Dr Zwierzykowski o Sejmie Niemym: "Był to ostatni do czasu Sejmu Wielkiego moment, gdy naród i król długo i poważnie debatowali nad sprawami państwa"

Konfliktem, który w pierwszych latach XVIII wieku osłabiał Rzeczpospolitą było starcie między przeciwnikami Augusta II i jego zwolennikami. Do problemu tego odniósł się dr Krzysztof Link-Lenczowski z Uniwersytetu Jagiellońskiego, który podkreślił, że konflikty wynikały w dużej mierze ze zderzenia kultury politycznej Rzeczpospolitej i Saksonii.

Okazało się, że dążenie do jedności nie jest możliwe. Uprawianie polityki w tym okresie przeniosło się w dużej mierze do sfery retoryki

— powiedział dr Link-Lenczowski. Jak jednak dodał, myślenie o państwie odżyło w okresie Sejmu Niemego, gdy „podejmowano próby łagodzenia konfliktów na tyle, na ile było to możliwe”.

Świadectwem ówczesnej pracy na rzecz uspokojenia nastrojów szlachty i przywrócenia pokoju były rokowania między zwaśnionymi obozami i misje dyplomatyczne wykonywane przez sekretarza królewskiego Antoniego Sebastiana Dembowskiego. Jego wkład w ustalenie porozumienia między zwaśnionymi fakcjami przypomniał prof. Adam Perłakowski z UJ.

Jego praca kancelaryjna i sekretarska była tak intensywna, że jak pisał sam Dembowski dwukrotnie ze zmęczenia niemal skonał

— powiedział prof. Perłakowski.

Wielka spuścizna pozostawiona przez Dembowskiego i jej znaczenie dla przygotowania Sejmu Niemego są nie do przecenienia

— podkreślił historyk.

Uczestnicy konferencji zgodzili się, że Sejm Niemy nie jest wydarzeniem o jednoznacznym charakterze. Dyrektor Muzeum Historii Polski Robert Kostro zauważył, że z jednej strony „był aktem upokarzającym, pokazującym załamanie suwerenności Rzeczpospolitej szlacheckiej, ale jednocześnie należy pamiętać o kilka konstytucjach (aktach prawnych - PAP), które przyniosły pozytywne skutki”. Wg dr. Zwierzykowskiego dorobek konstytucyjny tego sejmu był bardzo duży. „Przyniósł on około 100 nowych ustaw” - powiedział. Zdaniem prof. Kriegseisena „Sejm Niemy był próbą reformy, choć jak wiele innych reform nie w pełni udaną. Warto więc badać to wydarzenie”.

Konferencja została zorganizowana z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Badań nad Wiekiem Osiemnastym, przy udziale Kancelarii Sejmu RP, Zamku Królewskiego w Warszawie, Instytutu Historii PAN im. Tadeusza Manteuffla oraz Muzeum Historii Polski.

wkt/PAP