W Niemczech wzrasta antysemityzm, ale większość antysemickich wystąpień ma podłoże islamistyczne - mówi PAP mieszkający w Niemczech historyk prof. Bogdan Musiał. Dodaje, że władze niesłusznie klasyfikują wiele przestępstw antysemickich jako powiązane z prawicowym ekstremizmem, a to utrudnia właściwą diagnozę problemu i odpowiednią reakcję.

CZYTAJ RÓWNIEŻ:

- Niemcy mają poważny problem z antysemityzmem. Rośnie liczba przestępstw na tym tle. We wrześniu udaremniono zamach na synagogę

- Niemcy mają poważny problem z antysemityzmem. „Nie może być bagatelizowany”; „Wielu Żydów nie ma już odwagi nosić jarmułki”

Gdy obserwuję niemiecką debatę publiczną, odnoszę wrażenie, że politycy w tym kraju nie zauważają antysemityzmu wśród mniejszości muzułmańskiej, który jest bardzo silny

— zaznacza Musiał. Jak dodaje, chociaż obecnie w Niemczech „większość występków o antysemickim charakterze jest dziełem młodych muzułmanów, to gdy służby dokładnie nie zidentyfikują sprawców, incydent automatycznie klasyfikowany jest jako prawicowy ekstremizm”.

W 2020 r. w Niemczech liczba przestępstw o podłożu antysemickim wzrosła o 15,7 proc. w porównaniu z poprzednim rokiem - wynika z danych Federalnego Urzędu Kryminalnego (BKA). Odnotowano 2351 takich czynów (wśród nich 57 czynów zabronionych z użyciem przemocy fizycznej), w tym 2224 (94,6 proc.) przypisano prawicowemu radykalizmowi, 10 - radykalizmowi lewicowemu, 40 - „zagranicznym ideologiom”, 31 - ekstremizmowi o podłożu religijnym.

Prof. Musiał: Najpierw trzeba postawić właściwą diagnozę

Jeżeli niemieckie państwo chce z tym jakoś walczyć, to najpierw musi postawić właściwą diagnozę tego wzrostu antysemityzmu, (…) a trudno traktować to poważnie, jeżeli wszystko klasyfikuje się jako prawicowy ekstremizm

— zauważa rozmówca PAP.

Jak zaznacza Musiał, islamski antysemityzm jest wymieszany z wrogością wobec polityki państwa Izrael i ma inne korzenie niż antysemityzm związany ze skrajną prawicą. Pokazały to jego zdaniem wiosenne protesty przeciwko odbywającej się wówczas interwencji Izraela w Strefie Gazy.

Izrael można krytykować, można krytycznie patrzeć na wiele aspektów polityki tego kraju, ale muzułmanie w Niemczech przekładają to na mniejszość żydowską w tym kraju, która formalnie nie jest związana z Izraelem. Jeżeli atakowani są Żydzi w Niemczech, to to jest już klasyczny antysemityzm

— wskazuje.

Szukając źródeł islamskiego antysemityzmu, należy zwrócić uwagę na system nauczania w państwach arabskich - ocenia historyk.

Nie mówimy o tym i nie zdajemy sobie z tego sprawy, ale w krajach arabskich antysemityzm należy do kanonu nauczania; później migranci z tych krajów przybywają z tym doświadczeniem do Niemiec, niektórzy z nich spotykają Żydów i dopuszczają się wobec nich słownej lub czasem fizycznej agresji

— dodaje.

„Również antypolska ekstrema podłącza się więc pod różne inne ruchy”

Musiał podkreśla, że nie można również lekceważyć antysemityzmu związanego ze skrajną prawicą, ale, odwrotnie niż w przypadku antysemityzmu muzułmańskiego, nie stanowi on silnego ruchu zdolnego np. do organizowania masowych demonstracji. Tak jak w wypadku zamachowca, który przeprowadził atak na synagogę w Halle podczas święta Jom Kipur w 2019 r., w którym zginęły dwie osoby, są to tzw. samotne wilki - dodaje. Zaznacza, że prawicowy antysemityzm opiera się na radykalizacji jednostek w internecie, podczas gdy islamski antysemityzm jest organizowany przez różne meczety oraz stowarzyszenia i dociera do szerszej grupy odbiorców.

By być bardziej widoczną, skrajna, antysemicka, ale również antypolska ekstrema podłącza się więc pod różne inne ruchy, ostatnio była widoczna na protestach przeciwników koronarestrykcji i szczepień przeciw Covid-19

— wyjaśnia rozmówca PAP.

To nie oznacza, że wszyscy w tym antycovidowym ruchu są antysemitami, to margines tych demonstracji, który równocześnie daje argumenty do krytykowania całego tego ruchu jako skrajnie prawicowego i antysemickiego

— kontynuuje.

Musiał zwraca również uwagę na lewicowy nurt niemieckiego antysemityzmu, który tradycyjnie wymierzony jest w Izrael jako państwo mające reprezentować imperializm i kapitalizm.

Żydzi na ziemiach niemieckich

Pytany o obchodzoną w 2021 r. 1700. rocznicę obecności Żydów na ziemiach niemieckich, historyk odpowiada, że nie jest ona szczególnie widoczna w niemieckich mediach.

Jeżeli chodzi o tematykę żydowską, w niemieckich mediach dominują aktualne debaty związane z antysemickimi lub rzekomo antysemickimi wydarzeniami w ostatnim czasie

— mówi.

Jedną z takich spraw są oskarżenie muzyka Gila Ofarima o złe traktowanie w hotelu w Lipsku na początku października br. Istnieją sprzeczne doniesienia na temat incydentu, ale - zdaniem Ofarima - pracownicy hotelu odmówili mu obsługi, ponieważ nosił naszyjnik z gwiazdą Dawida.

Innym głośnym przypadkiem była sprawa zatrudnienia przez publiczne stacje ZDF i WDR dwóch muzułmańskich kobiet, które brały udział w wymierzonych w Izrael antysemickich protestach i wystąpieniach o antyżydowskim charakterze. Stacje wycofały się ze swojej decyzji dopiero po interwencji organizacji żydowskich

— relacjonuje Musiał.

Antysemityzm jest też wykorzystywany w wewnętrznej polityce niemieckiej - wskazuje historyk. „Zarówno chadecka CDU, jak i socjaldemokratyczna SPD przypisują antysemityzm skrajnej prawicy łączonej z kolei z partią Alternatywa dla Niemiec (AfD) i w ten sposób atakują to ugrupowanie. To instrumentalizacja antysemityzmu do walki politycznej, to jest politycznie wygodne, ale nie zmieni sytuacji ludności żydowskiej w Niemczech” - podkreśla.

Musimy zacząć od właściwej diagnozy, skąd bierze się ten antysemityzm, dopiero po niej, bez fałszowania rzeczywistości, bo teraz do tego dochodzi, dopiero wtedy możemy się zastanowić, w jaki sposób zwalczać to zjawisko

— konkluduje rozmówca PAP.

Profesor Bogdan Musiał to historyk specjalizujący się w badaniu dziejów Niemiec, Polski i Rosji w XX wieku, szczególnie w okresie II wojny światowej i w latach międzywojennych. Jest autorem wielu książek m.in.: „Kto dopomoże Żydowi…”, „Rozstrzelać elementy kontrrewolucyjne”, „Na Zachód po trupie Polski”. Pracował m.in. na uniwersytecie UKSW, w IPN i w Niemieckim Instytucie Historycznym w Warszawie. Mieszka w Niemczech, gdzie w latach 80. uzyskał azyl polityczny.

aw/PAP