Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych ma być wyrazem hołdu dla żołnierzy drugiej konspiracji za świadectwo męstwa, niezłomnej postawy patriotycznej i przywiązania do tradycji niepodległościowych, za krew przelaną w obronie ojczyzny – napisał w lutym 2010 r. prezydent Lech Kaczyński, który podjął inicjatywę ustawodawczą w zakresie uchwalenia tego dnia pamięci.
Po raz dziesiąty w całym kraju obchodzimy dziś Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Centralne uroczystości, z udziałem m.in. prezydenta Andrzeja Dudy, rozpoczną się na Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie o godz. 14.
CZYTAJ TAKŻE:
ZAPRASZAMY PAŃSTWA NA RELACJĘ Z UROCZYSTOŚCI
15:00 Zakończyły się uroczystości na Placu Piłsudskiego
Delegacje złożyły kwiaty przez Grobem Nieznanego Żołnierza oraz wpisały się do pamiątkowej księgi.
14:40 Głos zabrał prezydent Duda
Amnestia jest dla złodziei, my jesteśmy Wojsko Polskie - tak powiedział major Hieronim Dekutowski, na wieść o amnestii, jaką sowieckie władze chciały skusić Żołnierzy Niezłomnych do złożenia broni i zaprzestania walki o wolną, suwerenną i niepodległą Polskę. Cieszę się ogromnie, że dziś stoimy tutaj, na tak ważnym dla naszej historii placu. Stoimy wraz z polskimi żołnierzami, którzy oddają dzisiaj hołd Niezłomnym
— powiedział prezydent Duda.
W ich narodowe święto żołnierze składają swoją narodową przysięgę. Oficerowie otrzymują nominacje generalskie. To jest świadectwo tego, jak bardzo zmieniał się RP od czasów, kiedy Herbert pisał swój wiersz „Wilki”. Oni nigdy nie złożyli broni. Nie chcieli żyć w państwie, którym rządził wróg. W większości zapłacili za swoją wierność Polsce straszliwą cenę. Można powiedzieć, że ci, co zginęli w boju, mieli szczęście, w przeciwieństwie do tych, których katowano, maltretowano, mordowano
— mówił Duda.
Historia miała o nich głucho milczeć na zawsze. Komuniści chcieli ich zadeptać, wrzucając ich do bezimiennych dołów, poubieranych w hitlerowskie niemieckie mundury, by ich upodlić i zatrzeć ich ślad, by nawet odnalezionych nie traktowano jako polskich bohaterów. Ale historia przestała milczeć. Głośno krzyknęła. Dziękuję tym, którzy zawsze pamiętali o Niezłomnych. Kiedy przyszła wolna Polska, zaczęli się głośno domagać czci i pamięci i odnalezienia
— zwrócił uwagę prezydent.
Dziękuję prezydentowi RP śp. prof. Lechowi Kaczyńskiemu za inicjatywę, aby to narodowe święto zostało ustanowione. Dziękuję Sejmowi i Senatowi, wszystkim, którzy przyczyniają się w całej Polsce do tego, że ten dzień jest uroczyście świętowany
— powiedział prezydent.
Miałem dziś możliwość wręczyć odznaczenia państwowe bohaterom, którzy są jeszcze z nami i rodzinom tych, którzy już odeszli. Powiedziałem do nich fakt, o którym jestem przeświadczony, że wolność i niepodległość, którą w pełni odzyskaliśmy, jest dzięki Wam
— mówił Duda.
Jest wielkim zaszczytem dla stojących tu dziś przed nami żołnierzy, że właśnie dziś mogli złożyć swoją przysięgę. Ale to także znak, do kogo mają się odwoływać, kiedy wypowiadają słowa „Ku chwale Ojczyzny”, kogo mają brać za wzór - tych, którzy w beznadziejnej sytuacji, w najtrudniejszych chwilach, byli wierni do samego końca
— dodał.
Cześć i Chwała Bohaterom! Wieczna pamięć Poległym!
— zakończył prezydent Andrzej Duda.
14:30 Prezydent Duda wręczył nominacje generalskie
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Zwierzchnik Sił Zbrojnych Andrzej Duda, na podstawie art. 134 ust. 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, mianował ośmiu oficerów Wojska Polskiego na stopnie generalskie.
