W wieku 79 lat zmarł znany wpływowy i znany ze swych konserwatywnych poglądów sędzia Sądu Najwyższego USA Antonin Scalia - poinformował w sobotę gubernator stanu Teksas Greg Abbott.

Według dziennika władz federalnych, Scalia zmarł „z przyczyn naturalnych” podczas pobytu w prywatnej rezydencji w luksusowym ośrodku turystycznym Big Bend, w południowo zachodnim Teksasie.

Znaleziono go martwego w sobotę rano. Prezydent Barack Obama na wieść o śmierci sędziego przekazał „najszczersze kondolencje” rodzinie zmarłego.

Scalia został mianowany na sędziego Sądu Najwyższego w 1986 r. przez prezydenta Ronalda Reagana.

Dał się poznać jako zdecydowany konserwatysta i zwolennik dosłownej interpretacji konstytucji USA. Opowiadał się m. in. za ograniczeniem praw policji do przeszukań i za większą ochroną praw oskarżonych. Był też zdecydowanym przeciwnikiem aborcji oraz bronił konstytucyjnego prawa do posiadania broni przez obywateli. Scalia znany był z pełnych pasji i zaangażowania wystąpień podczas posiedzeń sądu.

Uważa się, że śmierć Scalii może doprowadzić do kolejnej konfrontacji między demokratycznym prezydentem Barackiem Obamą i kontrolowanym przez opozycyjnych Republikanów Senatem wokół możliwych kandydatur następcy Scalii. Senat musi bowiem zatwierdzić nominację prezydenta.

Sąd Najwyższy jest najwyższym organem w systemie sądownictwa USA. Składa się z 9 sędziów, którzy sprawują tę funkcję dożywotnio. Jest ostateczną instancją apelacyjną nad wszystkimi sądami federalnymi oraz nad sądami stanowymi w sprawach dotyczących prawa federalnego. Rozpatruje też jako pierwsza i ostatnia instancja niektóre nieliczne sprawy. Sąd Najwyższy ma też ostateczny głos w interpretacji federalnego prawa konstytucyjnego.

Kandydaci ubiegający się o prezydencką nominację Partii Republikańskiej (GOP) zgodnie zaapelowali podczas sobotniej debaty, by Senat USA uniemożliwił prezydentowi Obamie nominowanie nowego członka Sądu Najwyższego.

To trzeba „opóźnić, opóźnić, opóźnić” - apelował lider republikańskich sondaży prezydenckich Donald Trump podczas debaty telewizyjnej, jaka odbyła się w sobotę wieczorem czasu lokalnego w Karolinie Południowej. To właśnie w tym południowym stanie odbędą się w sobotę za tydzień kolejne prawybory.

Debatę rozpoczęła się od minuty ciszy, by uhonorować pamięć zmarłego.

Prezydent Barack Obama zapowiedział w specjalnym oświadczeniu w sobotę wieczorem, że nominuje jego następcę. Będzie ona wymagać zatwierdzenia przez Senat USA, pozostający obecnie pod kontrolą opozycyjnej Partii Republikańskiej.

Trump przyznał, że gdyby był prezydentem USA to tak jak Obama, próbowałby mianować następcę Scalii. Ale - jak dodał - liderzy Republikanów w Senacie nie powinni tej nominacji zatwierdzać.

Inni republikańscy pretendenci do fotela prezydenta USA uznali, że Obama nawet nie powinien nominować następcy Scalii, bo - jak argumentował senator z Florydy Marco Rubio - Obama jest obecnie tzw. „kulawą kaczką” (lame duck), jak w waszyngtońskim żargonie określa się prezydenta kończącego swój mandat, podczas gdy Kongres kontrolowany jest przez opozycję.

Konserwatywny senator Ted Cruz ostrzegł, że Obama nominując nowego liberalnego sędziego może zupełnie zmienić układ sił w Sądzie Najwyższym. Konserwatyści straciliby bowiem dotychczas przewagę nad liberałami w liczącym 9 sędziów Sądzie Najwyższym.

