W wykładzie odniósł się także do koncepcji Europy „wielu prędkości”, przekonując, że oznaczałaby ona nie tylko gospodarczy, ale i polityczny podział i osłabienie unijnej dwudziestki ósemki.

To coś, co z całą pewnością nie jest nam w obecnych okolicznościach potrzebne

— podkreślił.

Waszczykowski mówił też o polityce sąsiedztwa UE, przekonując, że „perspektywa członkostwa lub bliskiego związku z Unią Europejską pozostaje dla Unii jednym z najbardziej efektywnych narzędzi wpływu na jej otoczenie”. Zwrócił w tym kontekście uwagę na sytuację na Ukrainie, gdzie europejskie aspiracje społeczeństwa spotkały się z brutalnym odporem Rosji.

Szef MSZ zaznaczył, że - jak wynika m.in. z przyjętej w tym roku Globalnej Strategii UE - celem Europy nie jest „wzniecanie chaosu i konfliktów albo wywoływanie >>zmian reżimów<< w swoim otoczeniu”.

Wręcz przeciwnie, chcemy, aby nasi sąsiedzi cieszyli się polityczną i gospodarczą stabilnością, bo bezpośrednio przekłada się ona na naszą stabilność. Kiedy widzimy u innych społeczeństw odbicie naszych wartości, nie możemy jednak pozostać neutralni

— dodał.

Waszczykowski zapewnił, że krytyczny stosunek Polski do Rosji nie wynika tylko z „trudnej historii” wzajemnych relacji, ale także z „trzeźwej oceny jej rewizjonistycznych skłonności”.

W latach 90. byliśmy skłonni myśleć, że „nowa” Rosja będzie prowadziła swoją politykę zagraniczną zgodnie z międzynarodowymi normami i wartościami. Ostatnie lata, w których Rosja poszła w naruszaniu zasad OBWE, karty Narodów Zjednoczonych i międzynarodowych norm dalej niż ZSRR, udowodniły nam niestety, że bardzo się myliliśmy

— powiedział.

W wykładzie szef polskiej dyplomacji odniósł się również do kryzysu migracyjnego, podkreślając, iż decyzje instytucji europejskich dotyczące relokacji uchodźców podjęte zostały „wbrew woli znaczącej liczby krajów członkowskich”, a zarazem, że ich skuteczność będzie w praktyce „bardzo niewielka”.

Dlaczego z jednej strony mamy do czynienia z takim sceptycyzmem w stosunku do liberalizacji wizowej dla Gruzinów i Ukraińców - ostatecznie rzecz biorąc Europejczyków - a z drugiej strony z tak daleko posuniętą gościnnością wobec milionów migrantów z południowego sąsiedztwa (UE), spośród których tylko część ucieka przed okrucieństwami wojny?

— pytał.

Waszczykowski wskazywał również na niewłaściwy - jego zdaniem - sposób podjęcia decyzji przez KE, która „ustawiła się ponad cieszącymi się demokratyczną legitymizacją rządami państw narodowych” i przekroczyła tym samym swoje kompetencje.

ak/PAP