Trwa 686. dzień rosyjskiej agresji na Ukrainę. Na portalu wPolityce.pl relacjonujemy dla Państwa wydarzenia na froncie.
CZYTAJ WIĘCEJ: RELACJA z wojny dzień po dniu.
Środa, 10 stycznia 2024 r.
19:08. Dzieci wywiezione z Ukrainy są szkolone przez białoruskie wojsko
Dzieci wywiezione z okupowanych przez Rosję terenów Ukrainy są szkolone przez białoruskie wojsko, jak zachowywać się w sytuacjach ekstremalnych, takich jak ewakuacja z pożaru - poinformowała w środę agencja Associated Press, w oparciu o materiał wyemitowany przez białoruską telewizję.
Białoruska telewizja państwowa zaprezentowała materiał, na którym 35 dzieci wywiezionych z miasta Antracyt w obwodzie ługańskim na wschodzie Ukrainy, będącym obecnie pod rosyjską okupacją, szkoli się w sanatorium w Mohylewie na wschodzie Białorusi pod okiem żołnierzy tego kraju. W ośrodku tym przebywają pod okiem pracowników Ministerstwa ds. Sytuacji Nadzwyczajnych.
Władze Ukrainy i białoruska opozycja twierdzą, że Białoruś jest zaangażowana w nielegalne wywożenie ukraińskich dzieci (do Rosji i na Białoruś) na masową skalę, co ma na celu indoktrynację dzieci i wpajanie im postaw prorosyjskich. Na rękawach dzieci zaprezentowanych w białoruskiej telewizji widać rosyjskie flagi - donosi agencja. Na nagraniu słychać było krzyki w wypełnionym dymem pokoju, z którego dzieci uczą się wychodzić podczas pożaru, trzymając się ściany.
19:08. Zełenski do Litwinów: nastąpi dzień bez wojny i bez Putina
Ukraina i Litwa wspólnie zmieniają historię na lepsze; przyjdzie dzień, gdy zwycięży wolność Ukrainy i nadejdzie dzień bez Władimira Putina - powiedział w środę w Wilnie prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski, przemawiając do zgromadzonych na placu przed siedzibą prezydenta Litwy.
16:44. Liczba ciężko rannych ukraińskich żołnierzy wzrosła o 30 proc.
Liczba ciężko rannych ukraińskich żołnierzy, którzy trafiają do nas z linii frontu, wzrosła w ciągu ostatnich tygodni o 30 proc.; każdego dnia przyjmujemy od 40 do 100 takich osób - poinformował lekarz ze szpitala w Dnieprze Serhij Ryżenko w rozmowie z amerykańską stacją ABC News.
Nasz personel przeprowadza średnio od 50 do 100 operacji w ciągu doby. Wiele z tych zabiegów to amputacje. Od lutego 2022 roku, czyli początku rosyjskiej inwazji na pełną skalę, amputowaliśmy kończyny około 3 tys. żołnierzy - dodał Ryżenko, pracujący w szpitalu im. Mecznykowa w Dnieprze, jednym z największych szpitali urazowych na Ukrainie.
Władze w Kijowie konsekwentnie nie informują o liczbie wojskowych, którzy zginęli lub doznali obrażeń podczas działań zbrojnych. Były prokurator generalny Ukrainy Jurij Łucenko, walczący do niedawna na froncie, ujawnił jednak przed kilkoma dniami, że łączne straty strony ukraińskiej (zabici i ranni) wynoszą około 500 tys., a każdego miesiąca ginie lub zostaje ciężko rannych około 30 tys. żołnierzy - czytamy na portalu ABC News.
13:56. Ukraina pomoże Rosjanom w poszukiwaniach bliskich
Kijów pomoże Rosjanom w poszukiwaniu ich bliskich, którzy zaginęli, wysłani przez Moskwę na wojnę przeciwko Ukrainie. Wypełniamy lukę informacyjną, wynikającą z braku zainteresowania rosyjskich władz losem swoich żołnierzy – poinformowały w środę służby, podlegające ukraińskiemu wywiadowi.
