ma ona charakter bezprecedensowy.

Ale mówiłem też, że zarówno Polsce, jak i Czechom, które też przyjęły uchodźców, należy się po prostu pomoc ze strony Unii Europejskiej, z Unii Europejskiej powinny do nas płynąć pieniądze po to, żebyśmy mogli sfinansować wszystkie potrzeby uchodźców z Ukrainy i żeby nasze kraje także mogły normalnie funkcjonować. To nie jest zwykła sytuacja żeby 2 miliony ludzi przybyło do kraju w ciągu de facto kilku tygodni

— powiedział. Ocenił, że to dla Polski „ewenement na skalę historyczną”.

Dlatego ta polityka europejska, której nie ma w tej chwili, co chcę z całą mocą podkreślić, a powinna być - to jest coś, co jest dla mnie zupełnie niezrozumiałe i to, że ta pomoc naszym krajom ze strony instytucji europejskich nie jest udzielana. Muszę powiedzieć, że to jest dla mnie ogromny zawód

— dodał.

Duda podkreślił, że liczy „na refleksję ze strony instytucji europejskich, ze strony polityków europejskich, aby wreszcie odpowiednie instrumenty zostały ustanowione, bo to jest kwestia doraźna, która powinna być realizowana natychmiast”.

„Poradzimy sobie z tym problemem”

Jak zaznaczył prezydent Duda, polskie firmy, które miały umowy na dostawy rosyjskiego gazu podejmą odpowiednie kroki prawne wobec zerwanej umowy.

Wierzę głęboko, że wyegzekwują odszkodowania od strony rosyjskiej, od Gazpromu, za naruszenie zasad umowy, na normalnych zasadach, jakie funkcjonują w międzynarodowym prawie gospodarczym. Nie mam żadnych wątpliwości, że odpowiednie kroki prawne zostaną podjęte

— zaznaczył.

Faktem jest, że Rosjanie zakręcili kurek. Rzeczywiście wczoraj otrzymaliśmy informacje, że Rosja przestaje przesyłać gaz do naszego kraju. Przyjęliśmy ją ze spokojem - przyznam, że spodziewałem się, że to może nastąpić, po tym jak kiedyś widzieliśmy szantaż gazowy wobec Ukrainy

— powiedział prezydent.

Zaznaczył, że już kilka miesięcy temu pełnomocnik rządu ds. infrastruktury energetycznej Piotr Naimski zapewniał go, że „Polska ma odpowiednie możliwości, że indywidualni odbiorcy w ogóle nie odczują takiej sytuacji”.

Prezydent zapewnił też, że „na pewno nie będzie takiej sytuacji”, że odbiorcom indywidualnym zostanie odcięty gaz.

Poradzimy sobie z tym problemem, także w ramach współpracy wewnątrzeuropejskiej - są już działające interkonektory - i zapewniam, że damy radę

— oświadczył.

Duda poinformował również, że tematem rozmów z Zemanem była kwestia stworzenia wodnego połączenia Polski z Czechami, Odry z Dunajem, które pozwoliłoby na rozwój kontaktów gospodarczych między Polską, Czechami i innymi krajami w dorzeczu Dunaju. Zaznaczył, że Polska to zadanie realizuje od kilku lat, modernizując szlaki wodne na Odrze.

W środę w Pradze prezydent spotkał się z prezydentem Republiki Czeskiej Miloszem Zemanem. W wystąpieniu po rozmowach odniósł się do kwestii wzmacniania obecności wojsk NATO w krajach środkowoeuropejskich wobec rosyjskiej agresji na Ukrainę.

Rozmawialiśmy oczywiście o kwestii zbliżającego się szczytu Sojuszu Północnoatlantyckiego w Madrycie. Mam nadzieję, że dzisiaj w NATO wszyscy jasno widzą, co mówiliśmy przez ostatnie lata, że Rosja jest zagrożeniem militarnym dla naszej części Europy. Oczywiście uważamy, iż powinno to skutkować wzmocnieniem obecności Sojuszu na wschodniej flance

— oświadczył prezydent Duda.

Jak wskazał, powinien się zmienić charakter obecności NATO w regionie.

Dzisiaj jest to Enhanced Forward Presence (wysunięta obecność - PAP), a powinno być Enhanced Forward Defence (wysunięta obrona - PAP); ta obecność powinna być znacznie wzmocniona - względem liczby żołnierzy Sojuszu obecnych na naszych terenach, jak również i infrastruktury sojuszu. Powinna być zapewniona obrona antydostępowa, zarówno w zakresie obrony przeciwrakietowej, jak i przeciwlotniczej

— stwierdził.

Zapowiedział, że ta kwestia będzie omawiana przed szczytem w Madrycie z partnerami w ramach NATO, w tym zwłaszcza tzw. Bukaresztańskiej Dziewiątki - państw wschodniej flanki NATO.

Prezydent podkreślił też wdzięczność za działania Czech, które zadeklarowały swoją obecność militarną na Słowacji w ramach NATO.

To ważny gest w ramach NATO i w ramach sąsiedztwa, by współtworzyć bezpieczeństwo

— zaznaczył Andrzej Duda.

kk/PAP