Co rzeczywiście postanowiono na szczycie ws. Ukrainy? Czy Zełenski może liczyć na zamrożone rosyjskie aktywa? Zobacz zapisy konkluzji

Przywódcy państw UE zdecydowali wczoraj, że broniąca się przed agresją Rosji Ukraina otrzyma nieoprocentowaną pożyczkę w wysokości 90 mld euro na najbliższe dwa lata. Ciężar pozyskania tych pieniędzy spocznie na unijnych krajach, a Kijów rozpocznie spłatę pożyczki dopiero wtedy, kiedy otrzyma od Rosji reparacje. W konkluzjach unijnego szczytu jasno wskazuje się, że pożyczone Ukrainie pieniądze mają być przeznaczone na rozwój przemysłu zbrojeniowego, także w Europie. Jak dokładnie brzmią te zapisy?

Aktywa blokowane w sposób bardziej trwały

Porozumienie zawarto w nocy z czwartku na piątek (18-19 grudnia) w Brukseli. Przywódcy państw UE zdecydowali, że Ukraina otrzyma na najbliższe dwa lata 90 mld euro nieoprocentowanej pożyczki. Ciężar pozyskania tych pieniędzy wzięły na siebie kraje UE. Dług będzie gwarantowany unijnym budżetem i ma stanowić dodatkowe jego obciążenie.

Unijni przywódcy zrezygnowali z pomysłu bezpośredniego wykorzystania na potrzeby pożyczki udzielanej Ukrainie zamrożonych ogromnych aktów. Stało się to na skutek ostrego sprzeciwu Belgii. Niemniej rosyjskie fundusze mają być zamrożone do końca wojny.

Zgodnie z poprzednimi konkluzjami Rady Europejskiej, w których podkreślono, że z zastrzeżeniem prawa UE aktywa Rosji powinny pozostać zablokowane do czasu, gdy kraj ten zakończy swoją wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie i zrekompensuje jej szkody spowodowane tą wojną, Unia Europejska, z uwagi na bezprecedensową sytuację, przyjęła na podstawie art. 122 TFUE wyjątkowe, tymczasowe i należycie uzasadnione środki nadzwyczajne blokujące takie aktywa w sposób bardziej trwały

— czytamy w konkluzjach szczytu. W dalszej części mowa jest o tym, że Rada Europejska i Parlament Europejski mają kontynuować „prace nad technicznymi i prawnymi aspektami instrumentów ustanawiających pożyczkę reparacyjną w oparciu o salda gotówkowe związane z zablokowanymi aktywami Rosji”.

CZYTAJ TAKŻE: Szczyt w Brukseli. 90 mld euro dla Ukrainy na kolejne dwa lata. Nie było zgody na wykorzystanie w tym celu zamrożonych rosyjskich aktywów

Rosyjskie aktywa w dalszej kolejności

Decyzja UE przewiduje, że Kijów będzie musiał spłacić pożyczkę dopiero wówczas, gdy otrzyma reparacje wojenne od Moskwy. Okazuje się, że UE zastrzegła sobie również prawo do wykorzystania zamrożonych rosyjskich aktywów do spłaty kredytu.

W międzyczasie, z myślą o zapewnieniu Ukrainie niezbędnego wsparcia finansowego od drugiego kwartału 2026 r., w tym do celów jej potrzeb wojskowych, Rada Europejska zatwierdza udzielenie Ukrainie pożyczki w wysokości 90 mld EUR na lata 2026–2027 w oparciu o zaciąganie pożyczek przez UE na rynkach kapitałowych, które to pożyczki będą wsparte marginesem elastyczności budżetu UE.

W ramach wzmocnionej współpracy (art. 20 TUE) w odniesieniu do instrumentu opartego na art. 212 TFUE, jakiekolwiek uruchomienie zasobów budżetu Unii w formie gwarancji w odniesieniu do tej pożyczki nie będzie miało wpływu na zobowiązania finansowe Republiki Czeskiej, Węgier i Słowacji.

Pożyczka ta zostałaby spłacona przez Ukrainę wyłącznie wtedy, gdy zostaną uzyskane reparacje. Do tego czasu aktywa te pozostaną zablokowane, a Unia zastrzega sobie prawo do wykorzystania ich do celów spłaty pożyczki, z pełnym poszanowaniem prawa UE i prawa międzynarodowego

— brzmią postanowienia brukselskiego szczytu.

Z takiego obrotu spraw zadowolony jest prezydent Wołodymyr Zełenski, któremu udało się uzyskać niemałe fundusze na wzmocnienie ukraińskiego przemysłu zbrojeniowego i podtrzymanie działań obronnych.