Na stopień generała broni mianowani zostali:
-
generał dywizji Tadeusz Mikutel – I Zastępca Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
-
generał dywizji Tomasz Piotrowski – Dowódca Operacyjny Rodzajów Sił Zbrojnych
-
generał dywizji Jan Śliwka – I Zastępca Dowódcy Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych
Na stopień generała dywizji mianowany został:
- generał brygady Sławomir Owczarek – Inspektor Rodzajów Wojsk Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych
Na stopień generała brygady mianowani zostali:
-
pułkownik Grzegorz Grodzki – Dowódca 6. Brygady Powietrznodesantowej
-
pułkownik Sławomir Mąkosa – Dowódca 1. Brygady Lotnictwa Wojsk Lądowych
-
pułkownik Wojciech Pikuła – Dowódca 4. Skrzydła Lotnictwa Szkolnego
-
pułkownik Arkadiusz Szkutnik – Dowódca 2. Brygady Zmechanizowanej
14:22 Ponad 2 tys. żołnierzy złożyło przysięgę wojskową
14:00 Centralne uroczystości na Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego
Uroczystość rozpoczęto od podniesienia flagi państwowej i odśpiewania hymnu.
13:20 Lewica atakuje „Wyklętych”
Politycy Lewicy postanowili zaatakować Żołnierzy Wyklętych w dzień ich święta. W mocny sposób odpowiedział im europoseł PiS Dominik Tarczyński.
CZYTAJ WIĘCEJ: Lewica atakuje „Wyklętych”! Śmiszek: „Obchodzenie ich dnia to policzek wymierzony narodowi”. Ostra reakcja Tarczyńskiego
13:00 „Dotyczy Kobiet, które podziwiam najbardziej na świecie”
Premier Mateusz Morawiecki zamieścił na facebooku emocjonalny wpis z okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych.
Chciałbym tutaj oddać hołd tym wspaniałym Dziewczynom, dziś już starszym Paniom. I oddać hołd ich Leśnym Towarzyszom broni. Cześć i chwała Bohaterom! Niech Żyje Polska!
CZYTAJ TAKŻE: Emocjonalny wpis Mateusza Morawieckiego z okazji 1 marca. „Dotyczy Kobiet, które podziwiam najbardziej na świecie”
12:07 Uroczystość wręczenia odznaczeń państwowych z okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych
W południe do Pałacu Prezydenckiego Andrzej Duda zaprosił bohaterów antykomunistycznego podziemia oraz osoby, które pielęgnowały pamięć o Żołnierzach Wyklętych, by nadać im odznaczenia państwowe.
Jestem bardzo wzruszony, że 1 marca, w Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych, mam dziś ten zaszczyt, że mogę się z państwem spotkać i wręczyć odznaczenia. To niezwykle wzruszająca chwila, móc zobaczyć, dotknąć bohaterów, prawdziwych niezłomnych, którzy nie dali się załamać i zniszczyć
— powiedział prezydent Duda.
Poświęcili się dla innych, po to, żeby wszyscy mogli żyć w wolnym i suwerennym państwie. Jest dla mnie wielką radością, że dzisiaj, choć po tylu latach, prawdziwie wolna i suwerenna Polska, przez państwa uczyniona, czci swoich bohaterów, swoich żołnierzy. Tych poległych, co zginęli, pomarli, zostali pomordowani, że poszukuje ich
— dodał prezydent, dziękując prof. Krzysztofowi Szwagrzykowi za poszukiwanie Wyklętych.
Czci także tych, którzy z nami są i dziękuje za świadectwo, za pamięć, za przekazywanie prawdy, co jest warta niepodległa, wolna i suwerenna Polska, co to znaczy żyć w niepodległej ojczyźnie, jaki to jest dar. I co pokolenie ich dziadków, pradziadków było gotowe, by tą wolną Polskę mieć
— podkreślił Duda.
Cieszę się, że ten dzień jest celebrowany międzypokoleniowo
- dodał prezydent Duda.
Jesteście wzorem cnót, męstwa, bohaterstwa, poświecenia dla Polski. Do ostatniego tchnienia. Taką chcemy mieć armię, takich żołnierzy, wychowanych na najlepszych wzorcach. Jeszcze raz dziękuję wszystkim bohaterom tamtego antykomunistycznego podziemia, wszystkim, którzy sprzeciwiali się wobec braku suwerenności. Te rodziny, które były prześladowane, dzieci - wszyscy wiemy, jak było. To było wielkie poświęcenie nie tylko tych, którzy walczyli. To także ci, którzy walczyli w inny sposób, bez broni
— mówił prezydent.
