Depresja młodzieńcza

To może przydarzyć się każdej rodzinie. W pewnym momencie zdajesz sobie sprawę, że ktoś z twoich najbliższych zachowuje się inaczej niż do tej pory. Bez przyczyny bywa ciągle zmęczony, skarży się na pojawiające się bóle, utratę apetytu, robi się drażliwy, zamyka się w sobie, jest smutny, niechętny do kontaktu, bywa płaczliwy, źle sypia i ma trudności ze skupieniem uwagi czy nauką.

Często błędnie myślimy, że depresję wywołują jedynie jakieś trudne życiowe przejścia (depresja reaktywna), takie jak przeżyte poronienie, utrata pracy czy rozwód. Ale nie jest to jedyny powód zachorowań. Depresja ma wiele odmian niezwiązanych z trudnościami życiowymi. Jedną z takich jej jest depresja młodzieńcza. Warto poznać tę chorobę bliżej, by czasem pomoc nie przyszła za późno. Depresja jest bowiem przyczyną licznych prób samobójczych – statystyki wskazują, że wśród osób cierpiących na tę chorobę ok. 15 – 25%  zgonów to zgony spowodowane samobójstwem.

Depresja młodzieńcza pojawia się w okresie przemianach rozwojowych, stanowiących istotę dorastania, rozpoczynających się w obszarze biologicznym, następnie obejmujących sferę psychiki, aby na koniec rozciągnąć się na obszar społeczny.

Objawia się w zespole zaburzeń obejmującym:

1. zaburzenia nastroju - przejawiają się one w obniżonym w różnym stopniu nastroju oraz jego zmienności,

2. podwyższony poziom lęku - charakterystyczne jest występowanie lęku przed przyszłością,

3. zaburzenia sfery poznawczej, obejmujące:

a) trudności w obszarze nauki szkolnej (trudności w uczeniu się, niepowodzenia szkolne, trudności w skupieniu uwagi, brak wytrwałości w nauce),

b) poczucie małej wartości,

c) przekonanie o nieskuteczności własnych działań i nieuchronnym niepowodzeniu,

d) uczucie nudy i niemożność znalezienia przyjemności.

4. zaburzenia aktywności, które mogą przejawiać się w:

a) wybuchach gniewu, agresji,

b) trudnościach w rozpoczęciu działania i łatwym męczeniu się,

c) zaburzeniu systemów dobowych objawiającym się trudnościami w rannym wstawaniu, późnym kładzeniem się spać, lepszym funkcjonowaniem w godzinach wieczornych,

d) zaniedbanym wyglądzie i braku dbałości o higienę osobistą,

e) zaburzeniu zachowania, które z kolei obejmują:

-niepodejmowanie czynności oczekiwanych od adolescenta (chodzenia do szkoły, podejmowania obowiązków szkolnych, domowych i społecznych),

-zachowania łamiące normy i zakazy społeczne (eksperymentowanie ze środkami psychoaktywnymi, chaotyczna i przypadkowa aktywność seksualna),

-zachowania autodestrukcyjne, w tym zachowania samobójcze.

5. dolegliwości somatyczne, polegające na skupieniu się na funkcjonowaniu ciała, spadku sprawności i złym samopoczuciu - występują częściej u dziewcząt niż u chłopców.

(Źródło: Robert Maliński, Depresja Młodzieńcza)

Tyle od strony naukowej. W praktyce wygląda to tak, że młody człowiek musi skonfrontować swoje wyobrażenia o życiu idealnym, idealny obraz siebie, swojej przyszłości z tym, co jest mu przez to życie oferowane. Ta konfrontacja dotyczy każdej dziedziny jego życia. Obalony zostaje każdy autorytet, w tym autorytet rodziców, oceny wszelkich sytuacji stają się radykalnie czarno - białe, pojawiają się pierwsze zawody miłosne, pytania o sens życia, problemy z seksualnością.

Anna Dyczko (psycholog) pisze, że:

Nastolatek koncentruje się na tematyce chorób, nieszczęścia, poczucia beznadziejności, czy wreszcie śmierci. Niejednokrotnie jednak nawet ostro zaznaczający się u niego pesymizm nie zostaje zauważony wskutek błędnego przekonania dorosłych, iż w dzisiejszych czasach nie ma miejsca na optymizm, radość oraz szeroko rozumiane pozytywne nastawienie, i że to "znamię naszych czasów" powinna nosić także młodzież. Smutek nie tylko już nie dziwi, ale również nie mobilizuje pomocy i przeciwdziałania. Nastolatek, którego problem nie zostanie zauważony i odpowiednio rozpoznany, wkracza w ostrą fazę depresji, gdzie proces chorobowy zaczyna wywierać znaczny wpływ na jego funkcje myślowe. Traci on stopniowo zdolność do jasnego, racjonalnego i logicznego myślenia, jak również prawidłowego postrzegania i oceniania rzeczywistości.

Dziecko z objawami depresji wymaga szczególnej opieki. Wymaga cierpliwości, troski i wyrozumiałości ze strony swoich rodziców. Nie należy krzyczeć, że jest leniwe czy nieposłuszne, że się źle uczy. Nie można dodatkowo wzbudzać w nim poczucia winy. I trzeba podjąć wszelkie działania, aby mu pomóc, nie wstydzić się wizyt u psychiatry, a w razie konieczności zacząć leczenie farmakologiczne lub terapię.

Dagmara Kamińska