1 stycznia 2022 r. w życie wchodzą podatkowe rozwiązania Polskiego Ładu. Do 30 tys. zł wzrasta kwota wolna od podatku oraz do 120 tys. zł rośnie próg podatkowy. Znika jednocześnie odliczenie składki zdrowotnej od podatku. W sobotę weszła również w życie większość zapisów tzw. ustawy antykorupcyjnej, nowelizacja zaostrzającą kary dla sprawców wykroczeń drogowych i ustawa okołobudżetowa. Od soboty 1 stycznia spadają stawki podatku akcyzowego, nałożonego na energię elektryczną.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Już jutro zaczną obowiązywać niektóre założenia Polskiego Ładu. Rzecznik rządu: „To jest historyczna obniżka podatków”

Na początku roku w życie wchodzi podatkowa część Polskiego Ładu. Jedną z najważniejszych zmian, jakie wprowadza ten program w podatkach, jest podniesienie kwoty wolnej do 30 tys. zł oraz progu dochodowego do 120 tys. zł. Jednocześnie znika ulga umożliwiająca odliczanie składki zdrowotnej od podatku. Składka ta będzie wynosić 9 proc. i nie można będzie jej odliczać.

Z rozliczania podatku na powyższych zasadach będą mogli skorzystać także przedsiębiorcy, którzy płacą podatek na zasadach ogólnych. Ale Polski Ład wprowadza zmiany także w rozliczaniu składek dla przedsiębiorców rozliczających się ryczałtem. Składka zdrowotna wyniesie dla nich 9 proc. liczonych od podstawy wynoszącej 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia przy rocznych przychodach nieprzekraczających 60 tys. zł, 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia przy rocznych przychodach w przedziale w przedziale od 60 tys. zł do 300 tys. zł oraz 180 proc. przeciętnego wynagrodzenia przy rocznych przychodach przekraczających 300 tys. zł.

Zmiany obejmą także stawki podatku zryczałtowanego. I tak dla lekarzy, dentystów, pielęgniarek, położnych, inżynierów stawka spada z 17 proc. na 14 proc., a dla informatyków, programistów i innych zawodów z branży ITC, stawka spada z 15 proc. do 12 proc.

Również przedsiębiorcy płacący podatek liniowy od 1 stycznia czekają zmiany w sposobie opłacania składki zdrowotnej. Od nowego roku jej wysokość będzie wynosić 4,9 proc. dochodu przedsiębiorcy.

Od początku roku pojawią się nowe, preferencyjne rozwiązania dla firm rozliczających się przy użyciu podatku dochodowego od podmiotów prawnych. Nowe regulacje pozwalają na odliczenie wydatków ponoszonych na debiut na giełdzie. Firmy wchodzące na rynek publiczny będą mogły odliczyć 150 proc. wydatków z tym związanych. Jednocześnie będzie możliwe odliczenie 150 proc. wydatków związanych z inwestycją w fundusze venture capital. Firmy planujące ekspansję będą mogły liczyć na podwójną ulgę, bo wydatki na ten cel rozliczą raz jako koszty uzyskania przychodów, a drugi raz w ramach ulgi z limitem 1 mln zł. Nowymi rozwiązaniami dla firm są także ulgi na prototyp, na robotyzację, na zatrudnienie innowacyjnych pracowników połączone z równoczesną możliwością korzystania z ulgi badawczo-rozwojowej i IP BOX.

W ramach Polskiego Ładu rozszerzony został zakres stosowania tzw. estońskiego CIT, dzięki któremu przedsiębiorca nie płaci podatku dopóki nie zdecyduje się na wypłatę z zysku ze spółki. Nowe rozwiązania mają być prostsze i atrakcyjniejsze niż wcześniej, zwłaszcza na poziomie efektywnej stopy opodatkowania. Także regulacje dotyczące sponsoringu mają stać się bardziej atrakcyjne niż obowiązujące wcześniej – limit odliczenia wydatków na wsparcie działalności społecznie pożytecznej lub działalności sportowej, kulturalnej oraz szkolnictwa wyższego i nauki wzrasta od 1 stycznia ze 100 proc. do 150 proc.

W ramach Polskiego Ładu wprowadzane są rozwiązania, które mają ograniczyć szarą strefę, czyli zatrudnianie pracowników na czarno czy wypłacanie części wynagrodzeń poza systemem. Poza tym nowością jest minimalny podatek dochodowy, który ma objąć firmy, które wcześniej nie płaciły podatku dochodowego lub płaciły go na mikroskopijnym poziomie.

