W Hiszpanii sędziowie są wybierani przez Radę Główną Władzy Sądowniczej (CGPJ), której przewodniczącym jest prezes sądu najwyższego. Członków Rady wybiera de jure parlament, a de facto partie polityczne za pomocą systemu kwot, czyli są oni wybierani spośród członków lewicowych i prawicowych stowarzyszeń sędziowskich proporcjonalnie do realnej siły parlamentarnej obu głównych partii – Partido Popular (PP) i Socjalistów. Ile dana partia ma mandatów, tylu ma sędziów.
Obecny przewodniczący Sądu Najwyższego Carlos Lesmes został mianowany w grudniu ub.r. w skutek porozumienia między premierem Mariano Rajoyem a liderem opozycji Alfredem Perez Rubalcalbą. Lesmes przewodniczy także CGPJ. W 2016 r. Unia Europejska (EU Justice Socreboard) przeprowadziła sondaż na temat niezależności sądów w poszczególnych krajach UE. Gorzej od Hiszpanii wypadły tylko Chorwacja, Włochy, Słowenia i Bułgaria. 28 proc. Ankietowanych Hiszpanów twierdzi, że partie wywierają zbyt duży wpływ na sądy.
System sprawiedliwości Hiszpanii jest przy okazji także jednym z najbardziej niewydolnych w Unii. Długość procesów wynosi średnio 318 dni. Są jednak kraje, które wypadają o wiele gorzej. W porównaniu długość procesów we Francji to 348 dni, a we Włoszech aż 532 dni..Hiszpańskie sądy z zasady nie radzą sobie z postępowaniami korupcyjnymi, które w niektórych przypadkach ciągną się już od ponad 10 lat, a ich końca nie widać. Zdaniem ekspertów wynika to z braku efektywnego nadzoru nad sądami.
W Holandii sędziowie powoływani są na mocy rozporządzenia królewskiego na wniosek ministra sprawiedliwości. Kandydata na wakujące miejsce wskazuje sędzia, który opuszcza stanowisko. Jeżeli jest więcej niż jeden kandydat, minister może wybrać jednego z nich. Kandydatów rekomenduje Rada Sądownictwa, w oparciu o pozytywną opinię komisji ds. selekcji oraz sądu ogłaszającego nabór na wolne stanowisko. Rada składa się z trzech do pięciu członków, na ogół co najmniej połowa to byli sędziowie zgłoszeni przez środowisko sędziowskie.
Sędziowie mają status urzędników państwowych i mogą zostać usunięci ze stanowiska decyzją Sądu Najwyższego na wniosek prokuratora generalnego. System ten ma zapewnić im ochronę przed arbitralnymi decyzjami władzy.
W Szwecji sędziów powołuje minister sprawiedliwości na wniosek Rady ds. Nominacji Sędziów (Domarnämnden, odpowiednik polskiej KRS).Po reformie przeprowadzonej w 2011 r. ponad połowa członków Domarnämnden to sędziowie wybierani przez stowarzyszenia sędziów, a reszta to prawnicy powoływani przez rząd oraz parlament.
W sądach rejonowych, sądach apelacyjnych, sądach administracyjnych i administracyjnych sądach apelacyjnych zatrudnieni są też ławnicy (nämndemän). Ławnicy są mianowani na okres czterech lat przez: radę gminy (kommunfullmäktige) w gminach leżących w obrębie właściwości miejscowej sądu rejonowego; radę regionu (landsting) w regionach (län) leżących w obrębie właściwości sądu administracyjnego, administracyjnego sądu apelacyjnego lub sądu apelacyjnego. Niezawisłość sędziów nie oznacza w Szwecji zapewnienia im jak najdalej idącej autonomii formalnej, lecz jak najlepszych warunków do wypełniania ich funkcji społecznej.
We Włoszech kandydaci na sędziów startują w konkursie przeprowadzanym przez Najwyższą Radę Sądownictwa (Consiglio Superiore della Magistura).Radzie przewodniczy prezydent, a jej członkowie, z wyjątkiem prokuratora generalnego i przewodniczącego Sądu Kasacyjnego, są wybierani przez parlament oraz izby sędziowskie (stosunkiem 10:20) wśród wykładowców prawa na uniwersytetach lub doświadczonych prawników.
Ten system wybierania sędziów wydaje się być wzorowy, co najmniej w teorii. Nie ma on bowiem żadnego wpływu na jakość sądownictwa. Włoski system sprawiedliwości uchodzi za jeden z najbardziej dysfunkcyjnych w Europie. Przedawnienie przestępstwa rozpoczyna się od chwili jego popełnienia, a nie odkrycia, na dodatek sędziowie mogą brać co roku wielomiesięczny urlop, przez co ciężko kogokolwiek postawić przed sądem, a jak to się już udaje, proces potrafi trwać nawet osiem do dziesięciu lat.
