Wysokie polskie odznaczenia państwowe zostały wręczone w poniedziałek w ambasadzie RP w Budapeszcie trzem Węgrom zasłużonym dla rozwoju stosunków polsko-węgierskich: Istvanowi Kovacsowi, Csabie Gy. Kissowi oraz Zoltanowi Moserowi.

Dyplomata, historyk, pisarz, poeta i tłumacz literatury polskiej Istvan Kovacs otrzymał Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Zasługi RP, literaturoznawca, historyk kultury i profesor uniwersytecki Csaba Gy. Kiss – Krzyż Komandorski Orderu Zasługi, a etnograf, fotograf i pisarz Zoltan Moser – Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi. Odznaczenia przyznał prezydent Andrzej Duda.

Ambasador Jerzy Snopek podkreślił w laudacji, że prof. Kovacs „od ponad pół wieku pracuje ofiarnie i owocnie na rzecz rozwijania, wzbogacania i umacniania relacji polsko-węgierskich”.

Nie można przecenić jego ogromnego wkładu w rozwój wiedzy o Polsce i Polakach na Węgrzech. To właśnie on był współzałożycielem katedry polonistyki na Uniwersytecie Petera Pazmanya w Piliscsabie, którą w pierwszych latach jej funkcjonowania kierował. Jest też bardzo cenionym tłumaczem

— podkreślił Snopek.

Ambasador zaznaczył, że liczne prace Kovacsa z dziejów wspólnej historii Polski i Węgier mają wielką wartość, np. monografia Bema „Józef Bem – bohater wiecznych nadziei”, czy leksykon polskich uczestników Wiosny Ludów na Węgrzech:

Honwedzi, emisariusze, legioniści. Słownik biograficzny polskich uczestników Wiosny Ludów na Węgrzech 1848-1849.

To właśnie dzięki codziennej pracy takich osób jak Istvan Kovacs możemy dzisiaj chwalić się ponadstandardowymi, aktywnymi i życzliwymi relacjami między Polską a Węgrami

— podkreślił ambasador.

Kiss natomiast – jak zaznaczył Snopek – to „osoba niezwykle zasłużona dla kształtowania relacji polsko-węgierskich i niestrudzony propagator wiedzy o polskiej historii i literaturze na Węgrzech”. Wśród prac Kissa wymienił m.in. „Dziennik polski 1980-82”, „Lekcję Europy Środkowej: eseje i szkice” oraz „Powinowactwa wyszehradzkie”.

Jego prace badawcze odznaczają się profesjonalizmem i rzetelnością, a jego dorobek naukowy stanowi bardzo cenny wkład w kształtowanie i pielęgnowanie relacji polsko-węgierskich

— podkreślił Snopek, dodając, że w latach 80. Kiss był czołowym działaczem opozycji węgierskiej, współtwórcą Węgierskiego Forum Demokratycznego, a potem najbliższym współpracownikiem premiera Jozsefa Antalla.

Moser natomiast to autor licznych albumów o Polsce, który „na światło dzienne wydobywa to, co z pozoru wydaje się niedostrzegalne; pokazuje nam, jak wiele miejsc w Polsce może nas jeszcze pozytywnie zaskoczyć swoim niedostrzegalnym na pierwszy rzut oka urokiem”.

Kovacs powiedział PAP, że przyjął odznaczenie z wielkim wzruszeniem.

Zajmowanie się polskimi sprawami sprawia mi wielką radość(…) Można powiedzieć, że całe życie poświęciłem budowaniu tego wspaniałego fenomenu, jakim jest przyjaźń polsko-węgierska

— dodał.

Pytany, które z dotychczasowych dokonań jest dla niego osobiście najważniejsze, odparł, że słownik biograficzny polskich uczestników Wiosny Ludów na Węgrzech.

Tam opracowałem 3415 biogramów. Zetknąłem się więc z tyloma niesamowitymi ludźmi.(…) To była dla mnie wspaniała przygoda trwająca przez 30 lat. Przestając z tymi ludźmi, mogłem trochę ich przywrócić do życia ze źródeł historycznych i ocenić ich czyny

— powiedział.

Kovacs powiedział, że pracuje obecnie nad historią polsko-węgierskich kontaktów kulturalnych, politycznych i gospodarczych od ich początków aż do zmiany ustrojowej. Praca ma być gotowa w ciągu pół roku. Potem zamierza zająć się literaturą piękną, a konkretnie chce napisać powieść toczącą się w trzech okresach: 1849 r., 1956 r. i w latach 1959-63, czyli w okresie, gdy sam był gimnazjalistą.

gah/PAP