W ramach Polskiego Ładu wprowadzane będą zmiany dotyczące rynku mieszkaniowego. Jako pierwsze wejdą w życie zmiany w prawie budowlanym, które umożliwią budowę domu o powierzchni zabudowy do 70 m kw. wyłącznie na zgłoszenie. Ma to ułatwić i przyspieszyć budowę niewielkich, bo maksymalnie jednokondygnacyjnych domów jednorodzinnych na własne potrzeby mieszkaniowe.

Kolejnym rozwiązaniem, które w życie wejdzie w maju, będzie gwarantowany kredyt mieszkaniowy. W jego ramach pojawi się możliwość objęcia gwarancją części kredytu hipotecznego – nie mniejszej niż 10 proc. i nie większej niż 20 proc. kwoty wydatków. Taka gwarancja zniesie konieczność posiadania wkładu własnego. Dodatkowo pojawi się możliwość dokonania spłaty części kredytu, jeśli w trakcie jego obsługi gospodarstwo domowe powiększy się (chodzi o 20 tys. zł w przypadku drugiego i 60 tys. zł w przypadku trzeciego i kolejnego).

Od 1 stycznia w życie wchodzą także przepisy, na mocy którego będzie wypłacane wsparcie dla rodzin w ramach Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego. Chodzi o świadczenie przysługujące na drugie i każde kolejne dziecko, które będzie wypłacane rodzicom w okresie od 12 do 35 miesiąca życia dziecka. Łącznie wypłacanych będzie 12 tys. zł w ratach miesięcznych wynoszących 1 tys. zł przez 12 miesięcy lub 500 zł przez 24 miesiące. Środki maja być przeznaczone np. na zatrudnienie opiekunki do dziecka.

W sobotę weszła w życie większość zapisów tzw. ustawy antykorupcyjnej

Zmiany w środkach karnych, jakie można orzec wobec sprawcy korupcji oraz zakaz łączenia od przyszłych kadencji mandatu parlamentarzysty i samorządowca z pracą w instytucjach i spółkach państwowych - przewiduje tzw. ustawa antykorupcyjna, która w sobotę weszła w życie.

Prace w parlamencie nad nowelizacją Kodeksu karnego i dziewięciu innych ustaw, potocznie nazywaną „ustawą antykorupcyjną” zakończyły się 14 października ub.r., gdy Sejm rozpatrzył poprawki senackie do noweli.

Celem ustawy jest zwiększenie skuteczności walki z korupcją. Ustawa zakłada zmiany, które mają na celu przeciwdziałanie praktykom korupcyjnym oraz zwiększenie jawności i transparentności życia publicznego

— informowała Kancelaria Prezydenta 29 października ub.r., gdy prezydent Andrzej Duda podpisał tę nowelizację.

Zmiana wprowadziła do Kodeksu karnego nowy środek karny orzekany przez sąd wobec sprawcy przestępstwa korupcyjnego, czyli „zakaz zajmowania stanowiska lub wykonywania zawodu lub pracy w organach i instytucjach państwowych i samorządu terytorialnego, a także w spółkach prawa handlowego, w których Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego posiadają bezpośrednio lub pośrednio przez inne podmioty co najmniej 10 proc. akcji lub udziałów”.

Sąd będzie obligatoryjnie orzekał taki zakaz wobec osoby pełniącej funkcję publiczną w razie skazania jej m.in. za korupcję urzędniczą, płatną protekcję lub utrudnianie bądź udaremnianie przetargu. Natomiast w przypadku skazania innej osoby za tego typu przestępstwa sąd będzie mógł dodatkowo orzec taki zakaz. Z kolei w razie recydywy, czyli ponownego skazania za tego typu przestępstwa, zakaz ten orzekany będzie dożywotnio.

Jednocześnie nowelizacja wprowadziła zakaz łączenia przez parlamentarzystów i samorządowców - wójtów, burmistrzów i prezydentów miast - mandatu z zatrudnieniem lub wykonywaniem innych zajęć w instytucjach państwowych i spółkach, w których Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego posiada bezpośrednio lub pośrednio przez inne podmioty co najmniej 10 proc. akcji lub udziałów.

