Krystew: To koniec okresu w historii Europy, w którym wojna była postrzegana jako coś nie do pomyślenia

To koniec okresu w historii Europy, w którym wojna była postrzegana jako coś nie do pomyślenia

— mówi o rosyjskiej agresji na Ukrainie bułgarski politolog Iwan Krystew. Jego zdaniem aneksja Krymu może stać się zachętą do prowadzenia nacjonalistycznej polityki w Europie.

W rozmowie z PAP Krystew ocenił, że wojna na Starym Kontynencie jest możliwa, ale zachodnim Europejczykom cały czas trudno zdać sobie z tego sprawę, bo nie postrzegają tego, co dzieje się na Ukrainie jako coś co może przydarzyć się również im.

To koniec okresu w historii Europy, w którym wojna była postrzegana jako coś nie do pomyślenia. Wierzyliśmy, że wiemy, jak będzie wyglądał świat w ciągu następnych 20-25 lat. Nie wydaje mi się, że europejska opinia publiczna, nawet jeśli dostrzegła wydarzenia na Ukrainie, zdaje sobie sprawę, że jesteśmy w punkcie zwrotnym

— powiedział Krystew.

Ocenił, że działania prezydenta Rosji Władimira Putina na Ukrainie, poparcie, jakim się cieszy przez aneksję Krymu, mogą popchnąć innych europejskich przywódców w kierunku klasycznego nacjonalizmu.

Przekaz Putina jest taki: jeśli chcesz uzyskać zaufanie opinii publicznej, podejmij ryzyko, stań się radykalnym. Jeśli chcesz odnieść sukces w XXI wieku, pamiętaj, jak to działało w XIX wieku

— podkreślił ekspert.

Zwrócił przy tym uwagę, że rosyjska aneksja Krymu stworzyła zupełnie nowy rodzaj nacjonalizmu ukraińskiego.

Teraz najbardziej radykalną częścią społeczeństwa ukraińskiego są ci, którzy mówią po rosyjsku, ale byli i nadal chcą być Ukraińcami, bo nic nie radykalizuje tak bardzo jak upokorzenie

— ocenił. Zaznaczył, że działania Moskwy postawiły takich ludzi przed koniecznością dokonania wyboru, czy chcą nadal kulturowo przynależeć do Rosji, czy pozostać Ukraińcami.

Jednym z przełomowych momentów, moim zdaniem momentem kształtującym cały ten kryzys, była aneksja Krymu, to z jaką łatwością została dokonana. Nikt nie został zabity, a to działanie okazało się bardzo popularne w rosyjskim społeczeństwie. To skonsolidowało rosyjską opinię publiczną na skalę, jakiej nie obserwowaliśmy dotychczas

— zauważył politolog. Podkreślił, że dla rosyjskiego przywództwa wniosek jest prosty - nic nie daje takich korzyści politycznych jak ekspansja terytorialna.

Czego dzięki temu mogą się nauczyć ci wszyscy premierzy, którzy mają ogromne problemy z reelekcją, są niepopularni? Jeśli naprawdę dobrze grasz na sentymentach nacjonalistycznych, politycznie zyskasz

— zaznaczył. Jego zdaniem, właśnie dlatego teraz Putin zamierza testować zarówno samych Ukraińców jak i zachód, co do tego jak daleko może się posunąć.

Zwrócił uwagę, że tę sytuację wykorzystuje już premier Węgier Wiktor Orban, który upomniał się o prawa mniejszości węgierskiej na Ukrainie.

On dobrze wie, że to ma destabilizujący wpływ na Ukrainę, ale wierzy, że to będzie miało efekt stabilizujący na Węgrzech

— stwierdził Krystew.

Politolog wskazał też na różnice w postrzeganiu sytuacji na Ukrainie przez różne narodowości w Europie. Podkreślił, że dla krajów takich jak Polska, czy dla państw bałtyckich ona jest ważna, ale dla Hiszpanów czy Włochów - niekoniecznie.

Jego zdaniem również niemiecka opinia publiczna nie byłaby gotowa do poświęceń dla państw naszego regionu.

Jeśli Niemcy nie byli gotowi do przekazania pakietu pomocowego dla Grecji, dlaczego mamy sądzić, że są gotowi na obronę krajów bałtyckich

— pyta Krystew. Dodaje jednak, że tamtejsze elity świadome rosnącej roli Niemiec w UE wiedzą, że aby zalegitymizować swoje przywództwo w Europie muszą zademonstrować zdolność do poświęceń - zrobić coś, co wychodzi poza ich krótkoterminowe interesy.

Krystew krytycznie patrzy na samą Ukrainę, jako kraj, który był praktycznie niezarządzalny przez 23 lata.

Nie wierzę, że ludzie, których widzimy na ulicach Doniecka chcą po prostu dołączyć do Rosji, albo że wszyscy, który uczestniczyli w Majdanie chcieli do Europy

— ocenił politolog.

Przestrzega przy tym, że jeśli kryzys na wschodniej Ukrainie będzie trwał jeszcze przez kilka miesięcy, może dojść do katastrofy humanitarnej.

Czymś innym jest kryzys w maju czy czerwcu, a zupełnie czymś innym, jeśli on się przeciąga na miesiące zimowe. Nie wiemy, jaka będzie cena gazu, skąd będzie on pochodził. Nie wiem, jak obecnie działa tam przemysł

— wylicza ekspert.

Iwan Krystew jest bułgarskim politologiem, filozofem polityki, analitykiem, publicystą. Szefuje Centrum Strategii Liberalnych w Sofii, jest stałym członkiem Instytutu Nauk Humanistycznych w Wiedniu i autorem wielu publikacji na tematy dotyczące demokracji.

PAP/mall