Prof. Andrzej Nowak został laureatem Nagrody im. Janusza Kurtyki za książkę „Pierwsza zdrada Zachodu. 1920 – zapomniany appeasement”. Tematyka tegorocznej, czwartej edycji konkursu brzmiała „Wobec systemu sowieckiego i ideologii komunistycznej”.

Konkurs zorganizowała Fundacja im. Janusza Kurtyki w Warszawie, której misją jest współkształtowanie polskiej polityki historycznej. Fundacja poinformowała też, że za pracę „Gułag nad Wisłą. Komunistyczne obozy pracy w Polsce 1944-1956” przyznano wyróżnienie prof. Bogusławowi Kopce.

Podczas posiedzenia Rady Programowej Fundacji i na podstawie - jak podkreślono - merytorycznej dyskusji nad recenzjami konkursowymi wszystkich finałowych prac Rada za najlepszą uznała pracę prof. Andrzeja Nowaka „Pierwsza zdrada Zachodu. 1920 – zapomniany appeasement”.

Książkę tę w 2015 r. opublikowało Wydawnictwo Literackie w Krakowie, zaznaczając przy tym, że prof. Nowak przedstawia w niej nieznane dokumenty, z których wynika, że „w 1920 roku europejskie mocarstwa były gotowe przehandlować Polskę w zamian za pokój z bolszewicką Rosją”.

Prof. Tadeusz Wolsza, który był recenzentem konkursowym nagrodzonej książki, podkreślił, że nagłaśnia ona cyniczną grę dyplomatyczną polityków brytyjskich, bolszewickich i czechosłowackich, na czele z przywódcami tych państw.

To niewątpliwie pionierska praca na temat stanowiska Wielkiej Brytanii wobec wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. Autor odwołał się do nieznanej wcześniej dokumentacji, na bazie której zdemaskował prawdziwe oblicze premiera Wielkiej Brytanii i jego doradców w sprawie wojny polsko-bolszewickiej oraz szeroko omówił wyjątkowo przychylną politykę Anglików wobec agresorów ze wschodu, którzy na zachód zamierzali przejść „po trupie Polski”

— ocenił historyk.

Rozległa i głęboka analiza

Fundacja im. Janusza Kurtyki dodała z kolei, że „rozległa i głęboka analiza źródeł pozwoliła prof. Nowakowi podważyć wiele obowiązujących dotąd w historiografii zachodniej mitów na temat polityki głównych graczy międzynarodowych wobec Polski w 1920 r.”. „Obraz niektórych przedstawicieli ówczesnych elit jest wręcz kompromitujący” - dodała fundacja, która zapewniła też, że formą Nagrody jest przetłumaczenie zwycięskiej pracy na język angielski oraz jej wydanie w renomowanym wydawnictwie naukowym. Następnie Fundacja zorganizuje uroczystą Galę Konkursową w Warszawie oraz promocję książki na Zachodzie.

Dodatkowo Rada Programowa Fundacji przyznała wyróżnienie Prof. Bogusławowi Kopce za książkę „Gułag nad Wisłą. Komunistyczne obozy pracy w Polsce 1944-1956”, którą w 2019 r. opublikowało w Krakowie również Wydawnictwo Literackie.

Bardzo trafny tytuł, świeża tematyka, zgrabna narracja, klarowna konstrukcja, przekonywująca argumentacja, szeroki i dobrze zaprezentowany kontekst historyczny – to przepis Bogusława Kopki na dzieło o dużej wartości poznawczej i literackiej

— ocenił historyk prof. Andrzej Chwalba, której jest autorem konkursowej recenzji pracy.

Prof. Andrzej Nowak jest historykiem, publicystą; w latach 80. XX w. był zaangażowany w działalność opozycyjną - w stanie wojennym był współorganizatorem tzw. Wolnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, prowadzącego wykłady z tematów zakazanych dla grup robotniczych. Był także współpracownikiem Chrześcijańskiego Uniwersytetu Robotniczego, a publikując teksty m.in. w podziemnej „Arce” stał się specjalistą od spraw sowieckich.

W pracy naukowej prof. Nowak, który kieruje pracami Zakładu Historii Europy Wschodniej w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, zajmuje się głównie historią polityczną i myślą polityczną Europy Wschodniej XIX-XX w. Interesują go także studia porównawcze nad imperiami, pamięć kulturowa w Europie Wschodniej i geopolityka. Ponadto prof. Nowak kieruje Zakładem Historii Europy Wschodniej i Studiów nad Imperiami XIX i XX w. w Instytucie Historii PAN.

W ubiegłym roku został kawalerem Orderu Orła Białego - w uznaniu znamienitych zasług w upowszechnianiu wiedzy historycznej i propagowaniu wartości patriotycznych, a także za osiągnięcia w dziedzinie nauk humanistyczno-społecznych i popularyzowanie polskiej myśli naukowej na świecie.

mly/PAP