Sejm powołał w czwartek historyka, prof. nadzw. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Mieczysława Rybę do Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Izba odrzuciła zaś kandydaturę dra Bartosza Rydlińskiego.

Za kandydaturą prof. Ryby głosowało 238 posłów, dra Rydlińskiego poparło 95 posłów. Zgłoszony przez grupę posłów Lewicy Bartosz Rydliński to doktor nauk społecznych, adiunkt w Instytucie Nauk o Polityce i Administracji UKSW, współzałożyciel i od 2017 r. prezes Fundacji Centrum im. Ignacego Daszyńskiego (CID).

Krytyka opozycji

Przed głosowaniem Sejm wysłuchał oświadczeń w imieniu klubów i kół.

Zdaniem Michała Szczerby (KO) w ciągu „ostatnich sześciu lat IPN uległ tak głębokiej degradacji, że trudno uwierzyć by udało się w obecnym kształcie tę instytucję naprawić”.

Ostatnie sześć lat to równia pochyła (…) zaproponowana kandydatura dra hab Mieczysława Ryby tę sytuację dramatyczną tej instytucji pogłębi

— powiedział.

Anna Maria Żukowska z Lewicy podkreśliła, że jej klub popiera kandydaturę dra Rydlińskiego, ale „jest za likwidacją IPN”.

IPN jest instytucją, którą trzeba zlikwidować, ponieważ upolitycznia pamięć o tragicznej historii Polski

— zaakcentowała.

W ocenie Krzysztofa Paszyka (Koalicja Polska) IPN wymaga „pilnego przywrócenia pluralizmu poglądów, uniwersalnego spojrzenia na historię”.

Ale też zdaniem naszego klubu wymaga zerwania z monopolem na historię, który wprowadzony został tam przez obecną władzę. Dlatego naszym zdaniem dobrym kandydatem do Kolegium będzie dr Rydliński

— mówił.

Robert Winnicki z Konfederacji, odnosząc się do zadań IPN, podkreślił, że jego zdaniem powinien on być instytucją, która „nie tylko koncentruje się na badaniach, na polityce wewnętrznej informacyjnej, ale również która będzie działała na zewnątrz, która będzie walczyła o dobre imię Polski”.

Według Pawła Zalewskiego (Polska 2050) IPN przez ostatnie lata „bardzo odszedł od swojej szczytnej idei, od szczytnych celów, dla których został powołany”. „Dzisiaj jest jednym z wielu instrumentów walki politycznej” - zaznaczył.

Andrzej Rozenek (Polska Partia Socjalistyczna) wyraził opinię, iż IPN „trzeba zlikwidować”.

Nie powinniśmy dyskutować nad uzupełnieniem składu Kolegium IPN, ale o jego likwidacji

— powiedział.

Prof. Ryba? „Znakomity kandydat”

Marek Ast (PiS) podkreślił, że jego klub popiera kandydaturę prof. Ryby.

To znakomity kandydat, którego wiedza, działalność na wielu polach, również działalność społeczna będzie stanowić duże wzmocnienie dla IPN. Natomiast w sposób oczywisty będziemy głosować przeciwko kandydaturze dra Rydlińskiego, kandydata który popiera haniebny postulat likwidacji IPN, placówki tak zasłużonej dla Rzeczpospolitej, dzięki której otwiera się przed nami współczesna historia Polski, często bolesna

— mówił.

Wybór nowego członka kolegium IPN związany był z rezygnacją z tej funkcji dra hab. Sławomira Cenckiewicza, który 3 stycznia objął funkcję doradcy prezesa IPN ds. naukowych.

Mieczysław Ryba, kandydat zgłoszony przez posłów PiS, to historyk, doktor habilitowany nauk humanistycznych, profesor nadzw. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, urodził się 14 stycznia 1969 r. w Bieczu na Podkarpaciu. Szkołę podstawową ukończył w 1984 r. w Lipinkach, a średnią w 1989 r. w Krośnie (technikum elektroniczne - Turaszówka). W tymże roku został przyjęty na Wydział Historii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Podczas studiów uczestniczył w kółkach samokształceniowych, był zaangażowany w życie społeczne uczelni. Przez rok był prezesem Akademickiego Klubu Myśli Społeczno-Politycznej „Vade Mecum”. Przez kilka lat współredagował pismo o tytule „Vade Mecum” (kwartalnik).

