Eksperci amerykańskiego think tanku Middle East Institute (MEI) twierdzą, że trudno prognozować politykę USA na Bliskim Wschodzie po przyszłorocznej zmianie w Białym Domu. Donald Trump do tej pory unika jasnych deklaracji w kwestii palestyńsko-izraelskiej, a Kamala Harris jedynie kontynuuje działania administracji Joe Bidena.

Według ekspertów MEI oficjalny program Partii Republikańskiej daje niewiele wskazówek na temat polityki zagranicznej USA na Bliskim Wschodzie, poza hasłami przywrócenia pokoju w regionie i wspierania Izraela.

Niemniej jednak wskazówką dla przyszłych kroków ewentualnej administracji Trumpa mogą być działania z lat jego prezydentury 2017-2021. Charakterystyczną cechą tych działań było wywieranie presji na Iran i jego sojuszników za pośrednictwem sankcji gospodarczych, mocnej retoryki dyplomatycznej, ale też punktowych działań militarnych; przykładem ostatnich jest likwidacja w 2020 roku irańskiego generała Ghasema Solejmaniego.

Tym działaniom towarzyszyłoby zmniejszenie priorytetu praw człowieka i podejścia do demokracji w relacjach z krajami regionu, przy jednoczesnym priorytecie kwestii gospodarczych. W tej ostatniej kwestii administracja Trumpa łatwo współpracowała z dyktatorskim prezydentem Egiptu Abdelem-Fattahem el-Sisim, czy prezydentem Turcji Recepem Tayyipem Erdoganem, ale też przywódcami Arabii Saudyjskiej i krajów skupionych wokół niej. To ostatnie mogłoby skutkować powrotem do wysiłków mających na celu normalizację stosunków izraelsko-saudyjskich w formule podobnej do Porozumienia Abrahama z 2020 r., w ramach którego doszło pod auspicjami USA do uregulowania stosunków Izraela ze Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi i Bahrajnem, a następnie z Marokiem i Sudanem.

Ograniczenie amerykańskiej obecności wojskowej

Zdaniem ekspertów moglibyśmy również zobaczyć powrót zakazu imigracji z krajów z większością muzułmańską, ale też ograniczenie amerykańskiej obecności wojskowej w regionie, która skupiałaby się na oparciu w sojusznikach, czy sprzęcie dalekiego zasięgu, np. dronach.

Co do prezydentury Harris, eksperci MEI wskazują, że od 2021 r. miała ona niewiele okazji, aby zdobyć doświadczenie w polityce zagranicznej. Jednak jest wysoce prawdopodobne, że utrzyma ogólny kierunek działań dyplomatycznych zarysowany przez prezydenta Bidena.

Jedną z najbardziej widocznych cech jej ewentualnej prezydentury byłoby oparcie się na stosunkach nie tyle dwustronnych, ile wielostronnych polegających na szerszej współpracy regionalnej lub globalnej. Jak twierdzą eksperci MEI „Harris jest zagorzałą zwolenniczką współpracy międzynarodowej, chce współdziałać z amerykańskimi sojusznikami w celu ograniczenia wpływu przeciwników takich jak Rosja, Chiny i Iran”.

Rozwiązania dyplomatyczne

W kwestii konfliktu palestyńsko-izraelskiego Harris skupiałaby się na rozwiązaniach dyplomatycznych. Przemawiając na COP28 w Dubaju w grudniu 2023 r., podkreśliła, że kluczowe w przyszłej kwestii Strefy Gazy są odbudowa, bezpieczeństwo i zarządzanie. Stwierdzając, że wszystkie te obowiązki powinny spaść na Autonomię Palestyńską, zarządzaną przez Fatah i Mahmuda Abbasa. Argumentowała za ożywieniem sprawstwa władz Autonomii, tak aby mogły one zarządzać zarówno Zachodnim Brzegiem Jordanu, jak i Strefą Gazy. Obecnie Harris nadal zapewnia o pełnym poparciu Białego Domu dla zawieszenia broni i wymiany więźniów przez obie strony.

Trump często określa siebie jako „najlepszego przyjaciela, jakiego Izrael kiedykolwiek miał”. W maju 2018 r. jego administracja przeniosła ambasadę USA z Tel Awiwu do Jerozolimy, a w marcu następnego roku także uznała aneksję Wzgórz Golan.

Propozycja pokojowa Trumpa

Co więcej, jego propozycja pokojowa z 2020 r. stanowiła „kompletne odejście od porozumień z Oslo i uznawała za możliwą aneksję Zachodniego Brzegu (przez Izrael). (W ramach niej) Palestyńczycy zostaliby zmuszeni do życia w miastach-rezerwatach. Byłaby to tragedia dla narodu palestyńskiego i ostateczna likwidacja ich marzeń o własnej państwowości” - powiedział w rozmowie z PAP dr Wojciech Szewko.

Obecnie Trump unika konkretnych deklaracji w kwestii izraelsko-palestyńskiej, poza podtrzymywaniem wsparcia dla Izraela mówi również o zakończeniu konfliktu, jednak bez precyzowania jak można byłoby to osiągnąć.

Autorzy raportu MEI zwracają uwagę na rozdwojenie perspektyw dotyczących amerykańskiej polityki zagranicznej. Z jednej strony Bliski Wschód nie jest obecnie tematem przodującym w polityce wewnętrznej i nie wydaje się, aby kwestie polityki bliskowschodniej stały się głównym czynnikiem kształtującym wynik wyborów prezydenckich w USA. Gospodarka, aborcja, imigracja, zmiany klimatu i obawy dotyczące stanu demokracji w Ameryce wyprzedzają kwestie polityki zagranicznej, w tym wobec Chin, czy wojny Rosji przeciwko Ukrainie. Jednocześnie jednak światowi przywódcy uważnie obserwują, co mówią kandydaci na prezydenta USA na temat polityki zagranicznej, ponieważ jakakolwiek wypowiedź może stanowić zapowiedź działań o niezwykłej sile sprawczej w skali globalnej.

CZYTAJ WIĘCEJ: Hakerzy powiązani z Iranem atakują przed wyborami w USA! Microsoft: Próbowali włamać się na konto „wysoko postawionego urzędnika”

nt/PAP