W Niemczech i Włoszech, ministrowie i parlament mają wpływ na wybór sędziów federalnych

Ministrowie i parlament mają wpływ na wybór sędziów federalnych Decyzje w sprawie składu osobowego pięciu niemieckich federalnych sądów rangi najwyższej podejmowane są w trybie współdziałania rządu federalnego i rządów krajowych z Bundestagiem

Oprócz traktowanego odrębnie Federalnego Trybunału Konstytucyjnego w Niemczech istnieje pięć federalnych sądów rangi najwyższej: Trybunał Federalny (Bundesgerichtshof, BGH), którego orzecznictwo obejmuje sprawy cywilne i karne, Federalny Sąd Administracyjny (Bundesverwaltungsgericht BVerwG), Federalny Trybunał Skarbowy (Bundesfinanzhof BFH), Federalny Sąd Pracy (Bundesarbeitsgericht BAG) oraz Federalny Sąd ds. Socjalnych (Bundessozialgericht BSG).

Według artykułu 95 niemieckiej konstytucji o powoływaniu sędziów tych pięciu trybunałów decyduje właściwy dla danej dziedziny minister federalny wspólnie z komisją ds. wyboru sędziów, do której należą odpowiedni ministrowie wszystkich 16 rządów krajowych oraz w takiej samej liczbie członkowie wybrani przez Bundestag.

Ustawa o wyborze sędziów precyzuje, że po powołaniu sędzia musi jeszcze uzyskać nominację prezydenta państwa, a członkami komisji ds. wyboru sędziów są z mocy prawa „krajowi ministrowie o sferze kompetencji obejmującej sądy instancyjnie podporządkowane danemu trybunałowi”.

Według ustawy pochodzący z wyboru członkowie komisji muszą posiadać bierne prawo wyborcze do Bundestagu i „mieć doświadczenie w kwestiach prawnych”. Po zmianie kadencji Bundestagu wszyscy członkowie komisji wybierani są na nowo.

Kandydatów na sędziów mogą zgłaszać zarówno członkowie komisji, jak i minister federalny. Komisja sprawdza najpierw, czy dany kandydat spełnia merytoryczne i personalne warunki sprawowania funkcji sędziowskiej. Sędziowie wybierani są w tajnym głosowaniu, przy czym prawo głosu mają tylko członkowie komisji. Minister federalny nie może głosować, musi natomiast po głosowaniu ustosunkować się do jego wyniku, zanim sędziowie otrzymają od prezydenta nominacje.

Niemiecka ustawa o ustroju sądów głosi, że członków Trybunału Federalnego powołuje federalny minister sprawiedliwości wspólnie z komisją ds. wyboru sędziów wyłącznie spośród osób, które ukończyły 35 rok życia.

Federalny Trybunał Konstytucyjny orzekł w zeszłym roku, że właściwy minister federalny „w zasadzie” powinien zaakceptować decyzję Komisji, chyba że podczas wyboru naruszone zostały procedury. Minister musi uzasadnić odmowę zgody na wybór danego kandydata.

Sędziów założonego w 1848 roku włoskiego Sądu Najwyższego (Kasacyjnego) mianuje Krajowa Rada Sądownictwa. Na jej czele stoi z urzędu prezydent Republiki, czyli obecnie Sergio Mattarella.Dwie trzecie Rady, która mianuje sędziów Sądu Najwyższego, to sędziowie reprezentujący wszystkie organy sądownictwa, a pozostałą jedną trzecią mianuje parlament na wspólnym posiedzeniu obu izb spośród profesorów uniwersyteckich i adwokatów mających co najmniej 15 lat praktyki.

W analizach prawnych podkreśla się, że mianowanie do włoskiej KRS profesorów i adwokatów przez członków włoskiego zgromadzenia ustawodawczego ma na celu niedopuszczenie, by zasady autonomii i niezależności sądownictwa, na których opierają się relacje między rządem i parlamentem a KRS,doprowadziły do powstania „kasty”.

Sąd Najwyższy składa się z sześciu wydziałów cywilnych, np. do spraw pracy czy podatków, oraz siedmiu wydziałów karnych. Kadencja sędziego nie może trwać dłużej niż 8 lat. Konstytucja stanowi, że na wniosek KRS jako doradcy Sądu Najwyższego mogą zostać powołani profesorowie uniwersyteccy i adwokaci z racji swych zasług. Obecnym pierwszym prezesem Sądu Najwyższego, mianowanym przez KRS, jest Giovanni Canzio.

Z racji oficjalnego stroju wkładanego przy uroczystych okazjach, czyli czerwonej togi obszytejfutrem z gronostajów, sędziowie SN nazywani są w mediach „gronostajami”.

PAP, ps