Regularnie zwracają się do nas bliscy żołnierzy Federacji Rosyjskiej, którzy poszukują jakichkolwiek informacji o swoim zaginionym na Ukrainie synu, mężu, ojcu, bracie. Od lata 2023 r. otrzymaliśmy blisko 3 tysięcy zapytań na temat zaginionych
— wyjaśnił ukraiński Sztab Koordynacyjny ds. Jeńców Wojennych.
Sztab, który działa pod auspicjami ukraińskiego wywiadu wojskowego HUR, uruchomił w związku z tym inicjatywę o nazwie „Chcę odnaleźć”. Od września 2022 r. ten sam sztab prowadzi także projekt „Chcę żyć”, adresowany do rosyjskich żołnierzy, którzy chcą dobrowolnie poddać się ukraińskiej armii.
13:42. Zełenski: Putin nie spocznie, dopóki nie zniszczy Ukrainy
Władimir Putin nie zakończy wojny, dopóki nie zniszczy Ukrainy - powiedział w środę w Wilnie prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski po spotkaniu z prezydentem Litwy Gitanasem Nausedą.
On nie zamierza przestać. Chce zająć cały nasz kraj. A niepewność partnerów w postaci wahań co do pomocy finansowej i wojskowej dla Ukrainy i szybkiego reagowania, dodaje odwagi i siły Federacji Rosyjskiej
— powiedział prezydent Ukrainy na konferencji prasowej po spotkaniu z litewskim przywódcą.
Prezydent Ukrainy przybył w środę na Litwę. Kolejnym celem mojej podróży będą dwa pozostałe kraje bałtyckie, Łotwa i Estonia - poinformował Zełenski w mediach społecznościowych. Wśród tematów rozmów ze stroną litewską miały się znaleźć zagadnienia dotyczące bezpieczeństwa, integracji Ukrainy z UE i NATO oraz współpracy w zakresie produkcji dronów i rozwijania środków walki radioelektronicznej.
13:40. Porozumienie z Litwą ws. wspólnej produkcji dronów
Ukraina i Litwa porozumiały się w sprawie wspólnej produkcji sprzętu obronnego, w szczególności sprzętu do zwalczania dronów. Informacje takie przekazał po rozmowach z prezydentem Litwy, Gitanasem Nausedą, prezydent Ukrainy, Wołodymyr Zełenski.
Jestem wdzięczny za nowe wsparcie wojskowe, w sprawie którego się porozumieliśmy. Nie tylko za pomoc, ale też za wspólną produkcję, w szczególności środków do zwalczania dronów i innych środków niezbędnych do obrony. Odpowiednie dokumenty zostały podpisane
— powiedział Zełenski, który przebywa z oficjalną wizytą w Wilnie.
13:20. Próbowali okraść budżet na równowartość ponad 130 mln zł
Służba Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU) zatrzymała szajkę biznesmenów, którzy usiłowali oszukać budżet państwa na 1,3 mld hrywien (ok. 136 mln zł) z tytułu podatku VAT poprzez fikcyjne zatrudnianie osób niepełnosprawnych - poinformowała SBU na swojej stronie internetowej.
Organizatorem procederu był kijowski przedsiębiorca, który fikcyjnie zatrudniał w swoich firmach osoby niepełnosprawne. Miało mu to dać możliwość ubiegania się o ulgi podatkowe i otrzymywanie rekompensat od państwa. W wyniku działań operacyjnych zatrzymano przestępców, którzy próbowali wypłacić 1,3 mld hrywien z tytułu zwolnienia z podatku VAT, który był im oddawany z tytułu zatrudniania osób niepełnosprawnych.
W śledztwie ustalono, że herszt grupy przestępczej zaangażował do swojego procederu 15 kontrolowanych przez siebie przedsiębiorstw w obwodach kijowskim, winnickim i czerkaskim. Wyszukiwano osoby niepełnosprawne i zatrudniano je za symboliczną opłatą, w rzeczywistości jednak nie pojawiały się one w pracy i nie były w żaden sposób zaangażowane w działalność tych firm. Władzom zgłaszano jednak, że niepełnosprawni stanowili ponad połowę zatrudnionego personelu, co pozwalało ubiegać się o zwrot podatku VAT.
