Jak poinformowało ministerstwo finansów dochody samorządów z podatków podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) i z podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), będą w 2021 roku, aż o 7,3 mld zł wyższe niż one same zaplanowały je w swoich budżetach na podstawie prognozy ministra finansów.

Według przewidywanych przez ministerstwo finansów dochodów budżetowych w tym roku, dochody z PIT dla samorządów będą wyższe o 4,5 mld zł (JST planowały je na poziomie 57,3 mld zł, przewidywane wykonanie wyniesie 61,8 mld zł), a CIT o 2,8 mld zł (JST planowały je na poziomie10,3 mld zł, przewidywane wykonanie wyniesie 13,1 mld zł). Jak wynika bowiem z realizacji budżetu za 7 miesięcy tego roku dochody z PIT te wpływające do budżetu państwa były wyższe o ok. 5,7 mld zł czyli aż o 16,8%, natomiast dochody z podatku CIT były wyższe aż o 5,4 mld zł czyli o 21,0%, co czyni przewidywanie całorocznych wpływów, bardzo prawdopodobnym. Co więcej resort finansów poinformował, że tej jesieni przekaże samorządom ok. 1 mld zł dodatkowego wsparcia na wyposażenie laboratoriów i pracowni szkolnych w nowoczesny sprzęt, a także zostanie rozdysponowana dla samorządów, rezerwa subwencji oświatowej w wysokości ok.0,6 mld zł.

Przypomnijmy, że ponieważ w ramach programu Polski Ład, rząd zamierza znacząco obniżyć obciążenia podatników podatkiem PIT już od 1 stycznia 2022 roku, a dochody z tego podatku w około 50% są dochodami samorządów, są one zaniepokojone perspektywą obniżenia dochodów swoich budżetów. W przyjętej przez rząd nowelizacji ustawy PIT, znalazła się propozycja podwyższenia kwoty wolnej od podatku z obecnych 3,090 zł na 30 tys. zł (a wiec podwyżka blisko 10-krotna), a także podwyższenie kwoty w II przedziale podatkowym, od której podatnicy płacą nie 17% a 32% stawkę PIT, z obecnych 85 tys. zł do 120 tys. zł, a więc o 40%. Jak szacuje resort finansów dzięki tym zmianom w kieszeniach podatników (mieszkańców gmin, powiatów i województw całej Polski), zostanie już w 2022 roku kwota 14 mld zł, to oznacza jednak, że o ok. 7 mld zł zostaną uszczuplone wpływy do budżetu państwa, a kolejne ok. 7 mld zł także budżety jednostek samorządu terytorialnego (JST).

Dodatkowe wsparcie dla samorządów

Dlatego też w połowie sierpnia premier Mateusz Morawiecki na spotkaniu z samorządowcami województwa dolnośląskiego w Kamieńcu Ząbkowickim, przedstawił przygotowaną przez rząd koncepcję dodatkowego wsparcia dla samorządów składającego się z 3 filarów; wsparcia przejściowego, wsparcia proinwestycyjnego, a także rozwiązań docelowych w finansach JST. To przejściowe wsparcie to uchwalenie jesienią tego roku ustawy na podstawie, której samorządy otrzymają jeszcze w tym roku wg określonego algorytmu kwotę łącznie w wysokości 8 mld zł na dofinansowanie wydatków bieżących w całym 2022 roku (a więc kwotę o 1 mld zł większą od przewidywanych uszczupleń z tytułu obniżki PIT). Z kolei wsparcie proinwestycyjne to wprowadzenie już od przyszłego roku w ramach subwencji ogólnej, nowej subwencji rozwojowej, opartej o zobiektywizowany algorytm, która wzmocni możliwości inwestycyjne samorządów. Oprócz tego już w tym roku uruchomiony został Program Inwestycji Strategicznych, realizowany przez Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) w ramach, którego samorządy mogą się ubiegać o wsparcie realizowanych przez siebie inwestycji rozwojowych w wysokości od 80% do 95% wartości zadania (pierwsza transza w wysokości 20 mld zł jest właśnie realizowana, w następnym roku takich transz będzie 4).

Ponadto wprowadzone zostaną docelowe rozwiązania stabilizujące, tzn. gwarantowanie przez rząd, że wpływy z PIT i CIT w danym roku nie będą mogły być niższe niż te z roku ubiegłego, przekazywanie samorządom, każdej 1/12 wpływów z obydwu podatków w wysokości prognozowanej w budżecie, wreszcie oparcie tzw. janosikowego, którym są obciążone najbogatsze samorządy, na dochodach z roku bieżącego, a nie z lat poprzednich jak było do tej pory. Jak podkreślił wtedy premier Morawiecki w wyniku tych wszystkich zmian dochody samorządów w 2022 roku z tytułu PIT ,CIT i subwencji ogólnej wyniosą około 146 mld zł i będą o 4,3% wyższe od tych planowanych przez samorządy na podstawie informacji ministerstwa finansów z 5 maja tego roku. Natomiast po uwzględnieniu środków inwestycyjnych przekazywanych z Funduszu Polski Ład w 2022 roku, wzrost dochodów JST wyniesie 9,6% w stosunku do tych planowanych przez samorządy, na podstawie prognoz ministerstwa finansów z maja tego roku.