Wczoraj na konferencji prasowej po posiedzeniu rządu premier Mateusz Morawiecki ogłosił nabór wniosków do II transzy wsparcia finansowego dla samorządów na inwestycje.

Kwota II transzy została określona w wysokości 20 mld zł, ale być może jak w przypadku I naboru wniosków, w sytuacji kiedy będą one dotyczyły inwestycji znajdujących się w priorytetach rządu może zostać ona powiększona o kilka miliardów złotych.

Każdy samorząd może złożyć 3 wnioski, pierwszy do 5 mln zł, drugi do 30 mln zł i trzeci do 65 mln zł, przy czym jeżeli pierwszy wniosek będzie spełniał wymogi merytoryczne zostanie zaakceptowany obligatoryjnie.

Chodzi bowiem o to, żeby wsparcie inwestycyjne dotarło do wszystkich samorządów bez wyjątku, bowiem jak podkreślił na konferencji prasowej premier Morawiecki są takie samorządy w Polsce, które przez blisko 30 lat od momentu swojego powstania, nie otrzymały nigdy środków rządowych na inwestycje (po raz pierwszy otrzymały je dopiero teraz, podczas rozdziału środków z I transzy wsparcia inwestycyjnego dla samorządów).

Wnioski o wsparcie jak w przypadku I transzy trzeba składać do Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK) od 28 grudnia do 15 lutego, ale termin ten może zostać przedłużony.

Nie zmieniły się także priorytety, których będzie dotyczyło wsparcie inwestycyjne, jest ich 4: pierwszy, to miedzy innymi infrastruktura drogowa, wodno-kanalizacyjna, ciepłownicza, gospodarka odpadami; drugi, to miedzy innymi tabor zeroemisyjny, cyfryzacja usług publicznych, poprawa efektywności energetycznej budynków, infrastruktura sportowa, kulturalna i turystyczna; trzeci, to modernizacja infrastruktury tramwajowej, kolejowej, gospodarka wodna; czwarty, miedzy innymi, inkubatory przedsiębiorczości, parki naukowo-techniczne (sumarycznie aż 36 rodzajów inwestycji).

Przyznawane dotacje wynoszą do 95 proc. dofinansowania w ramach pierwszego priorytetu, do 90 proc. w ramach priorytetu drugiego, do 85 proc. w ramach priorytetu trzeciego i do 80 proc. w ramach priorytetu czwartego, a więc minimalny udział własny w przypadku priorytetu pierwszego to tylko 5 proc. wartości inwestycji.

W ramach I jesiennego naboru wniosków, ostatecznie BGK przyznało środki 2785 jednostkom samorządu terytorialnego, (a więc otrzymało je aż 97 proc. wszystkich samorządów), zaakceptowano ponad 4 tysiące projektów zgłoszonych przez samorządy na łączną kwotę wynoszącą blisko 24 mld zł (o blisko 4 mld zł więcej niż przewidywano w ramach I transzy środków).

Najwięcej środków przyznano w ramach priorytetu I, były to 2764 inwestycje na łączną kwotę blisko 17,2 mld zł, w ramach priorytetu II, zaakceptowano 832 inwestycje na kwotę 4,5 mld zł, w ramach priorytetu III, 399 inwestycji na łączną kwotę 2,1 mld zł i wreszcie w ramach priorytetu IV, 45 inwestycji na kwotę 163 mln zł.

Z kolei samorządy najwięcej środków chcą przeznaczyć na infrastrukturę drogową bo aż 11,3 mld zł, infrastrukturę wodno-kanalizacyjnej 4,8 mld zł, na infrastrukturę turystyczną 1,4 mld zł i na infrastrukturę edukacyjną 1,1 mld zł (pozostałe rodzaje inwestycji, cieszyły się mniejszym zainteresowaniem samorządów).

Program Inwestycji Strategicznych w ramach Funduszu „Polski Ład” to pierwszy tak kompleksowy i hojny rządowy program finansowego wsparcia dla inwestycji samorządów, największy jak podkreślał premier Morawiecki od 1989 roku, budzący ich powszechne zainteresowanie, ponieważ oferujący bardzo wysoki poziom pokrycia kosztów inwestycji (w I priorytecie nawet do 95 proc.).

Samorządy realizujące do tej pory inwestycje głownie w ramach programów unijnych są przyzwyczajone, że środki te mogą pokryć najwyżej do 50 proc. kosztów (i to kosztów kwalifikowanych wg. przepisów UE), a więc wymagają dużego zaangażowania środków własnych.

Dlatego samorządy bardzo często realizowały inwestycje drobniejsze, mniej kosztowne, wymagające stosunkowo niedużego kwotowo wsparcia ze środków własnych, natomiast duże projekty infrastrukturalne, czekały na tzw. lepsze czasy.

Teraz w ramach Polskiego Ładu pojawiła się możliwość realizacji takich właśnie dużych projektów infrastrukturalnych i to właśnie dlatego samorządy zgłosiły w ramach I transzy najwięcej wniosków do priorytetu I, gdzie poziom dofinansowania rządowego sięga aż 95 proc. kosztów inwestycji.

Uruchomienie II już transzy środków wsparcia inwestycyjnego przez BGK ma dwie ważne zalety, po pierwsze, komisje konkursowe badały nie tylko zasadność proponowanych przez samorządy inwestycji ale także ich efektywność, co daje gwarancje najbardziej sensownego wydatkowania publicznych pieniędzy.

Po drugie mamy do czynienia ze wsparciem dla zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego Polski, co oznacza, że proporcjonalnie duże środki trafiły także do gmin wiejskich i miejsko-wiejskich, czy powiatów o takim charakterze, które do tej pory w ramach własnych środków budżetowych, nawet nie marzyły o realizacji wielu projektów infrastrukturalnych.

Ponieważ jak zapowiedział premier Morawiecki w ciągu najbliższego okresu 1-1,5 roku do samorządów na wsparcie inwestycyjne ma trafić kwota przynajmniej 100 mld zł, wg zasad wypracowanych przez BGK przy pierwszym naborze wniosków to Program Inwestycji Strategicznych przede wszystkim na nadrobienie zapóźnień inwestycyjnych w samorządach słabszych finansowo.

Z drugiej strony będzie kolejnym silnym bodźcem dla rozwoju polskiej gospodarki, w szczególności dla przedsiębiorstw funkcjonujących w tzw. Polsce lokalnej, gdzie ciągle jest potrzebne tworzenie nowych miejsc pracy (docelowo dzięki Programowi Inwestycji Strategicznych ma powstać ok 500 tys. nowych miejsc pracy).