Dzięki reakcji SBU udało się zapobiec oszustwom finansowym i defraudacji środków budżetowych. Przeprowadzono 24 przeszukania w miejscach zamieszkania i pracy podejrzanych; zarekwirowano telefony komórkowe i komputery z dowodami nielegalnej działalności, dokumenty i projekty protokołów potwierdzające próby nielegalnego zwrotu podatku VAT.
13:15. Podolak wzywa do zajęcia zamrożonych aktywów Rosji
„Jednym z kluczowych problemów ws. wojny z Rosją jest to, że nie płaci ona za nią ‘tu i teraz’. W maksymalnym możliwym zakresie” - napisał na swoim koncie w serwisie X Mychajło Podolak, doradca szefa kancelarii prezydenta Zełenskiego.
12:50. Władze Ukrainy dementują informacje na temat blokady wyjazdów z Kijowa
Ukraińskie Centrum Zwalczania Dezinformacji podaje, że nieprawdziwe są informacje rozprowadzane przez rosyjskie kanały w serwisie Telegram, z których wynika, że drogi wyjazdowe z Kijowa miały zostać zablokowane, ponieważ wszyscy mężczyźni w stolicy mają być objęci poborem do wojska.
12:25. Bilans zniszczeń infrastruktury kultruralnej
Od początku wojny Rosjanie uszkodzili lub zniszczyli na Ukrainie 1 907 obiektów infrastruktury kulturalnej.
Informacje takie przekazuje Ministerstwo Kultury i Polityki Informacyjnej Ukrainy. Spośród tych obiektów 16 proc., czyli 306, zostało całkowicie zniszczonych. Na liście uszkodzonych i zniszczonych obiektów jest 681 bibliotek, 145 instytucji edukacyjnych, 106 muzeów i galerii, 35 teatrów, kin i filharmonii.
12:00. Spotkanie prezydentów Litwy i Ukrainy w Wilnie
„Wierzymy w ukraińskie zwycięstwo” - napisał Gitanas Nauseda umieszczając w serwisie X swoje zdjęcie z Wołodymyrem Zełenskim.
11:45. Alarm powietrzny w Biełgorodzie
W Biełgorodzie ogłoszono alarm powietrzny. Informacje przekazało biuro mera.
11:40. Rosjanie ostrzelali kopalnię i przedsiębiorstwo rolne w obwodzie donieckim.
Informacje takie przekazuje gubernator obwodu donieckiego, Wadym Fiłaszkin.
11:05. SBU chce przesłuchać „ministra” z separatystycznego Naddniestrza
Witalij Ihnatjew, „minister spraw zagranicznych” separatystycznego mołdawskiego Naddniestrza, jest podejrzany o publiczne wezwania do zmiany granic i kolaborację z Rosją – powiadomiły ukraińskie media, powołując się na komunikat Służby Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU).
„Tzw. ministra spraw zagranicznych nieuznawanego Naddniestrza, posiadacza obywatelstwa ukraińskiego Witalija Ihnatjewa, wezwano na przesłuchanie do SBU w związku z podejrzeniem o działalność kolaboracyjną i zamach na integralność terytorialną Ukrainy”
– powiadomił portal Ukrainska Prawda. SBU zamierza poinformować Ihnatjewa, iż jest on podejrzany o nawoływanie do zmiany granicy państwowej Ukrainy oraz o współpracę i wspieranie państwa agresora w działalności informacyjnej.
10:30. Rosyjski agent wywiadu, który namierzał fabryki broni, zatrzymany przez SBU
Służba Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU) zatrzymała agenta działającego dla rosyjskiej Federalnej Służby Bezpieczeństwa, który namierzał fabryki broni i miejsca pobytu żołnierzy ukraińskich w Zaporożu na południowym wschodzie kraju.
Zatrzymany to były naczelnik obwodowego zarządu MSW Ukrainy, który zwolnił się z pracy w 2014 roku. Do FSB został zwerbowany na początku rosyjskiej inwazji na Ukrainę przez agenta tej służby, z którym studiował jeszcze w czasach ZSRR – poinformowała SBU na Telegramie.
„Przestępca starał się lokalizować i przekazywać agresorowi geolokacje miejscowych przedsiębiorstw obronnych Ukrainy. Śledził także miejsca największej koncentracji składu osobowego i sprzętu wojskowego w centrum obwodowym (Zaporożu)”
– wyjaśniono w komunikacie. SBU poinformowała zatrzymanego, że jest podejrzanym w śledztwie o zdradę państwa w warunkach stanu wojennego. Grozi mu kara dożywotniego więzienia.