Uspokojeni zostali także Rosjanie, których zablokowane aktywa nie zostaną wykorzystane w formie pożyczki dla Ukrainy. Około 210 mld euro zamrożonych w UE aktywów rosyjskiego banku centralnego ma poczekać na dalszy rozwój wypadków i być może umożliwić Ukrainie spłatę zaciągniętej pożyczki, jeśli nie będzie reparacji.

Najbardziej niezadowolony jest za to kanclerz Merz, któremu nie udało się przeforsować swoich postulatów, dotyczących sfinansowania pomocy dla Ukrainy z aktywów rosyjskich zamrożonych w Europie.

CZYTAJ TAKŻE: „Die Welt” jednoznacznie po szczycie UE w Brukseli: To był czarny dzień dla Friedricha Merza, który nie sprostał swoim własnym oczekiwaniom

Pieniądze na przemysł

W konkluzjach szczyt jasno wskazuje się, że udzielona Ukrainie pożyczka ma się przysłużyć rozwoju przemysłu obronnego, także w krajach Europejskich.

Unia Europejska podkreśla, jak ważne są następujące elementy w odniesieniu do pożyczki, która ma zostać udzielona Ukrainie:

a) wzmocnienie europejskiego i ukraińskiego przemysłu obronnego;

b) dalsze podtrzymywanie przez Ukrainę praworządności, w tym walki z korupcją;

c) szczególny charakter polityki bezpieczeństwa i obrony określonych państw członkowskich i interesy w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony wszystkich państw członkowskich

— czytamy w dokumencie. Kraje UE mają w szczególności mają handlować z Kijowej sprzętem wspierającym obronę powietrzną.

9 . Rada Europejska podkreśla, jak ważne jest zwiększanie przez państwa członkowskie wysiłków na rzecz zaspokojenia naglących potrzeb wojskowych i obronnych Ukrainy, w szczególności w zakresie systemów obrony powietrznej i systemów zwalczania dronów oraz wielkokalibrowej amunicji artyleryjskiej. W tym kontekście dalsze wspieranie i rozwój ukraińskiego przemysłu obronnego oraz inwestowanie w niego, w tym poprzez ustanowienie ukraińskiej produkcji obronnej w państwach członkowskich, mają nadal kluczowe znaczenie.

Istotne jest także, by dalej pogłębiać współpracę między ukraińskim przemysłem obronnym i europejskim przemysłem obronnym oraz ich integrację przy wykorzystaniu wyjątkowych doświadczeń i wiedzy fachowej Ukrainy. W tym kontekście Rada Europejska z zadowoleniem przyjmuje włączenie współpracy z Ukrainą do przedstawianych przez państwa członkowskie planów inwestycji w przemyśle obronnym w ramach Instrumentu na rzecz Zwiększenia Bezpieczeństwa Europy (SAFE)

Kolejny pakiet sankcji

Zapowiedziany został także kolejny pakiet europejskich sankcji wobec Rosji, który ma się pojawić z początkiem roku. Ma być on skoordynowany z partnerami z grupy G-7 i innymi partnerami o zbliżonych poglądach, by uniemożliwić ich obchodzenie.

12 . Rada Europejska podsumowała wysiłki na rzecz ograniczenia działań rosyjskiej floty cieni, które to wysiłki skutecznie doprowadziły do zmniejszenia rosyjskich dochodów z sektora energetycznego, oraz z zadowoleniem odnotowuje niedawne przyjęcie w tym celu nowych sankcji. Wzywa do dalszych skoordynowanych działań ze strony państw członkowskich i do współpracy z partnerami z grupy G-7 – także w odniesieniu do państw portu i państw nadbrzeżnych oraz wobec państw bandery będących państwami trzecimi, jak również wobec wszystkich podmiotów zaangażowanych w ekosystem floty cieni – aby jeszcze bardziej zmniejszyć rosyjskie dochody z sektora energetycznego i aby nadal reagować na znaczące zagrożenia, jakie stwarza flota cieni

— brzmią zapisy konkluzji szczytu. Rada Europejska potępiła także wsparcie Rosji ze strony państw trzecich, m.in. przez Iran, Białoruś i KRLD.

Na końcowej części dokumentu potępiono rosyjskie ataki wymierzone w ludność cywilną i wezwano Rosję oraz Białoruś do niezwłocznego zapewnienia bezpiecznego i bezwarunkowego powrotu do Ukrainy wszystkich nielegalnie deportowanych i wywiezionych ukraińskich dzieci i innych osób cywilnych.

CZYTAJ TAKŻE: Brytyjskie media trzeźwo oceniły unijny szczyt ws. Ukrainy. „Wyniki nie są idealne”, „Polska i Niemcy zostały wymanewrowane”

Robert Knap/consilium.europa.eu/X