Znamy laureatów Nagrody Nobla z fizyki! To naukowcy pracujący na amerykańskich uczelniach - Clarke, Devoret i Martinis

Trzej naukowcy pracujący na amerykańskich uczelniach John Clarke, Michel H. Devoret i John M. Martinis zostali laureatami tegorocznej nagrody Nobla z fizyki - za osiągnięcia w dziedzinie mechaniki kwantowej.

Jak podał Komitet Noblowski, naukowcy zostali nagrodzeni „za odkrycie makroskopowego kwantowego tunelowania mechanicznego i kwantyzacji energii w obwodzie elektrycznym”.

Nagrodą, w wysokości 11 mln koron szwedzkich, podzielą się po równo.

Tunelowanie kwantowe w makroskali

John Clarke, Michel Devoret oraz John Martinis wykazali, że tunelowanie kwantowe można zaobserwować w makroskali, z udziałem wielu cząstek. Dzięki nim możliwy jest rozwój technologii kwantowej kolejnej generacji, w tym komputerów kwantowych, kwantowej kryptografii i kwantowych czujników.

Clarke, Devoret i Martinis prowadzili eksperymenty z użyciem obwodu elektrycznego zbudowanego z nadprzewodników, które przewodzą prąd bez elektrycznego oporu. Chip, który zawierał ten obwód, miał około centymetra.

Wcześniej tunelowanie i kwantyzacja energii były badane w układach składających się z zaledwie kilku cząstek.

W badaniach noblistów zjawiska te pojawiły się w układzie mechaniki kwantowej z miliardami par Coopera (pary elektronów o jednakowych, lecz przeciwnie skierowanych pędach i spinach), które wypełniały cały nadprzewodnik na chipie. W ten sposób badacze przenieśli efekty mechaniki kwantowej ze skali mikroskopowej do makroskopowej.

Badania przeprowadzono 40 lat temu

Nagrodzone tegorocznym Noblem z fizyki badania zostały przeprowadzone 40 lat temu. W latach 1984 i 1985, na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkley (USA), John Clarke, Michel H. Devoret i John M. Martinis spotkali się i prowadzili wspólnie serię eksperymentów.

Mówiąc delikatnie, to była niespodzianka mojego życia

— powiedział Clarke reporterom przez telefon podczas ogłoszenia nagrody.

Ocenił, że wkład w nagrodzone badania pozostałych dwóch noblistów był „po prostu przytłaczający”. Zaznaczył, że ich wspólne prace są podstawą działania m.in. telefonów komórkowych.

Clarke, Devoret i Martinis

Urodzony w 1942 r. w Anglii John Clarke uzyskał tytuł doktora na Uniwersytecie w Cambridge. Obecnie pracuje na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley (USA).

Michel H. Devoret jest z pochodzenia Francuzem - urodził się w 1953 r. w Paryżu. W 1982 r. obronił pracę doktorską na Universite Paris-Sud (Francja). Obecnie jest profesorem na Uniwersytecie Yale (New Haven, USA), pracuje też na Uniwersytecie Kalifornijskim w Santa Barbara (USA).

Z kolei John M. Martinis jest Amerykaninem - urodził się w 1958 r. Tytuł doktora uzyskał na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley (USA). Obecnie pracuje na Uniwersytecie Kalifornijskim w Santa Barbara (USA).

tt/PAP