10:15. Ukraińskie Dowództwo Operacyjne „Południe” informuje o stratach zadanych Rosjanom na lewym brzegu Dniepru
Rosjanie mieli w ciągu doby stracić na lewym brzegu Dniepru 27 żołnierzy, zestaw rakietowy Grad, zestawy obserwacyjny Murom-M, haubicę samobieżną Msta-S oraz stację walki radioelektronicznej.
10:00. Niezapowiedziana wizyta Zełenskiego na Litwie
Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski przybył z niezapowiedzianą wizytą na Litwę. Kolejnym celem mojej podróży będą dwa pozostałe kraje bałtyckie, Łotwa i Estonia - poinformował ukraiński przywódca w komunikacie w mediach społecznościowych.
„Estonia, Łotwa i Litwa to nasi niezawodni przyjaciele i pierwszoplanowi partnerzy. Dzisiaj przybyłem do Wilna, a następnie udam się do Tallina i Rygi. Przeprowadzę rozmowy z prezydentem, premierem i przewodniczącym Sejmu (Litwy), a także spotkam się z politykami, (przedstawicielami) mediów i społecznością ukraińską”
— zapowiedział Zełenski na platformie X.
Jak dodał, wśród tematów rozmów ze stroną litewską znajdą się zagadnienia dotyczące bezpieczeństwa, integracji Ukrainy z UE i NATO oraz współpracy w zakresie produkcji dronów i rozwijania środków walki w sferze elektronicznej.
„Przede wszystkim jednak (chodzi o) naszą wdzięczność (wobec Litwy). Za bezkompromisowe wsparcie Ukrainy od 2014 roku (początku rosyjsko-ukraińskiej wojny w Donbasie - PAP), a zwłaszcza teraz, podczas agresji (Kremla) na pełną skalę” - podkreślił.
09:30. Rosja chce utworzenia tzw. strefy buforowej w obwodzie charkowskim
W Rosji pojawiły się w ostatnich dniach wezwania do przeprowadzenia ofensywy w obwodzie charkowskim na Ukrainie w celu utworzenia tam tzw. strefy buforowej o szerokości do 15 km; taka operacja miałaby służyć „odepchnięciu” ukraińskich sił od granicy z obwodem biełgorodzkim w Rosji - powiadomił w najnowszej analizie amerykański Instytut Studiów nad Wojną (ISW).
Wczoraj rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow zadeklarował, że rosyjskie wojska zrobią wszystko, by zapobiec ukraińskim ostrzałom obwodu biełgorodzkiego. W ślad za tym oświadczeniem w podobnym tonie zaczęli wypowiadać się inni rosyjscy komentatorzy, głównie internetowi, którzy wezwali do utworzenia tzw. strefy buforowej w regionie charkowskim. Nie jest to jednak niczym nowym, ponieważ takie apele pojawiały się w przestrzeni publicznej w Rosji już latem ubiegłego roku - zauważył waszyngtoński think tank.
Jak podkreślono, Moskwa prawdopodobnie nie byłaby obecnie zdolna do skutecznego przeprowadzenia ofensywy zakrojonej na tak szeroką skalę.
Rosyjskie siły zbrojne, operujące z obwodu biełgorodzkiego w kierunku Charkowszczyzny, mogłyby co najwyżej podjąć działania o charakterze taktycznym, służące odciągnięciu ukraińskich sił z odcinka frontu w pobliżu Kupiańska - przewiduje ISW.
09:20. Udana zbiórka na półciężarówki dla sił obrony powietrznej
W obwodzie chmielnickim ochotnicy i dzieci zebrali 500 tys. hrywien na dwie półciężarówki dla sił obrony powietrznej. O zakończonej powodzeniem zbiórce poinformowała organizacja charytatywna „Ochrona — Stowarzyszenie Wolontariuszy”. „Slogan ‘Zamknijmy niebo razem’ zjednoczył setki (…) członków chmielnickiej społeczności, by pomóc obrońcom ich rodzinnego miasta w zakupie dwóch (…) półciężarówek dla sił obrony powietrznej” - informuje organizacja na Facebooku.