W 1994 r. obronił pracę magisterską zatytułowaną „Myśl społeczno-polityczna Stanisława Grabskiego”. W roku akademickim 1995/96 rozpoczął zajęcia jako asystent - stypendysta w I Katedrze Historii Nowożytnej KUL. Pracę doktorską pt. „Myśl społeczno-polityczna twórców ruchu narodowego w okresie międzywojennym” obronił w styczniu 1998 r. W międzyczasie Ryba wiele publikował m.in. w pismach takich jak „Człowiek w Kulturze”, „Zeszyty Społeczne KIK” i in.

Obecnie prof. Ryba jest pracownikiem naukowym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, a także wykładowcą Wyższej Szkoły Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu. Do 2014 r. był kierownikiem Katedry Historii Systemów Politycznych XIX i XX wieku (KUL), jest promotorem kilkudziesięciu prac licencjackich, magisterskich, kilku doktorskich. Prowadzi interdyscyplinarną współpracę naukową ze środowiskiem tomistycznym KUL.

Ryba jest też prezesem Klubu Inteligencji Katolickiej im. prof. Czesława Strzeszewskiego w Lublinie. Wiele lat był radnym miasta Lublina. W latach 2010-2018 zajmował stanowisko wiceprzewodniczącego Rady Miasta Lublin; obecnie jest wiceprzewodniczącym Sejmiku Województwa Lubelskiego. W latach 2007–2011 był członkiem Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej (za czasów prezesury prof. Janusza Kurtyki).

Prof. Ryba jest redaktorem naczelnym „Zeszytów Społecznych KIK”, znanym publicystą politycznym i historycznym. Od lat utrzymuje kontakty zawodowe z Instytutem Edukacji Narodowej. W 2010 r. został członkiem Rycerstwa Jasnogórskiej Bogarodzicy. Jest autorem licznych publikacji naukowych i popularno-naukowych. Wśród nich są książki: „Naród a polityka. Myśl społeczno-polityczna twórców ruchu narodowego w okresie międzywojennym” (Lublin 1999), „Magistra vitae. Rozważania historyczne” (Radom 2004), „Szkoła w okowach ideologii. Szkolna propaganda komunistyczna w latach 1944–1956” (Lublin 2006), „Środowiska i ugrupowania polityczne na Lubelszczyźnie w latach 1914–1918” (Lublin 2007), „Odkłamać wczoraj i dziś” (Warszawa 2014), „Stosunki państwo-Kościół w województwie lubelskim 1918-1939” (Lublin 2016), „The idea of Catholic University in the reborn Poland” (Warszawa-Radzymin 2018), „Stosunki państwo-Kościół na Kresach południowo-wschodnich II Rzeczpospolitej” (Warszawa 2021).

11 listopada 2015 r. Mieczysław Ryba został odznaczony przez prezydenta Andrzeja Dudę Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w upowszechnianiu wiedzy o najnowszej historii Polski, za osiągnięcia w pracy naukowej i dydaktycznej. Obecnie jest członkiem Kapituły Orderu Odrodzenia Polski. Prof. Ryba jest bardzo zaangażowany w różnorodne inicjatywy społeczne, samorządowe i państwowe. W dniach 27-28 kwietnia 2021 r. zaangażował się w prace Rady Programowej Samorządowego Kongresu Gospodarczego II Forum Regionów Trójmorza. Jest członkiem Rady Muzeum „Pamięć i Tożsamość” im. św. Jana Pawła II w Toruniu, a od czerwca 2020 r. członkiem Rady Programowej Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego. W listopadzie 2020 r. został przewodniczącym Zespołu Doradczego przy Ministrze Edukacji i Nauki.

Wnioskodawcy jego kandydatury ocenili, że „zarówno wykształcenie, jak i bogate doświadczenie zawodowe wskazują, iż prof. Mieczysław Ryba jest dobrym kandydatem na członka Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu”.

Kolegium IPN, które jest organem opiniodawczo-doradczym prezesa Instytutu, ma za zadanie opiniować kierunki działalności i programy badawcze IPN, a także wyrażać opinie o przedstawionych przez prezesa IPN kandydatach na stanowiska kierownicze w Instytucie Pamięci Narodowej. W Kolegium IPN zasiadają obecnie: prof. Tadeusz Wolsza (przewodniczący), prof. Wojciech Polak (zastępca przewodniczącego), prof. Piotr Franaszek (zastępca przewodniczącego), prof. Andrzej Nowak, prof. Jan Draus, prof. Józef Marecki, Krzysztof Wyszkowski i Bronisław Wildstein.

gah/PAP