Asertywność to umiejętność wyrażania własnego zdania, uczuć, postaw w sposób otwarty, w granicach nienaruszających praw ani psychicznego terytorium zarówno swojego, jak i innych osób.

Ta definicja, określająca wyważone relacje między poszczególnymi ludźmi, może być stosowana również do porządkowania wzajemnych stosunków między państwami. To obopólne poszanowanie poglądów i wyborów dwu stron debaty czy sporu powinno być podstawą partnerstwa i demokracji. Ale w historii różnie to bywało.

W XIX w. na jednym biegunie funkcjonowała mesjanistyczna Rzeczpospolita, wyrażająca się w szlachetnej dewizie walki „za wolność naszą i waszą”, na drugim zaś – despotyczna Rosja, uciemiężony naród, który bił się „za naszą i waszą niewolę”. Wyrachowanie sojuszników Polski – Anglii i Francji…