„Brakuje jednego sędziego, by Sąd Najwyższy naruszył wolności religijne Amerykanów - powiedział.

„Senat musi być silny w tej sprawie” - dodał.

Brat i syn byłych prezydentów Jeb Bush przyznał, że Obama ma, zgodnie z konstytucją, prawo do nominacji nowego sędziego, ale powinno istnieć porozumienie między głową państwa a Senatem, co do osoby kandydata.

„Jestem jednak pewien, że Obama nie będzie miał konsensusu, kiedy wyśle swoją nominację do Senatu” - powiedział Bush.

Jak dodał, nowy sędzia SN powinien tak jak Scalia być „sprawdzonym konserwatystą”.

Debata, w której brało udział już tylko sześciu kandydatów GOP, po tym jak kilku wycofało się po porażce w prawyborach w Iowa i New Hamshire, była znacznie agresywniejsza niż poprzednie.

Kandydatom puszczały nerwy, wielokrotnie dochodziło do ostrej wymiany zdań, a nawet wyzywania się od kłamców.

„Ta debata zaczyna przypominać pijaną rodzinę podczas kolacji w święto Dziękczynienia” - komentowała na Twitterze Karen Tumuly, polityczna komentatorka „Washington Post”.

Trump po raz kolejny zaatakował Jeba Busha, zarzucając mu, że nie chce przyznać, iż wojna w Iraku, którą w 2003 roku rozpoczął jego brat George W. Bush, była „błędem”.

„Nigdy nas tam nie powinno było być. Kłamali, że (w Iraku) jest broń masowego rażenia, wiedząc, że jej tam nie ma” - powiedział Trump.

Bush w odpowiedzi powiedział, że ma dość atakowania jego rodziny i brata, który „zapewnił naszemu krajowi bezpieczeństwo, podczas gdy Trump był zajęty swym programem reality show w telewizji”.

Oskarżył też miliardera o zbyt przychylne nastawienie do prezydenta Rosji Władimira Putina.

„On (George W. Bush) zapewnił nam bezpieczeństwo? World Trade Center został zburzony za prezydenta George’a W. Busha” - ripostował Trump, dodając, że stracił „setki przyjaciół” w zamachach terrorystycznych z 11 września 2001 roku.

Z pomocą byłemu gubernatorowi Florydy przyszedł Rubio, który powiedział, że „codziennie dziękuje Bogu, że w czasie zamachów z 11 września prezydentem USA był G. W. Bush, a nie (Demokrata) Al Gore”.

„Do zamachów na World Trade Center doszło, gdyż prezydent Bill Clinton nie zabił Osamy bin Ladena, gdy miał ku temu okazję” - dodał.

Do ostrej kłótni dochodziło też miedzy dwoma senatorami kubańskiego pochodzenia. Senator z Teksasu oskarżył Rubio, że proponował „amnestię” dla nielegalnych imigrantów, będąc współtwórcą ponadpartyjnej ustawy o reformie prawa imigracyjnego, którą dwa lata temu odrzucił Kongres. W odpowiedzi Rubio oskarżył Cruza, że „kłamie” i zmieniał stanowisko, bo w przeszłości też wspierał zalegalizowanie pobytu nielegalnych imigrantów w USA. W pewnym momencie spór nabrał osobistego charakteru. Rubio wytknął Cruzowi, że nie mówi po hiszpańsku, na co ten zaczął coś wykrzykiwać w tym języku.

Trump wykorzystał moment i po raz kolejny zaatakował Busha, mówiąc że w kwestii imigracji „to Bush jest najsłabszy ze wszystkich kandydatów”. Bush nie pozostał bierny i powiedział, że „słaby” to jest Trump, gdy obraża kobiety i Latynosów. Nawiązał tym samym do wypowiedzi Trumpa, w której określił on meksykańskich imigrantów jako „kryminalistów i gwałcicieli” i zapowiedział budowę muru na granicy z Meksykiem

Sil/PAP