„Czy skutecznie kontroluję, co moje dziecko robi w internecie?” - to pytanie powinien zadać sobie każdy rodzic. Z ostatnich badań Zespołu Rynku i Opinii NASK wynika, że znikoma część rodziców ma świadomość tego, na jakie strony wchodzą ich pociechy. Tylko co dziesiąty rodzic zadeklarował, że dziecko widziało w sieci pornograficzne treści, podczas gdy po internetową pornografię sięga co trzeci chłopak i co piąta dziewczynka.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Szokujący raport NASK! Co czwarty nastolatek oglądał w internecie pornografię. „Dorośli nie nadążają za wyzwaniami”

Co czwarty rodzic przyznał, że nie ma wiedzy, czy jego dziecko sięga po pornografię w internecie. Tymczasem dane dotyczące konsumpcji pornografii przez młodych ludzi są zatrważające.

Od pierwszych edycji badania „Natolatki 3.0” obserwowany jest stały wzrost liczby godzin przeznaczanych przez respondentów na korzystanie z internetu. Obecnie nastolatki spędzają w sieci średnio 4 godziny i 50 minut dziennie. W dni wolne od zajęć szkolnych czas ten wydłuża się średnio do 6 godzin i 10 minut. Blisko co dziesiąty (11,5 proc.) nastolatek jest aktywny w sieci ponad 8 godzin dziennie, a co piąty (21,3 proc.) spędza tyle czasu przed monitorem w dni wolne od edukacji. Co szósty nastolatek (16,9 proc.) intensywnie korzysta z internetu w godzinach nocnych (po godzinie 22:00).

— czytamy w wynikach przeprowadzonych ankiet.

Jak wynika z badania rodzice nie potrafią określić czasu, jaki ich dzieci spędzają w internecie, oraz nie kontrolują korzystania z sieci w godzinach nocnych. Z odpowiedzi udzielonych przez dorosłych respondentów widać jasno, że wspólny czas spędzany z dziećmi w gospodarstwie domowym nie jest przeznaczany przez opiekunów na budowanie relacji. Jest to poważny błąd, ponieważ w tej sytuacji wychowanie dziecka przejmuje kto inny – również internet.

Relacje z rodzicami są kluczowe

Zdaniem psychologów rola rodziców jest niedoceniana w kontekście ochrony dzieci przed pornografią. Z badań wynika jednoznacznie, iż bliska relacja nastolatków z rodzicami może być czynnikiem zmniejszającym częstotliwość sięgania po pornografię i osłabiającym jej wpływ na młodego człowieka. Osoby, które w sposób zupełnie świadomy i intencjonalny poszukiwały pornografii częściej wskazywały na gorsze relacje z rodzicami niż te, które pornografią się nie interesowały.

Rodzice częściej deklarują późniejszy start samodzielnego użytkowania internetu przez ich dzieci niż sami podopieczni. Wśród rodziców tylko 13,1 proc. twierdzi, że ich dzieci korzystają z sieci 9 lat i dłużej, a wśród nastolatków na takie doświadczenie wskazuje już 36,7 proc. badanych. Część dzieci posiadała telefon umożliwiający łączenie z internetem przed ukończeniem 6. roku życia, co potwierdzają zarówno nastolatki (3,4 proc.), jak i sami rodzice (5,2 proc.). Co trzeci młody respondent deklaruje, że aby móc więcej czasu spędzić online, jest gotowy zrezygnować z udziału w nabożeństwie (30,6 proc.), a co piąty z uczenia się (23,2 proc.)

— czytamy w raporcie. Nie da się ukryć, że to już trąci uzależnieniem.

Co trzeci nastolatek (33,6 proc.) wykazuje się wysokim natężeniem wskaźników problematycznego użytkowania internetu (PUI), a trzech na stu – bardzo wysokim (3,2 proc.). Wyniki w poszczególnych podskalach wskazują, że najsilniejszymi komponentami PUI są tolerancja (eskalacja częstości i/lub wielkości bodźca) oraz objawy somatyczne spowodowane użytkowaniem smartfona. Rodzice mają świadomość problemu, lecz nie mają dość dokładnego wglądu w to, jak mocno ich pociechy już uzależniły się od swoich smartfonów i internetu

— czytamy dalej. Z raportu wynika, iż kategorią nastolatków, która relatywnie najmocniej jest obciążona problematycznym użytkowaniem internetu, są dziewczęta uczęszczające do szkoły ponadpodstawowej.

Okazuje się ponadto, iż nastolatki oglądają tzw. patostreamy o wiele częściej, niż przypuszczają ich rodzice (nastolatki – 27,1 proc. vs. rodzice – 12,2 proc.). 14 proc. młodych respondentów przyznało, że spotkało się na żywo z osobą dorosłą poznaną w internecie.

