Prywatne aktywa rosyjskie za granicą są warte 1 bln dolarów. Zamrożono... pół procent. Przejęcie rosyjskiego majątku pozostaje skomplikowane

Rosja posiada w krajach Zachodu 300 mld dolarów rezerw, które są w całości zablokowane. Ogólnie za granicą aktywa sektora prywatnego Rosji są warte, według „Economist”, 1 bilion dolarów, z czego do tej pory udało się zamrozić zaledwie 30-50 mld dolarów, należących do rosyjskich oligarchów i przedstawicieli władz.

CZYTAJ RÓWNIEŻ:

-RELACJA. 136. dzień wojny. Rosjanie próbują wkroczyć do Doniecka na kilku kierunkach. „Żadnej pauzy operacyjnej nie obserwujemy”

-Raport ISW: Przerwa operacyjna w Donbasie. Rosjanie kontynuują pomniejsze operacje i przygotowują się do rozpoczęcia dużej ofensywy

Cztery dni po rozpoczęciu rosyjskiej inwazji na Ukrainę 24 lutego kraje G7 zdecydowały o nałożeniu sankcji na rosyjski bank centralny. Sankcje te uniemożliwiły instytucjom w UE, USA, Wielkiej Brytanii, Kanadzie i Japonii dokonywania jakichkolwiek transakcji z rosyjskim bankiem centralnym i tym samym zablokowały rosyjskie rezerwy w tych krajach o wartości ok. 300 mld dolarów. Jest to niemal połowa wszystkich rezerw rosyjskich.

Szef unijnej dyplomacji, Josep Borrell, powiedział w maju, że byłby za przejęciem zamrożonych rosyjskich rezerw walutowych i wykorzystaniem ich do odbudowy zniszczonej wojną Ukrainy, opisując taki ruch jako „całkowicie logiczny”.

Temat ten poruszany był też na międzynarodowej konferencji w szwajcarskim Lugano, poświęconej planom odbudowy Ukrainy, gdzie premier tego kraju Denys Szmyhal oświadczył, że Kijów potrzebuje 750 mld dolarów na realizację planu odbudowy po rosyjskiej inwazji, a głównym źródłem finansowania odbudowy powinny być środki skonfiskowane Rosji i rosyjskim oligarchom.

Sankcje na Rosję

Jednak przejęcie rosyjskiego majątku i wykorzystanie go na opłacenie odbudowy Ukrainy jest prawnie i politycznie skomplikowane, co podkreślają m.in. „Financial Times” i „Economist”.

Powołana w marcu przez Stany Zjednoczone i sojuszników specjalna grupa do przejmowania majątków rosyjskich oligarchów REPO (ang. Russian Elites, Proxies, and Oligarchs, czyli Rosyjskie Elity, Pełnomocnicy i Oligarchowie) poinformowała 29 czerwca, że przejęła 30 mld w aktywach rosyjskich oligarchów i przedstawicieli władz. Zatrzymano również co najmniej pięć luksusowych jachtów i zamrożono ekskluzywne nieruchomości, należące do rosyjskich miliarderów, objętych sankcjami.

Komisja Europejska podała 20 czerwca, że wartość skonfiskowanych rosyjskich prywatnych aktywów w Europie podwoiła się od kwietnia. Do tej pory osoby objęte sankcjami za wspieranie wojny napastniczej Putina straciły luksusowe jachty, helikoptery, obrazy, nieruchomości i inne aktywa o łącznej wartości ponad 12,5 mld euro. Obecnie zamrożone są aktywa ponad 1100 osób i podmiotów.

Według dziennikarza tygodnika „Economist”, Matthieu Favasa, z aktywów rosyjskiego sektora prywatnego za granicą FR wartych jeden bilion dolarów, ok. 400 mld jest w posiadaniu oligarchów, z czego zamrożono „być może 50 mld dolarów, więc tak naprawdę tylko ułamek”.

Ten bilion dolarów obejmuje w dużej części bezpośrednie inwestycje zagraniczne, czyli firmy inwestujące za granicą. A te inwestycje w większości nie są zamrożone, przede wszystkim dlatego, że trudno dokładnie wiedzieć, gdzie są, ale także dlatego, że nie są bezpośrednio celem sankcji

— wyjaśnił w rozmowie z portalem Marketplace.

Rosyjskie rezerwy nie zostały zamrożone

Z kolei rosyjskie aktywa państwowe, czyli rezerwy znajdujące się poza granicami FR, nie zostały formalnie zamrożone, a jedynie zablokowane jest ich użycie przez władze Rosji. Według ostatniego dostępnego raportu rosyjskiego banku centralnego, największa część rezerw Rosji znajduje się na jej terytorium w postaci złota, stanowiącego 21,7 proc. wszystkich rezerw (stan z 30 czerwca 2021 r.). Chiny były największym zagranicznym posiadaczem rosyjskich rezerw, dysponując 13,8 proc. wszystkich rezerw, niemal w całości ulokowanych w chińskim juanie. Oznacza to, że Rosja nadal zarządza około jedną trzecią swoich rezerw o całkowitej wartości 630 mld dolarów za pośrednictwem krajowego złota i chińskiego juana.

Według tego samego raportu 12,2 proc. rosyjskich aktywów rezerwowych znajdowało się we Francji, 10 proc. w Japonii, 9,5 proc. w Niemczech, 6,6 proc. w USA, 4,5 proc. w Wielkiej Brytanii, 3 proc. w Austrii, 2,8 proc. w Kanadzie. 5 proc. było w posiadaniu międzynarodowych instytucji finansowych.

Ponad trzy czwarte rezerw banku centralnego Rosji to aktywa w obcych walutach. Około połowa to papiery wartościowe w walutach obcych, takie jak obligacje rządowe, które nigdy nie opuszczają kraju emisji. Około 25 proc. jest powiązanych z zagranicznymi bankami krajowymi, prywatnymi zagranicznymi bankami, Bankiem Rozrachunków Międzynarodowych (BIS) i Międzynarodowym Funduszem Walutowym (MFW).

aw/PAP