Po wycofaniu sprzeciwu przez Węgry i Słowację, Rumunia jest jedynym krajem NATO, który nie udzielił poparcia ustępującemu premierowi Holandii Markowi Ruttemu w jego staraniach o stanowisko sekretarza generalnego NATO.

Słowacja poprze kandydaturę kończącego urzędowanie premiera Holandii Marka Ruttego na stanowisko sekretarza generalnego NATO

— powiedział prezydent Peter Pellegrini.

W zamian Słowacja oczekuje pomocy w zapewnieniu obrony powietrznej.

Republika Słowacka może sobie wyobrazić poparcie holenderskiego premiera Marka Ruttego na szefa Sojuszu

— oświadczył Pellegrini.

Dodał, że to stanowisko konsultował już z dochodzącym do zdrowia po zamachu z 15 maja premierem Robertem Ficą oraz słowackim rządem.

Ochrona słowackiej przestrzeni powietrznej

Pellegrini poinformował, że poparciu towarzyszy apel i prośba strony słowackiej, aby Rutte, jako kolejny szef NATO, zapewnił ochronę słowackiej przestrzeni powietrznej. Bratysława przekazała swój system S-300 przed ponad dwoma laty Ukrainie i w zamian miała zobowiązanie sojuszników dotyczące ochrony przestrzeni powietrznej.

Taką funkcję pełniły systemy Patriot przysłane przez sojuszników. Z czasem zostały one zastąpione przez włoski system SAMP/T Mamba. On również został wycofany z terytorium Słowacji kilka tygodni temu. Według Pellegriniego Rutte wyraził gotowość do zajęcia się tą kwestią.

Pellegrini powiedział także, że podczas posiedzenia Rady Europejskiej w Brukseli krytykował propozycję objęcia stanowiska wysokiego komisarza UE do spraw zagranicznych przez premier Estonii Kaję Kallas. Uznał, że jeśli Kallas miałaby otrzymać to stanowisko, powinna zachowywać się jak komisarz europejski, a nie stosować retorykę estońskiego premiera.

Słowacki prezydent, który uczestniczył w szczycie UE w zastępstwie rannego w zamachu premiera Ficy, powiedział, że Słowacja jest gotowa poprzeć kandydaturę byłego premiera Portugalii Antonio Costy na stanowisko szefa Rady Europejskiej. Jego zdaniem warunkiem jest zmiana stanowiska wobec zamrożenia członkostwa we frakcji socjalistów w PE dwóch partii tworzących koalicję rządową na Słowacji. Chodzi o Kierunek-Słowacka Socjaldemokracja(Smer-SSD), której przewodniczącym jest Fico i Głos-Socjaldemokracja(Hlas-SD), którą do niedawna kierował sam Pellegrini. Członkostwo zostało zamrożone w październiku 2023 r.

Węgry również poprą kandydaturę Ruttego

Jesteśmy gotowi poprzeć kandydaturę Marka Ruttego na stanowisko sekretarza generalnego NATO po tym, gdy Rutte potwierdził nasze ustalenia z obecnym sekretarzem Jensem Stoltenbergiem w sprawie Ukrainy

— poinformował we wtorek premier Węgier Viktor Orban.

Premier Mark Rutte potwierdził, że w pełni popiera porozumienie (ze Stoltenbergiem) i będzie nadal to robił, jeśli zostanie kolejnym sekretarzem generalnym NATO

— przekazał Orban na platformie X.

Chodzi o ustalenia ogłoszone w ubiegłym tygodniu w Budapeszcie przez Orbana i Stoltenberga. Szef węgierskiego rządu poinformował wówczas, że Węgry nie będą blokować decyzji NATO w sprawie Ukrainy popieranych przez inne państwa członkowskie, ale też nie będą w nich uczestniczyć.

W ostatnim czasie rząd w Budapeszcie zajął odmienne stanowisko w sprawie wzmocnienia koordynacyjnej roli NATO w dostawach broni na Ukrainę i szkoleniu ukraińskich żołnierzy. Stoltenberg przypomniał, że uczestnictwo w misjach poza terytorium Sojuszu jest dobrowolne.

„Porozumienie przetrwa próbę czasu”

Potwierdziliśmy, że to porozumienie przetrwa próbę czasu

— napisał we wtorek Orban.

Opublikował również list Ruttego, w którym Holender zobowiązuje się do przestrzegania ustaleń w sprawie Ukrainy, jeśli zostanie wybrany na następnego sekretarza generalnego Sojuszu.

Kandydatura Ruttego uzyskała już wcześniej poparcie znacznej większości państw Sojuszu Północnoatlantyckiego. Rząd Orbana zastrzegał jednak, że nie zagłosuje na polityka, który w przeszłości ostro krytykował Węgry. Zamiast tego Budapeszt proponował kandydaturę prezydenta Rumunii Klausa Iohannisa.

Premier Rutte zapewnił mnie, że jego celem jako sekretarza generalnego NATO będzie traktowanie wszystkich sojuszników z takim samym poziomem zrozumienia i szacunku

— napisał we wtorek Orban.

Wybór następnego sekretarza generalnego NATO spodziewany jest na szczycie Sojuszu w Waszyngtonie w pierwszej połowie lipca.

Rumunia jedynym krajem, który nie poparł Ruttego

Rumunia pozostaje jedynym krajem, który się sprzeciwia (kandydaturze Ruttego)

— napisał portal Digi24.ro, gdy o wycofaniu swoich obiekcji powiadomiły Słowacja i Węgry.

Zwłaszcza Budapeszt deklarował do ostatniej chwili niechęć wobec kandydatury Ruttego. Jednak, jak pisze Digi24, po poniedziałkowym spotkaniu Rutte-Orban, premier Węgier opublikował na platformie X komunikat, deklarując poparcie dla holenderskiego polityka.

Również prezydent Słowacji Peter Pellegrini oświadczył we wtorek, że jego kraj nie sprzeciwia się już kandydaturze Ruttego

— odnotowuje Digi24.

Rutte od początku mógł liczyć na poparcie szeregu ważnych państw NATO, w tym USA. Niemniej jednak w marcu prezydent Rumunii Iohannis potwierdził wcześniejsze nieoficjalne doniesienia, że zamierza również ubiegać się o stanowisko sekretarza generalnego na miejsce odchodzącego Stoltenberga.

Zerowe szanse Iohannisa

Eksperci od początku byli dość sceptyczni wobec tego pomysłu. Obecnie, zdaniem Kamila Całusa z Ośrodka Studiów Wschodnich, szanse Iohannisa są zerowe.

Rumunia została ostatnim państwem, które nie popiera kandydatury Marka Rutte na sekretarza generalnego NATO. Węgry i Słowacja wycofały bowiem swój dotychczasowy sprzeciw (najbardziej niechętny pomysłowi obsadzenia na stanowisku szefa Sojuszu holenderskiego premiera był Budapeszt). Tym samym i tak znikome szanse prezydenta Klausa Iohannisa na zajęcie tego stołka (jest on bowiem wciąż oficjalnym kandydatem, jedynym obok Ruttego) spadły do zera

— zaznaczył analityk w komentarzu na platformie X.

CZYTAJ WIĘCEJ:

— Niemcy przeznaczą 90 mld euro na obronność. To zaledwie 2 proc. ich PKB. Polska zdecydowanym liderem w krajach NATO

— Zakulisowe negocjacje w Brukseli z udziałem Tuska. Weber: Pierwszy szczyt EPL upłynął pod znakiem pełnego poparcia dla von der Leyen

nt/PAP