Było to w trakcie okupacji. Filolog klasyczna Janina Niemirska-Pliszczyńska utrzymywała całą swoją rodzinę już od pierwszych dni wojny – mąż zachorował i wymagał opieki, zajmowała się też dziećmi, sprawami domowymi, a jednocześnie uczestniczyła w tajnych kompletach, nauczając łaciny i greki.

Któregoś dnia na ulicy, na której mieszkała w Lublinie, Niemcy zrobili łapankę. Do jej domu wpadło wielu ludzi, zrobiło się potworne zamieszanie – wokół panował tumult i słychać było płacz przerażonych ludzi. Pandemonium.

Wtedy wyszłam do drugiego pokoju – zapisała w jednym ze wspomnień – osunęłam się na kolana i bijąc głową o podłogę tak mówiłam do swojej udręczonej duszy: »Nie wytrzymam tej grozy, uduszę się, zginę, nie jestem w stanie żyć bez uśmiechu«. A dusza odpowiedziała: »Odejdź od teraźniejszości, schroń się przed nią do wnętrza, zajmij się czymś, co ci sprawi radość«…