Kwestia ta wywołała dyskusję - Senat bowiem proponował w poprawce, aby zakaz ten dotyczył parlamentarzystów i samorządowców już od 1 stycznia br. Jednak Sejm pozostawił zapisy przewidujące, że zakazy te zaczną obowiązywać od kolejnej kadencji.

Chodzi o to, żeby nie zmienić pewnych reguł w trakcie gry

— mówił wtedy przewodniczący Komitetu Stałego Rady Ministrów Łukasz Schreiber.

Ponadto „ustawa antykorupcyjna” zawiera wymóg prowadzenia przez partie polityczne w formie elektronicznej i aktualizacji rejestrów wpłat, które będą umieszczane w BIP; będzie też obowiązek prowadzenia rejestru zawieranych umów, również udostępnianego w BIP. Kompetencje do sprawdzania, czy partie prowadzą takie rejestry oraz ewentualnego nakładania kar administracyjnych otrzymała Państwowa Komisja Wyborcza. Obowiązek publikowania umów mają mieć także jednostki sektora finansów publicznych. Część przepisów odnosząca się do rejestrów ma jednak wejść w życie - jak określono w ustawie - od 1 lipca 2022 r.

Ustawa była jedną ze sztandarowych inicjatyw formacji Pawła Kukiza. Miała poparcie partii rządzącej na mocy podpisanej na przełomie maja i czerwca umowy programowej z prezesem PiS Jarosławem Kaczyńskim.

Trzydzieści lat na taką ustawę czekaliśmy

— mówił PAP w październiku Paweł Kukiz przypominając, że było to jedno z jego zobowiązań wyborczych.

Wchodzi w życie obniżka akcyzy na energię elektryczną

Od soboty 1 stycznia spadają stawki podatku akcyzowego, nałożonego na energię elektryczną. To część tzw. tarczy antyinflacyjnej rządu. Zgodnie z ustawą, obniżona akcyza ma obowiązywać przez pięć miesięcy, do końca maja 2022 r.

Uchwalona w grudniu 2021 r. zmiana ustawy o podatku akcyzowym przewiduje, że sprzedaż energii elektrycznej do gospodarstw domowych zostaje zwolniona z akcyzy, wynoszącej w 2021 r. 5 zł za MWh. W przypadku przeciętnego gospodarstwa domowego, zużywającego rocznie 1,8 MWh, obniżka akcyzy oznacza rachunek za energię elektryczną mniejszy o 75 groszy miesięcznie.

Obniżone zostają także stawki akcyzy dla pozostałych odbiorców energii elektrycznej - z 5 do 4,60 zł za MWh. Nie dotyczy to górnictwa węgla kamiennego oraz produkcji koksu, gdzie akcyza się nie zmienia i wynosi 3 zł za MWh.

Weszła w życie nowelizacja zaostrzającą kary dla sprawców wykroczeń drogowych

W sobotę weszła w życie nowelizacja zaostrzającą kary dla sprawców wykroczeń drogowych. Regulacja m.in. podwyższa maksymalną wysokość grzywny, którą może nałożyć sąd - z 5 do 30 tys. zł oraz zwiększa wysokość mandatów, jakie nałożyć może policjant - z 500 zł do 5 tys. zł.

Nowelizacja Prawa o ruchu drogowym i niektórych innych ustaw, która obowiązuje od soboty m.in. podwyższa maksymalną wysokość grzywny, którą może nałożyć sąd - z 5 do 30 tys. zł oraz zwiększa wysokość mandatów, jakie nałożyć może policjant - z 500 zł do 5 tys. zł, a przy zbiegu wykroczeń do 6 tys. zł. Usprawnia także uzyskiwanie renty, która jest wypłacana osobom najbliższym ofiary wypadku drogowego przez sprawcę umyślnego przestępstwa ze skutkiem śmiertelnym.

Karze grzywny od 1 tys. zł do 30 tys. zł będzie podlegać osoba kierująca pojazdem mechanicznym, niestosująca się do zakazu wyprzedzania określonego ustawą bądź znakiem drogowym. Inny z artykułów przewiduje karę aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny od 1 tys. zł do 30 tys. zł dla sprawcy, który prowadził pojazd na drodze publicznej, strefie zamieszkania i strefie ruchu bez wymaganego uprawnienia. Taka sama kara będzie groziła za prowadzenie pojazdu bez dopuszczenia go do ruchu. W toku prac legislacyjnych do katalogu wykroczeń zagrożonych grzywną do 30 tys. zł dodano takie polegające na niewskazaniu na żądanie uprawnionego organu, komu powierzono pojazd do kierowania w określonym czasie.