Analiza ze względu na wiek pokazuje, że w ciągu kilku lat (pomiędzy 11–12 a 16–17 rokiem życia) następuje lawinowy przyrost doświadczeń związanych z pornografią internetową (11,6 proc. – szkoła podstawowa; 45,8 proc. – szkoła średnia). Z deklaracji chłopców ze szkół średnich wnioskować można, że częstość oglądania treści pornograficznych jest znacznie wyższa. Na poziomie szkoły ponadpodstawowej jest to zachowanie powszechne, akceptowalne i społecznie obserwowalne (nieukrywane)

— stwierdzają twórcy raportu we wnioskach końcowych.

Destrukcyjny wpływ pornografii na każdy aspekt życia

Na efekty nie będzie trzeba długo czekać. Jak wskazują eksperci, oglądanie pornografii internetowej zwiększa ryzyko rozwoju nałogowego korzystania z internetu, zarówno w grupie osób 16-letnich, jak i nastolatków do 18 roku życia. Podkreślają, iż „ma to duże znaczenie w kontekście rozwoju starszej młodzieży, która w wieku 16-18 lat utrwala swoje zachowania seksualne, równolegle zwiększając swoją aktywność w Internecie”.

Warto dodać, iż spośród zbadanych w Polsce ponad 6.000 studentów, aż 12,2 proc. określa siebie jako osoby uzależnione od treści pornograficznych, a z pornografii, tak jak i każdego innego uzależnienia nie jest łatwo wyjść. Badania mózgu z udziałem osób nałogowo oglądających pornografię w Wielkiej Brytanii oraz w Polsce wykazały zmiany w jego funkcjonowaniu podobne do tych obserwowanych w przypadku uzależnienia od substancji psychoaktywnych lub hazardu. Stwierdzono również zmiany behawioralne oraz na poziomie przeżywania własnej seksualności.

Korzystający z pornografii chłopcy i dziewczęta mierzą się ponadto z nieadekwatnymi do rzeczywistości wzorcami ciała i zachowań seksualnych kobiety i mężczyzny przedstawionymi w filmach pornograficznych. Jak nietrudno się domyślić, będzie to rzutować na ich przyszłe życie – rodzinne, społeczne czy pożycie seksualne.

Według badań z 2009 roku przeprowadzonych na 745 nastolatkach z Holandii postrzeganie kobiet wyłącznie jako obiektu seksualnego jest powiązane ze zwiększoną częstotliwością konsumpcji pornografii. Natomiast sięgający po  pornografię nastolatkowie, są bardziej tolerancyjni wobec zachowań zawierających przemoc seksualną. Naukowcy wysnuwają z tego wniosek, że pornografia zwiększa akceptację różnych form przemocy seksualnej. Zresztą jak wynika z badań z 2006 roku na próbie 804 nastolatków, chłopców i dziewcząt, w wieku od 14 do 19 lat, uczęszczających do różnych typów szkół średnich w północno-zachodniej części Włoch, przemoc seksualna oraz niechciany seks i pornografia są ze sobą powiązane. Badanie zostało opublikowane w „European Journal of Developmental Psychology”, nr 3 (2006).

Oglądanie pornografii przez dzieci prowadzi ponadto do wcześniejszej inicjacji seksualnej oraz prób eksperymentowania z ciałem, przy czym młodzi ludzie biorą za wzór obejrzane w filmie pornograficznym treści.

Bycie narażonym na intensywny kontakt z treściami seksualnymi może u dziecka wywołać traumatyczne konsekwencje już w okresie średniego dzieciństwa, pod postacią nieakceptowanych przez psychikę uczuć, myśli czy zachowań, a w okresie wczesnej dorosłości zaowocować ryzykownym korzystaniem z seksu online i dysfunkcjami seksualnymi

— uważają psychologowie S.A. Hunt, S.W. Kraus. Również inni specjaliści są zdania, że trauma doświadczona we wczesnych okresach życia – również ta związana z pornografią - skutkuje wieloma problemami psychicznymi.

Sięganie przez dzieci po pornografię jest już niestety zjawiskiem masowym, stanowiącym na tyle poważny problem z zakresu zdrowia publicznego, że leczenie uzależnienia od niej umieszczono Narodowym Programie Zdrowia na lata 2016–2020. Wskazano je również jako jeden z poważniejszych problemów.

Niestety zdarzało mi się spotykać z lekceważącym stosunkiem rodziców względem tego problemu, co pokazuje naglącą potrzebę uświadamiania osób dorosłych. To już naprawdę ostatni dzwonek, bo wkrótce możemy stracić całe pokolenia. Wówczas powtórzymy scenariusz niemiecki, gdzie owe złe wzorce są przekazywane z pokolenia na pokolenie i z tego zaklętego kręgu patologii w zasadzie nie ma już wyjścia.

Więcej informacji na temat skutków sięgania przez dzieci po pornografię można znaleźć na stronach Stowarzyszenia Twoja Sprawa