Piękno czy postęp. "Prawdziwa niezależność łączy się z pokorą wobec natury i kulturowego dziedzictwa"

W Aix-en-Provence, mieście rodzinnym Paula Cezanne’a, trwa właśnie jego wielka wystawa. Słucham w „Dwójce” poświęconego jej reportażyku. „Ten rewolucyjny twórca wyprzedzał epokę… był prekursorem niemal wszystkich znaczących kierunków dwudziestowiecznego malarstwa… trudno bez niego wyobrazić sobie kubistów i w ogóle Picassa… nowoczesna sztuka rozpoczyna się właśnie od niego” itd., itp. Słowa o obrazach Cezanne’a.

Czy ich istnienie sprowadza się do tego, że „inicjowały” i „wyprzedzały”? Czy kategoria postępu w sztuce ma w ogóle sens?

Powtarzany do znudzenia wyimek z listu twórcy do Emila Bernarda: „Traktować naturę jako walec, kulę, stożek” to nie manifest artystyczny, jakimi karmił nas wiek XX, ale dowód zmagania się z tajemnicą natury. To jeden z efektów poszukiwania jej elementarnej…