1. Wojna sprawiła przede wszystkim to, że państwo polskie stało się znów kluczowym aktorem europejskiej polityki.

To oczywisty fakt, potwierdzany zdarzeniami każdego dnia, ale wbrew pozorom nie ma się co wcale aż tak z niego cieszyć. Podmiotowość państwa polskiego rośnie bowiem wtedy, kiedy wschód Europy ogarniają wielkie kryzysy. Tak było w latach 1989–1991, gdy walił się ZSSR, tak jest i obecnie. Dzieje się tak z dwóch powodów. Pierwszy nie wynika z żadnej naszej narodowej „zasługi”, jego źródłem jest bowiem geopolityka. Dla każdego kryzysu na wschodzie Europy obszar Polski jest (jak się mawia w żargonie geopolityki) „sworzniem”, czyli tym jedynym miejscem na mapie, które przesądza o możliwości oddziaływania Zachodu na ów kryzys. Teraz tędy idzie broń, tędy idą uchodźcy. Tu nastąpi rosyjska…