Nowe stawki mandatów, które zostały określone w nowelizacji rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2021 roku ws. wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń.

Zgodnie z dokumentem, mandat za przekroczenie prędkości do 30 km/h wyniesie do 400 zł. Przy przekroczeniu prędkości od 31 do 40 km/h zapłacimy co najmniej 800 zł, a dalej - o 41-50 km/h - 1 tys. zł; o 51-60 km/h - 1,5 tys. zł; o 61-70 km/h - 2 tys. zł; o 71 km/h i więcej - 2,5 tys. zł. Kwoty te wzrosną dwukrotnie w przypadku recydywy. Przepisy dotyczące recydywy - podobnie jak nowy taryfikator punktów karnych - wejdą w życie po upływie 9 miesięcy od wejścia w życie ustawy.

Według nowego taryfikatora mandat za korzystanie podczas jazdy z telefonu w czasie jazdy wyniesie 500 zł. Tyle samo kosztowało będzie przewożenie osoby w stanie nietrzeźwości lub po użyciu alkoholu lub środka odurzającego na rowerze, motorowerze lub motocyklu poza wózkiem bocznym.

Od 300 do 500 zł wyniesie mandat za niezachowanie przez kierującego pojazdem odstępu za poprzedzającym pojazdem poza obszarem zabudowanym w tunelu o długości przekraczającej 500 m, zaś od 500 do 2,5 tys. zł będzie kosztowała jazda tzw. korytarzem życia.

Za nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na pasach lub na nie wchodzącemu zapłacimy 1,5 tys. zł. Taki sam mandat będzie groził kierującemu pojazdem, który skręcając w drogę poprzeczną nie ustąpi pierwszeństwa pieszemu przechodzącemu na skrzyżowaniu przez tę jezdnię. 1,5 tys. zł zapłaci również kierujący, który wyprzedzi inny pojazd na przejściu dla pieszych, albo ominie pojazd, który jechał w tym samym kierunku, lecz zatrzymał się w celu ustąpienia pierwszeństwa pieszemu.

Podwyższona została również górna mandatu za niewskazanie na żądanie uprawnionego organu, kto w danym miejscu i czasie prowadził pojazd. W takim wypadku mandat będzie mógł wynieść nawet 8 tys. zł.

Weszła w życie tzw. ustawa okołobudżetowa

Od 1 stycznia obowiązują zapisy ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022, tzw. ustawy okołobudżetowej. Przewiduje m.in. przekazanie w 2022 r. skarbowych papierów wartościowych o wartości 500 mln zł na szkolnictwo wyższe i naukę.

Ustawa o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 jest bezpośrednio związana z realizacją przyszłorocznej ustawy okołobudżetowej. Ustala ona m.in. odpisy na fundusze socjalne w oparciu o wartości z roku 2019, a więc odmraża podstawy do naliczania tych funduszy w stosunku do regulacji z 2021 r. o jeden rok.

Przewiduje też przekazanie w 2022 r. skarbowych papierów wartościowych o wartości 500 mln zł na szkolnictwo wyższe i naukę oraz obligacji o wartości 1 mld zł na rzecz Agencji Badań Medycznych i Narodowego Funduszu Zdrowia. W ustawie zaproponowano ponadto ustalenie w 2022 r. wysokości wynagrodzeń sędziów, prokuratorów i innych pracowników w odniesieniu do ogłoszonego przez GUS przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2020 r.

Obowiązujące od 1 stycznia zapisy wprowadzają zmiany w szeregu ustaw. Chodzi m.in. o ustawę: z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych; z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy; z 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym; z 22 listopada 2013 r. o systemie powiadamiania ratunkowego; z 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego.

Obowiązujące od soboty zmiany dotyczą też ustawy: z 21 października 2016 r. o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw; z 4 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw; z 15 września 2017 r. o Narodowym Instytucie Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego; z 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych; z dnia 10 maja 2018 r. o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym oraz niektórych innych ustaw; a także ustawy z 5 lipca 2018 r. o krajowym systemie cyberbezpieczeństwie oraz ustawy z 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów.

aw/PAP