09:10. Walki na kierunku tawrijskim
Na kierunku tawrijskim wojska ukraińskie utrzymują obronę i prowadzą aktywne działania - powiedział dowódca ukraińskiego zgrupowania „Tawria” gen. Ołeksandr Tarnawski. Dodał, że w ciągu ostatniej doby w tym rejonie straty Rosjan wyniosły 391 osób i 42 jednostki sprzętu wojskowego, w tym dwa czołgi.
09:00. Ranni w obwodzie donieckim
W ciągu ostatniej doby w wyniku działań wojsk rosyjskich w obwodzie donieckim ranni zostali dwaj cywile - oświadczyły lokalne władze.
08:55. Ostrzał na północy Ukrainy
W nocy wojska rosyjskie czterokrotnie ostrzeliwały tereny przygraniczne w obwodzie sumskim - podały miejscowe władze. Brak doniesień o ofiarach lub zniszczeniach.
08:35. Alarm powietrzny na terenie całego kraju
Siły Powietrzne Ukrainy ogłosiły alarm powietrzny na terenie całej Ukrainy w związku ze startem ciężkiego myśliwca MiG-31K z lotniska w Rosji.
08:30. Dwie osoby ranne w obwodzie chersońskim
Szef obwodowej administracji obwodu chersońskiego, Ołeksandr Prokudin, podał w mediach społecznościowych, że w ciągu ostatniej doby wojska rosyjskie 73 razy ostrzeliwały region. Według Prokudina, odnotowano 374 pocisków, dwie osoby zostały ranne.
08:10. Sytuacja na granicy polsko-ukraińskiej
Jak informuje Straż Graniczna, od 24 lutego 2022 roku do Polski z Ukrainy wjechało 18,388 mln osób. Tylko w ciągu doby do Polski z Ukrainy wjechało 25,4 tys. osób. W tym samym czasie z Polski na Ukrainę wyjechało 20,3 tys. osób, a od 24 lutego 2022 roku — 16,575 mln osób.
08:00. W nocy Rosjanie ostrzelali obóz zdrowotny dla dzieci na przedmieściach Charkowa
O ostrzelaniu obiektu poinformował mer Charkowa, Ihor Terechow. Na obóz spadły dwa pociski. Uszkodzonych zostało kilka budynków. W momencie ostrzału obóz był pusty.
06:58. Sondaż: 63 proc. Rosjan popiera wojnę na Ukrainie
Sondaż przeprowadzony przez Narodowe Centrum Badania Opinii (NORC) Uniwersytetu w Chicago wykazał, że Władimir Putin ma silne poparcie dla swojego reżimu i wojny na Ukrainie, pomimo złych warunków ekonomicznych i niskiego poziomu życia w Rosji, poinformował w środę portal Ukraińska Prawda.
Amerykańscy socjolodzy przeprowadzili sondaż wśród 1046 dorosłych Rosjan mieszkających w Federacji Rosyjskiej i na okupowanym przez Rosję Krymie, korzystając z danych pochodzących od rosyjskich operatorów telefonii komórkowej.
Sondaż wykazał, że 67 proc. uczestników aprobuje politykę zagraniczną Putina, a 58 proc. aprobuje jego politykę wewnętrzną. 66 proc. planuje głosować na Putina w marcowych wyborach prezydenckich.
Socjolodzy stwierdzili także, że 63 proc. uczestników sondażu popiera wojnę na Ukrainie, a 64 proc. respondentów postrzega wojnę jako „walkę cywilizacyjną między Rosją a Zachodem”.
Instytut Badań nad Wojną (ISW) zauważa, że wynik ten kontrastuje z wynikami innych niezależnych rosyjskich sondaży, które wykazały malejące poparcie dla rosyjskiej inwazji na Ukrainę na pełną skalę.
06:57. Generał Breedlove: Ukraina jest gotowa do kolejnej fazy działań wojennych
Były dowódca NATO w Europie generał Philip Breedlove powiedział w Atlantic Council, że ofensywa wojsk ukraińskich nie zakończyła się porażką, gdyż Rosja poniosła ciężkie straty, a Ukraina jest gotowa do kolejnej fazy działań wojennych.
