Samolot przewożący obywateli USA zwolnionych przez Rosję z więzienia w ramach wymiany z Zachodem wylądował późnym wieczorem w czwartek w bazie lotniczej Andrews w stanie Maryland, poinformowały światowe agencje.

Na pokładzie samolotu, który dziewięć godzin wcześniej wystartował z Ankary, gdzie doszło do wymiany, byli: korespondent „Wall Street Journal” Evan Gershkovich, skazany w Rosji za rzekome szpiegostwo, były amerykański żołnierz Paul Whelan również skazany za szpiegostwo oraz dziennikarka Alsou Kurmasheva.

Amerykanów, uwolnionych w ramach największej wymiany więźniów między Rosją a Zachodem od zakończenia zimnej wojny, na lotnisku powitał prezydent USA Joe Biden wraz z wiceprezydent Kamalą Harris. Według relacji amerykańskich mediów prezydent Biden na powitanie serdecznie przytulił Gershkovicha.

32-letni Evan Gershkovich korespondent „Wall Street Journal” został skazany w Rosji na 16 lat więzienia za szpiegostwo. Sam dziennikarz, redakcja „WSJ” oraz władze USA twierdzą, że jest niewinny i wykonywał normalne obowiązki korespondenta formalnie akredytowanego przez rosyjskie MSZ.

54-letni Paul Whelan, były żołnierz US Army, skazany w Rosji w 2020 roku na 16 lat więzienia również za rzekome szpiegostwo, twierdzi, że zarzuty przeciwko niemu zostały sfabrykowane.

Z kolei 47-letnia Alsu Kurmasheva - dziennikarka Radia Wolna Europa (RWE) zatrzymana w 2023 roku w Kazaniu, odbywała w Rosji karę 6,5 roku pozbawienia wolności. Mająca podwójne rosyjskie i amerykańskie obywatelstwo dziennikarka została oskarżona o to, że nie zarejestrowała się jako „zagraniczny agent” oraz jakoby rozpowszechniała fałszywe informacje na temat rosyjskiej armii.

Operacja wymiany objęła 24 osoby przebywające w więzieniach w siedmiu krajach, w tym w Polsce, oraz dwoje dzieci. Jak poinformowały tureckie władze, 10 osób, w tym dwie osoby nieletnie, relokowano do Rosji, trzynaście do Niemiec, trzy do USA. Wymianą zostały objęte osoby odbywające kary więzienia w USA, Niemczech, Polsce, Słowenii, Norwegii, Rosji i Białorusi.

Samolot z uwolnionymi więźniami w Niemczech

W czwartek po godz. 22 na lotnisku Kolonia-Bonn wylądował samolot z uwolnionymi więźniami w ramach wymiany między Rosją a krajami Zachodu na pokładzie. Na przybyłych czekał kanclerz Niemiec Olaf Scholz – podał dziennik „Bild”.

Kanclerz Olaf Scholz poinformował na lotnisku, że na pokładzie samolotu lecącego z Turcji do Niemiec znajduje się 16 osób. Przyznał też, że uwolnienie więźniów politycznych z Rosji poprzedziły miesiące poufnych rozmów.

Od kilku miesięcy rząd federalny ściśle współpracował ze Stanami Zjednoczonymi w celu znalezienia rozwiązania

— powiedział kanclerz. Przekazał też, że odbył rozmowę telefoniczną z prezydentem USA Joe Bidenem, który jest wdzięczny za niemiecko-amerykańską współpracę. Scholz odniósł się w swoim oświadczeniu do uwolnienia skazanego w Niemczech byłego agenta FSB Wadima Krasikowa, który w 2021 r. został skazany na dożywocie za zabójstwo czeczeńsko-gruzińskiego dysydenta w berlińskim Tiergarten na zlecenie rosyjskich władz. Decyzja o uwolnieniu Krasikowa spotkała się z ostrą krytyką niemieckich mediów.

Nikomu nie przyszło łatwo podjąć taką decyzję

— powiedział kanclerz. Największa - jak podkreślają media - od czasów zimnej wojny wymiana więźniów w Rosji i krajach Zachodu odbyła się w czwartek w Ankarze. Operacja objęła 24 osoby z więzień w siedmiu krajach, w tym w Polsce, oraz dwoje dzieci. Jak przekazały tureckie władze, 10 osób, w tym dwie osoby nieletnie, relokowano do Rosji, 13 do Niemiec, trzy do USA. Wymianą objęte zostały osoby z więzień w USA, Niemczech, Polsce, Słowenii, Norwegii, Rosji i Białorusi.

Rozmowa Harris z wdową po Nawalnym

Wiceprezydent USA Kamala Harris rozmawiała telefonicznie w czwartek, po wymianie więźniów politycznych, z Julią Nawalną, wdową po liderze rosyjskiej opozycji Aleksieju Nawalnym, by wyrazić wdzięczność za walkę nieżyjącego dysydenta i jego żony o „demokratyczną Rosję”.

O rozmowie telefonicznej poinformowała w serwisie X rzeczniczka Nawalnej, która dodała, że Harris pragnęła też przekazać wdowie po opozycjoniście zapewnienia o swoim wsparciu.

Biały Dom potwierdził wcześniej w czwartek, że usiłował doprowadzić do uwolnienia Nawalnego, który zmarł 16 lutego w kolonii karnej za kołem podbiegunowym.

Wśród osób, które zostały uwolnione dzięki wymianie więźniów jest troje działaczy, którzy w kierowali sztabami Nawalnego w regionach Rosji: Lilia Czanyszewa, Wadim Ostanin i Ksenia Fadiejewa.

Nawalny w ostatnich latach był niekwestionowanym, choć nieformalnym liderem rosyjskiej opozycji, krytykiem polityki Kremla, członkiem Rosyjskiej Opozycyjnej Rady Koordynacyjnej, liderem partii Rosja Przyszłości? oraz założycielem Fundacji Walki z Korupcją, która m.in. ujawniła majątek prezydenta Władimira Putina.

Został aresztowany w styczniu 2021 roku po powrocie z Niemiec, gdzie leczył się po nieudanej próbie otrucia, prawdopodobnie przez rosyjskie służby specjalne, i skazany na karę 19 lat pozbawienia wolności za rzekome przestępstwa finansowe.

W ramach przeprowadzonej w czwartek w Ankarze wymiany więźniów między Zachodem a Rosją uwolnionych zostało 26 osób (w tym dwoje dzieci) po obu stronach, m.in.: Władimir Kara-Murza, rosyjski opozycjonista, który ma również obywatelstwo brytyjskie, Paul Whelan, były żołnierz amerykańskiej piechoty morskiej, który ma obywatelstwa USA, Kanady, Wielkiej Brytanii i Irlandii, a także dziennikarz „Wall Street Journal” Evan Gershkovich.

tkwl/PAP

CZYTAJ TAKŻE: Wielka wymiana więźniów z Rosją w Ankarze! Tusk potwierdza i dziękuje prezydentowi Dudzie za wzorową współpracę