Komisja, na wstępnym etapie działająca podobnie do prokuratury, po przeprowadzeniu czynności sprawdzających wydaje postanowienie o wszczęciu postępowania rozpoznawczego w przypadku uprawdopodobnienia, że decyzja reprywatyzacyjna została wydana z naruszeniem prawa. Później prowadzi jawną rozprawę (ze względu na bezpieczeństwo państwa, ochronę informacji niejawnych lub „zagrożenie spokoju i porządku publicznego” rozprawę Komisja może utajnić).

Decyzje i postanowienia wydaje po jawnym głosowaniu, zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej 5 członków komisji - w tym jej przewodniczącego (w wypadku rozkładu głosów po równo, decyduje głos przewodniczącego). Może zapaść decyzja o utrzymaniu w mocy decyzji reprywatyzacyjnej, uchyleniu takiej decyzji (w całości albo w części) i orzeczenie odmienne od pierwotnego; Komisja może też uchylić decyzję i przekazać ją do ponownego rozpoznania.

Projekt nie ustanawia szczególnej ścieżki odwoławczej od decyzji komisji, ale zapisano w nim, że wszelkie kwestie nieuregulowane w ustawie reguluje Kodeks postępowania administracyjnego. Oznacza to, że od decyzji komisji będzie można odwołać się do sądu administracyjnego na zasadach ogólnych - tak jak od innych decyzji administracyjnych.

Przed komisję mają się stawiać świadkowie i biegli (niestawiennictwo ma być karane grzywną do 3 tys. zł). Ostateczna decyzja komisji, wydana po jawnej rozprawie, zawierająca odmienne rozstrzygnięcie niż pierwotna decyzja reprywatyzacyjna, będzie podstawą wznowienia postępowania cywilnego o zapłatę odszkodowania lub dotyczącego zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Ma też być podstawą wykreślenia z księgi wieczystej wpisu dokonanego na podstawie uchylonej decyzji lub na podstawie aktu notarialnego sporządzonego w uwzględnieniu uchylonej decyzji.

Gdyby komisja dowiedziała się o toczącym się przed organem administracji lub sądem postępowaniu dotyczącym decyzji reprywatyzacyjnej albo o odszkodowanie za zreprywatyzowane mienie - zawiadamia ten organ lub sąd, a zawiadomienie wstrzymuje tamto postępowanie - głosi projekt.

W razie uznania, że wydana pierwotnie decyzja reprywatyzacyjna wywołała nieodwracalne skutki prawne, komisja stwierdza wydanie tej decyzji z naruszeniem prawa i wskazuje okoliczności, z powodu których nie można jej uchylić albo umarza postępowanie rozpoznawcze - głosi projekt. Wartość nieruchomości w postępowaniu rozpoznawczym określać będzie rzeczoznawca majątkowy, według stanu na dzień wydania decyzji reprywatyzacyjnej.

W projekcie czytamy też, że komisja może wydać decyzję również przed stwierdzeniem sfałszowania dowodów lub popełnienia przestępstwa, „jeżeli sfałszowanie dowodu lub popełnienie przestępstwa nie budzi wątpliwości, a wydanie tej decyzji jest niezbędne dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnej szkody dla interesu społecznego”.

Organy administracji rządowej i samorządowej oraz podległe im jednostki - również prokuratura - mają udzielać komisji wszelkich informacji i przekazywać akta. W ramach toczącego się postępowania komisji jej szef może wystąpić do prokuratora o przeszukanie pomieszczeń lub zwrot albo zabezpieczenie nienależnego świadczenia wydanego w trybie reprywatyzacji.

Jeżeli jest to niezbędne dla zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, komisja może, w drodze postanowienia, nakazać wpis w księdze wieczystej ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu rozpoznawczym, a w przypadku decyzji niebędącej decyzją, która wywołała nieodwracalne skutki prawne, także ustanowić zakaz zbywania lub obciążania nieruchomości

—czytamy w projekcie.

Ciąg dalszy na następnej stronie.