Włączenie osób z niepełnosprawnościami w pełne funkcjonowanie w społeczeństwie to jest wielkie wyzwanie - powiedziała wiceminister edukacji Marzena Machałek podczas konferencji poświęconej problematyce osób niepełnosprawnych na rynku pracy.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Minister Wdówik: Każdy z nas może okazać się osobą, która ma jakąś niepełnosprawność. Wystarczy wariat na ulicy

We wtorek odbyła się konferencja organizowana przez Państwową Inspekcję Pracy, poświęcona problematyce osób niepełnosprawnych na rynku pracy, promowaniu aktywizacji zawodowej poprzez wymianę doświadczeń oraz kwestii zatrudniania osób niepełnosprawnych.

Włączenie osób, dzieci, rodzin, które mają osoby niepełnosprawne w pełne funkcjonowanie w społeczeństwie to jest wielkie wyzwanie

— powiedziała wiceminister.

Często mamy postawy opiekuńcze, ale brakuje działań, które pozwolą nie tylko na zaopiekowanie się osobą, która ma problem, ale przede wszystkim danie instrumentów, które pozwolą funkcjonować w życiu

— wskazała.

Machałek podkreślała, że przed systemem edukacji stoi ogromne wyzwanie. Podała, że w Polsce jest ok. 3-4 proc. dzieci z niepełnosprawnościami, z czego 67 proc. w szkołach ogólnodostępnych i przedszkolach.

To, co przygotowaliśmy, jako Ministerstwo Edukacji i Nauki to są działania, które trwają już parę lat poprzez powołanie zespołów, przygotowanie założeń, wprowadzenie ustaw, które mają na celu mądre zaopiekowanie się rodziną, która ma osoby niepełnosprawne

— mówiła.

Rodzina będzie dostawała odpowiednie wsparcie, które nie wyłączy i nie zastąpi rodziny, tylko wesprze rodzinę tak, aby mogła funkcjonować, żyć i wychowywać dziecko

— zaznaczyła.

Wiceminister wspomniała, że od 1 marca do szkół ogólnodostępnych trafiło 180 mln zł przeznaczonych na zajęcia psychologiczno-pedagogiczne. Dodała również, że od 1 września do szkół i przedszkoli trafi ponad 520 mln zł przeznaczonych na specjalistów z różnych dziedzin - mogą to być stanowiska pedagoga specjalnego np. logopeda czy psycholog.

Zmieniamy model wczesnego wspomagania nie tylko dziecka, ale także rodziny oraz chcemy, aby myślano o dzieciach z niepełnosprawnościami jak o wielkim wyzwaniu, a nie problemie. To, do czego powinna szkoła przygotowywać to nie tylko do tego, żeby być dobrym pracownikiem, ale przede wszystkim być dobrym człowiekiem

— wskazała.

To jest absolutna zmiana, że określiliśmy standardy i przygotowane są na to dodatkowe środki; Chcemy trafniej kierować i adresować środki do dzieci, które tego potrzebują

— podkreśliła.

Słaby wynik aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych

Wskaźnik aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych wynosi 32 proc. i jest to bardzo słaby wynik jak na Europę - wskazał we wtorek pełnomocnik rządu do spraw osób niepełnosprawnych Paweł Wdówik. Jak dodał, bierność osób niepełnosprawnych na rynku pracy wynika m.in. z „pułapki świadczeniowej”.

Wiceminister rodziny i polityki społecznej uczestniczył w konferencji „Niepełnosprawni w środowisku pracy – wyzwanie czy szansa” zorganizowanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Państwową Inspekcję Pracy.

Wdówik podkreślił, że głównym celem polityki państwa wobec osób z niepełnosprawnościami jest zapewnienie im równych praw obywatelskich i możliwości zatrudnienia. Zwrócił uwagę, że większość rozwiązań w tym zakresie określa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z 1997 r.

Wiceminister zaznaczył, że rozwiązania zawarte w tej ustawie były dużym krokiem na przód, jednak dzisiaj - w 2022 r. - jesteśmy już w zupełnie innym miejscu.

Jesteśmy 10 lat po podpisaniu przez Polskę Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych. (…) Przyjęcie ustaw w 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom o szczególnych potrzebach i o dostępności cyfrowej to zasadniczy zwrot koncepcji niepełnosprawności w ogóle, który pokazuje, że obywatel z niepełnosprawnością ma te same prawa

— podkreślił Wdówik.

Strategia na rzecz osób z niepełnosprawnościami na lata 2021-2030

Przypomniał, że w ubiegłym roku rząd przyjął strategię na rzecz osób z niepełnosprawnościami na lata 2021-2030. Zaznaczył, że dokument wśród priorytetów wymienia prawo do niezależnego życia, dostępności, edukacji i pracy.

W kontekście niezależnego życia zatrudnienie jest tym elementem, który pozwala człowiekowi stanąć na własnych nogach, czyli uniezależnić się od systemu pomocy społecznej, od ewentualnego finansowego wsparcia ze strony rodziny, czy organizacji pozarządowych

— powiedział.

Wskazał jednocześnie, że przez ostatnie 30 lat „nie wykonaliśmy zasadniczego zwrotu w odniesieniu do rynku pracy i sposobu motywowania osób z niepełnosprawnością do tej aktywności”.

W Polsce jest dużo barier i to nie wygląda dobrze. Obecnie wskaźnik aktywności zawodowej (osób niepełnosprawnych) dochodzi do 32 proc. To jest 32 proc. osób z niepełnosprawnością w wieku produkcyjnym. To bardzo słaby wynik jak na Europę. Wspólnym zadaniem jest zmiana tego stanu rzeczy

— powiedział Wdówik.

Wiceminister zaznaczył, że w ostatnich dwóch latach wskaźnik zatrudnienia wzrósł z 28 proc. do 32 proc. Dodał, że celem zawartym w przyjętej w ubiegłym roku strategii jest osiągniecie wskaźnika 45 proc. w roku 2030 r.

Wśród barier wiceminister wymienił bierność osób niepełnosprawnych na rynku pracy wynikająca głównie z tzw. pułapki świadczeniowej.

Chodzi o to, że pewne świadczenia, które człowiek dostaje z powodu swojej niepełnosprawności są tak uregulowane, że rozpoczęcie zarabiania pieniędzy może się wiązać z utratą, częściową lub całkowitą, tych pieniędzy

— powiedział Wdówik.

Podkreślił, że potrzebna jest długo oczekiwana reforma orzekania o niepełnosprawności.

To, co w tej chwili mamy, czyli trzy stopnie niepełnosprawności, które są bardzo szerokie nie pozwoli nam na prawidłowe zróżnicowanie tych osób, które rzeczywiście potrzebują wysokiego poziomu wsparcia od tych, które potrzebują niższego poziomu wsparcia

— dodał.

Wiceminister zwrócił jednocześnie uwagę, że tylko 2 proc. podmiotów korzysta z dofinansowań PFRON na zatrudnienie osób niepełnosprawnych. Powtórzył, że zmiany są niezbędne.

Węgrzy od 2009 r. do dzisiaj czterokrotnie zwiększyli wskaźnik zatrudnienia poprzez reformę orzecznictwa i wprowadzenie czterech stopni (niepełnosprawności), orzeczenia wydawane są na 5 lat i weryfikowane pod kątem zdolności do pracy

— powiedział Wdówik.

Zapewnił, że cały czas podejmowane są działania w kierunku podmiotowości osób z niepełnosprawnością, a także zwiększenia możliwości ich zatrudnienia.

mly/PAP