Według portalu „L’incredibile Parlamento Italiano” ponad 90 włoskich deputowanych oskarżonych o korupcję uniknęło procesu dzięki przedawnieniu swoich spraw. Inni liczą na to, że przestępstwo, które popełnili się przedawni zanim sąd zdąży wydać ostateczny wyrok w ich sprawie (po wyczerpaniu przysługujących każdemu oskarżonemu dwóch apelacji).
Jak podkreśla Transparency International w konsekwencji tylko Bułgaria ma większy problem z korupcją niż Włochy. „Nikt we Włoszech nie wierzy w sankcje penalne” – twierdzi przewodniczący Rady Sądownictwa Pierrecamillo Davigo. Także sędziowie. Włoskie sądy procedują obecnie pok. 8 mln postępowań (w tym 3,5 mln karnych), sędziów jest za mało, jednak Włochy, doświadczone kryzysem finansowym, nie mają pieniędzy na zatrudnienie kolejnych.
Dodatkowym problemem jest korupcja wśród samych sędziów. Ponad połowa Włochów uważa system sprawiedliwości za głęboko skorumpowany. W 2012 r. anty-mafijny sędzia Giancarlo Giusti otrzymał karę czterech lat pozbawienia wolności za przyjmowanie łapówek od oskarżonych o różne przestępstwa członków kalabryjskiej ‘Ndranghety, których sprawy umarzał.
Te przykłady, tylko kilka z wielu, pokazują, że w większości krajów Europy zachodniej egzekutywa ma spory udział w mianowaniu sędziów. W niektórych z nich pływ władzy wykonawczej i prawodawczej na wybór sędziów jest wręcz decydujący. W innych formalna niezależność sędziów nie przesądza o jakości samego systemu sprawiedliwości. Wymiar sprawiedliwości musi mieć demokratyczną legitymację, a pozostawienie wyboru sędziów samym sędziom jest tak samo niebezpieczne, jak oddanie ich wyłącznie w ręce polityków.
Drukujesz tylko jedną stronę artykułu. Aby wydrukować wszystkie strony, kliknij w przycisk "Drukuj" znajdujący się na początku artykułu.
W Hiszpanii sędziowie są wybierani przez Radę Główną Władzy Sądowniczej (CGPJ), której przewodniczącym jest prezes sądu najwyższego. Członków Rady wybiera de jure parlament, a de facto partie polityczne za pomocą systemu kwot, czyli są oni wybierani spośród członków lewicowych i prawicowych stowarzyszeń sędziowskich proporcjonalnie do realnej siły parlamentarnej obu głównych partii – Partido Popular (PP) i Socjalistów. Ile dana partia ma mandatów, tylu ma sędziów.
Obecny przewodniczący Sądu Najwyższego Carlos Lesmes został mianowany w grudniu ub.r. w skutek porozumienia między premierem Mariano Rajoyem a liderem opozycji Alfredem Perez Rubalcalbą. Lesmes przewodniczy także CGPJ. W 2016 r. Unia Europejska (EU Justice Socreboard) przeprowadziła sondaż na temat niezależności sądów w poszczególnych krajach UE. Gorzej od Hiszpanii wypadły tylko Chorwacja, Włochy, Słowenia i Bułgaria. 28 proc. Ankietowanych Hiszpanów twierdzi, że partie wywierają zbyt duży wpływ na sądy.
System sprawiedliwości Hiszpanii jest przy okazji także jednym z najbardziej niewydolnych w Unii. Długość procesów wynosi średnio 318 dni. Są jednak kraje, które wypadają o wiele gorzej. W porównaniu długość procesów we Francji to 348 dni, a we Włoszech aż 532 dni..Hiszpańskie sądy z zasady nie radzą sobie z postępowaniami korupcyjnymi, które w niektórych przypadkach ciągną się już od ponad 10 lat, a ich końca nie widać. Zdaniem ekspertów wynika to z braku efektywnego nadzoru nad sądami.
W Holandii sędziowie powoływani są na mocy rozporządzenia królewskiego na wniosek ministra sprawiedliwości. Kandydata na wakujące miejsce wskazuje sędzia, który opuszcza stanowisko. Jeżeli jest więcej niż jeden kandydat, minister może wybrać jednego z nich. Kandydatów rekomenduje Rada Sądownictwa, w oparciu o pozytywną opinię komisji ds. selekcji oraz sądu ogłaszającego nabór na wolne stanowisko. Rada składa się z trzech do pięciu członków, na ogół co najmniej połowa to byli sędziowie zgłoszeni przez środowisko sędziowskie.
Sędziowie mają status urzędników państwowych i mogą zostać usunięci ze stanowiska decyzją Sądu Najwyższego na wniosek prokuratora generalnego. System ten ma zapewnić im ochronę przed arbitralnymi decyzjami władzy.
