Ukraiński parlament ratyfikował dziś Statut Rzymski będący podstawą działalności Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze. Decyzja została przegłosowana przez 281 deputowanych - podaje agencja Reutera.

MTK w Hadze jest pierwszym w historii stałym sądem międzynarodowym powołanym do osądzania osób oskarżanych o popełnienie najcięższych zbrodni. Osądza zbrodnie ludobójstwa, zbrodnie przeciwko ludzkości i zbrodnie wojenne. Statutu nie ratyfikowały m.in. USA i Rosja.

Decyzja o ratyfikowaniu Statutu Rzymskiego została przegłosowana przez 281 deputowanych. Przed obradami parlamentu deputowani otrzymali listy poparcia od Sztabu Generalnego armii i szefa wywiadu wojskowego Ukrainy, gen. Kyryło Budanowa.

Co oznacza dla Ukrainy ratyfikacja?

Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski przedłożył 15 sierpnia Radzie Najwyższej pakiet ustaw mających na celu ratyfikację statutu MTK. Władze w Kijowie ratyfikowały Statut Rzymski z zastrzeżeniem, że przez siedem lat po wejściu tego dokumentu w życie strona ukraińska „nie uznaje jurysdykcji MTK nad swoimi obywatelami za popełnienie zbrodni na podstawie art. 8 Statutu Rzymskiego (dotyczącego zbrodni wojennych - PAP)”.

Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy, ratyfikacja Statutu Rzymskiego pozwoli Ukrainie uzyskać pełne członkostwo jako państwo-strona MTK. Ukraina będzie mogła uczestniczyć w pracach Zgromadzenia Państw-Stron Statutu Rzymskiego i zgłaszać kandydatów na sędziów i prokuratorów MTK.

Przystąpienie do Statutu Rzymskiego umożliwi w przyszłości Ukrainie pomoc w zapobieganiu szczególnie poważnym zbrodniom - oceniają ukraińscy komentatorzy. Kancelaria prezydenta wyjaśniła, że ratyfikacja dokumentu dałaby Ukrainie więcej argumentów na rzecz postawienia przed sądem rosyjskich zbrodniarzy wojennych.

Ukraina planuje przystąpić do zaktualizowanej wersji Statutu MTK, przewidującej odpowiedzialność za zbrodnię agresji. Ratyfikacja ta miałaby jednak charakter retrospektywny (tj. nie działałaby wstecz), a odpowiedzialność nie odnosiłaby się do krajów, które nie ratyfikowały tzw. poprawek z Kampali (w tym Rosji, nie będącej członkiem MTK). Dlatego też, aby postawić przywódców Rosji przed sądem za agresję w 2022 roku, Ukraina prawdopodobnie będzie dążyć do utworzenia specjalnego trybunału.

Ukraina podpisała Statut Rzymski w 2000 roku, ale od tego czasu go nie ratyfikowała - mimo że za potrzebą ratyfikacji opowiedziała się w 2015 roku Rada Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony. Jednym z podanych wówczas powodów była obawa, że MTK mógłby ścigać ukraińskich obywateli.

Rosja zrywa stosunki z MTK

Międzynarodowy Trybunał Karny powstał na podstawie przyjętego 17 lipca 1998 roku Statutu Rzymskiego, wynegocjowanego po sześciu tygodniach obrad w siedzibie Organizacji ds. Wyżywienia i Rolnictwa ONZ (FAO) w Rzymie. Za jego przyjęciem zagłosowało 120 państw. Rosja ogłosiła w listopadzie 2016 roku, że zrywa stosunki z MTK i wycofuje swój podpis z traktatu założycielskiego.

17 marca 2023 roku MTK wydał nakazy aresztowania Władimira Putina oraz rosyjskiej rzeczniczki praw dziecka – Marii Lwowej-Biełowej. Oboje są podejrzani o dokonanie zbrodni wojennej polegającej na bezprawnych deportacjach do Rosji dzieci z okupowanych terenów Ukrainy. Strona ukraińska szacuje, że Rosja wywiozła siłą z Ukrainy co najmniej kilkanaście tysięcy dzieci, lecz - jak podkreślają władze w Kijowie - ta liczba może być znacznie zaniżona.

aja/PAP