Nie sądzę, że słowo „porażka” jest słowem właściwym. Myślę, że kontrofensywa jest definitywnie zakończona. Element naziemny zwolnił. Nie oznacza to jednak, że działania wojenne uległy spowolnieniu, zwłaszcza w pobliżu Awdijiwki i w innych miejscach. Rosjanie stracili znaczną liczbę żołnierzy…
— powiedział Breedlove. Podkreślił, że w 2023 roku Siły Zbrojne Ukrainy, choć nie pozyskały dużych zdobyczy terytorialnych, to jednak osiągnęły pewien postęp. Generał zaliczył do sukcesów przeprawę przez Dniepr na jego lewy brzeg w obwodzie chersońskim i działania na Morzu Czarnym, które przysporzyły wielu problemów Flocie Czarnomorskiej Federacji Rosyjskiej.
Dobry postęp i duże koszty dla Rosji mówią mi, że nie jest to nieudana kontrofensywa. Wierzę, że Ukraina jest gotowa na kolejną fazę działań wojennych
— powiedział Breedlove.
01:17. Rosja zaatakowała Charków rakietami
„Okupanci atakują rakietami. Mieszkańcy Charkowa i obwodu: pozostańcie w schronach” – napisał w Telegramie szef władz obwodu charkowskiego Ołeh Syniehubow.
Jak informuje Ukrinform podobny meldunek zamieścił w Telegramia mer miasta Ihor Terechow. Wybuchy miały miejsce w Charkowie o godzinie 23:00 czasu lokalnego (22:00 w Polsce).
Wróg ponownie uderzył z rejonu Biełgorodu, tak jak wcześniej, za pomocą systemu obrony powietrznej S-300
— powiedział Serhij Melnyk, szef garnizonu wojskowego w Charkowie.
01:13. Apele o oszczędzanie prądu; wzrost zużycia grozi awariami atakowanego przez Rosjan systemu
Władze Ukrainy zaapelowały o oszczędne używanie prądu, ostrzegając przed awariami systemu, który jest celem stałych ataków powietrznych Rosji. Odnotowany w ostatnim czasie wzrost zużycia energii jest związany z niskimi temperaturami.
Ostatnie ostrzały nie wywołały istotnych szkód w ukraińskim systemie energetycznym. Sytuacja jest pod kontrolą, mamy margines bezpieczeństwa, nie przewiduje się planowych wyłączeń
— zapewnił premier Denys Szmyhal.
Jednak ze względu na niskie temperatury zużycie energii elektrycznej gwałtownie rośnie. Dziś rano przekroczyło ono wczorajsze wartości o 6 proc. Dodatkowe obciążenie zwiększa ryzyko awarii
— ostrzegł podczas posiedzenia rządu.
01:10. Ukraiński minister obrony i najwyżsi dowódcy na pozycjach koło Kupiańska: nasze decyzje nie spodobają się wrogowi
Nasze decyzje nie spodobają się wrogowi – oświadczył minister obrony Ukrainy Rustem Umierow, składając wizytę w okolicach atakowanego przez okupacyjne wojska Rosji Kupiańska na północnym wschodzie kraju. Towarzyszył mu głównodowodzący armii gen. Wałerij Załużny.
Miałem zaszczyt spotkać się z dowódcami jednostek, które walczą obecnie na tym kierunku. Złożyli raport o sytuacji i bieżących wyzwaniach. Decyzje zapadną w najbliższym czasie i nie spodobają się one wrogowi
— powiedział Umierow, cytowany na Telegramie swojego resortu.
Oprócz Załużnego z Umierowem był szef Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych Ukrainy, generał Serhij Szaptała. Spotkali się oni z dowódcą wojsk lądowym, który stoi też na czele zgrupowania operacyjnego Chortycia, generałem Ołeksandrem Syrskim.
(…) Syrski poinformował o sytuacji wokół Kupiańska, gdzie ukraińscy żołnierze stale odpierają podejmowane przez przeciwnika próby ataków. Rosyjscy okupanci nie odnoszą sukcesów na tym kierunku
— oświadczono w komunikacie.
red/wPolityce.pl/PAP/FB/X/media
Publikacja dostępna na stronie: https://wpolityce.pl/swiat/677729-relacja-686-dzien-wojny-atak-rakietowy-na-charkow