W Szwecji sędziów powołuje minister sprawiedliwości na wniosek Rady ds. Nominacji Sędziów (Domarnämnden, odpowiednik polskiej KRS).Po reformie przeprowadzonej w 2011 r. ponad połowa członków Domarnämnden to sędziowie wybierani przez stowarzyszenia sędziów, a reszta to prawnicy powoływani przez rząd oraz parlament.
W sądach rejonowych, sądach apelacyjnych, sądach administracyjnych i administracyjnych sądach apelacyjnych zatrudnieni są też ławnicy (nämndemän). Ławnicy są mianowani na okres czterech lat przez: radę gminy (kommunfullmäktige) w gminach leżących w obrębie właściwości miejscowej sądu rejonowego; radę regionu (landsting) w regionach (län) leżących w obrębie właściwości sądu administracyjnego, administracyjnego sądu apelacyjnego lub sądu apelacyjnego. Niezawisłość sędziów nie oznacza w Szwecji zapewnienia im jak najdalej idącej autonomii formalnej, lecz jak najlepszych warunków do wypełniania ich funkcji społecznej.
We Włoszech kandydaci na sędziów startują w konkursie przeprowadzanym przez Najwyższą Radę Sądownictwa (Consiglio Superiore della Magistura).Radzie przewodniczy prezydent, a jej członkowie, z wyjątkiem prokuratora generalnego i przewodniczącego Sądu Kasacyjnego, są wybierani przez parlament oraz izby sędziowskie (stosunkiem 10:20) wśród wykładowców prawa na uniwersytetach lub doświadczonych prawników.
Ten system wybierania sędziów wydaje się być wzorowy, co najmniej w teorii. Nie ma on bowiem żadnego wpływu na jakość sądownictwa. Włoski system sprawiedliwości uchodzi za jeden z najbardziej dysfunkcyjnych w Europie. Przedawnienie przestępstwa rozpoczyna się od chwili jego popełnienia, a nie odkrycia, na dodatek sędziowie mogą brać co roku wielomiesięczny urlop, przez co ciężko kogokolwiek postawić przed sądem, a jak to się już udaje, proces potrafi trwać nawet osiem do dziesięciu lat.
Według portalu „L’incredibile Parlamento Italiano” ponad 90 włoskich deputowanych oskarżonych o korupcję uniknęło procesu dzięki przedawnieniu swoich spraw. Inni liczą na to, że przestępstwo, które popełnili się przedawni zanim sąd zdąży wydać ostateczny wyrok w ich sprawie (po wyczerpaniu przysługujących każdemu oskarżonemu dwóch apelacji).
Jak podkreśla Transparency International w konsekwencji tylko Bułgaria ma większy problem z korupcją niż Włochy. „Nikt we Włoszech nie wierzy w sankcje penalne” – twierdzi przewodniczący Rady Sądownictwa Pierrecamillo Davigo. Także sędziowie. Włoskie sądy procedują obecnie pok. 8 mln postępowań (w tym 3,5 mln karnych), sędziów jest za mało, jednak Włochy, doświadczone kryzysem finansowym, nie mają pieniędzy na zatrudnienie kolejnych.
Dodatkowym problemem jest korupcja wśród samych sędziów. Ponad połowa Włochów uważa system sprawiedliwości za głęboko skorumpowany. W 2012 r. anty-mafijny sędzia Giancarlo Giusti otrzymał karę czterech lat pozbawienia wolności za przyjmowanie łapówek od oskarżonych o różne przestępstwa członków kalabryjskiej ‘Ndranghety, których sprawy umarzał.
Te przykłady, tylko kilka z wielu, pokazują, że w większości krajów Europy zachodniej egzekutywa ma spory udział w mianowaniu sędziów. W niektórych z nich pływ władzy wykonawczej i prawodawczej na wybór sędziów jest wręcz decydujący. W innych formalna niezależność sędziów nie przesądza o jakości samego systemu sprawiedliwości. Wymiar sprawiedliwości musi mieć demokratyczną legitymację, a pozostawienie wyboru sędziów samym sędziom jest tak samo niebezpieczne, jak oddanie ich wyłącznie w ręce polityków.
Strona 2 z 2
Publikacja dostępna na stronie: https://wpolityce.pl/polityka/349331-niemcy-francja-dania-nalezy-uniknac-utworzenia-sie-zamknietej-kasty-czyli-jak-wybierani-sa-sedziowie-w-panstwach-ue?strona=2
Dziękujemy za przeczytanie artykułu!
Najważniejsze teksty publicystyczne i analityczne w jednym miejscu! Dołącz do Premium+. Pamiętaj, możesz oglądać naszą telewizję na wPolsce24. Buduj z nami niezależne media na wesprzyj.wpolsce24.