Wielkie aspiracje RP oparte są na państwa przykładzie, na bohaterach niepodległej Rzeczypospolitej. Cześć i Chwała Bohaterom!
— powiedział prezydent Andrzej Duda.
CZYTAJ WIĘCEJ: Prezydent Duda wręczył odznaczenia bohaterom: Cieszę się, że Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych jest celebrowany międzypokoleniowo
11:56 Prezydent wręczy awanse generalskie
Awanse generalskie, które prezydent wręczy w niedzielę, to krok ku odpowiedniej liczebności korpusu generalskiego w siłach zbrojnych i przyporządkowaniu stopnia pełnionej funkcji – powiedział szef BBN Paweł Soloch.
CZYTAJ WIĘCEJ: Awanse generalskie wręczone w święto Żołnierzy Niezłomnych. Szef BBN: To krok ku odpowiedniej liczbie generałów w wojsku
11:33 Ziobro: Naszym zadaniem jest upominać się o prawdę, bo historia przyznała im racje
Naszym zadaniem jest upominać się o prawdę, bo historia przyznała im racje, im - Żołnierzom Wyklętym - mówił podczas obchodów Narodowego Dnia Żołnierzy Wyklętych minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro. Podkreślal, że gdyby nie ich poświęcenie i ofiara nie byłoby dziś wolnej Polski.
Naszym zadaniem jest upominać się o prawdę, naszym zadaniem jest budować i dawać świadectwo prawdzie, bo historia przyznała im racje, im - Żołnierzom Wyklętym
— mówił minister sprawiedliwości podczas uroczystości na terenie byłego Aresztu Śledczego Warszawa-Mokotów. Dodał, że dziś nie byłoby wolnej Polski, gdyby nie ich poświęcenie i ofiara.
Mówił także, że komuniści wraz z sowieckim okupantem chcieli, aby Polacy zapomnieli o Żołnierzach Wyklętych.
Chcieli wymazać ich bohaterstwo z pamięci nas, Polaków, i można powiedzieć, że to im się nie udało, że prawda zwyciężyła
— dodał.
To, co dziś tutaj możemy ogłosić, to, co dziś tutaj podpisywałem, jest kolejnym dowodem zwycięstwa, że to miejsce uświęcone krwią naszych bohaterów będzie świadectwem dla przyszłych pokoleń Polaków, tego heroizmu i oddania. Szanowni państwo, to ważny moment, o których chciałbym powiedzieć i też podziękować panu premierowi Morawieckiemu, ponieważ rozmawialiśmy, są zagwarantowane poważne środki finansowe na realizację naszego projektu, jakim będzie rozbudowa i budowa nowoczesnego muzeum w tym miejscu - decyzja o wydzieleniu Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL jako odrębnej osobowości prawnej i nadania mu budżetu
— podkreślił.
Ziobro odniósł się również, że w takim dniu nie można myśleć tylko o tych, którzy cierpieli i byli torturowani, ale również o tych, którzy dopuszczali się zbrodni i wydawali wyroki.
Niestety nie ponieśli odpowiedzialności. Ostatni z nich, którego Polska domagała się wydania - Stefan Michnik - zbrodniarz, sądowy morderca nadal jest bezkarny, bo szwedzki wymiar sprawiedliwości wbrew konwencjom międzynarodowym odmówił nam jego wydania
— przypomniał.
11:20 Szwagrzyk: Pamiętamy i będziemy pamiętać o Żołnierzach Wyklętych
Przez wiele lat uczyniono wszystko, żeby wymazać bohaterów z naszej pamięci. Poprzez obecność na tym biegu mówimy “Pamiętamy i będziemy pamiętać” - powiedział w niedzielę prof. Krzysztof Szwagrzyk, wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej do uczestników Biegu Tropem Wilczym w warszawskim Forcie Bema.
To wielkie szczęście, że mieliśmy w naszej historii takich bohaterów, jak Żołnierze Wyklęci. To ci, którzy w latach 40. i 50. o naszą wolność i niepodległość walczyli i w tej walce zapłacili cenę najwyższą
— powiedział prof. Szwagrzyk.
Przez wiele lat uczyniono wszystko, żeby ich wymazać z naszej pamięci, ich zlikwidować i spowodować, że o nich nie pamiętamy. My dzisiaj w Polsce, także poprzez obecność na tym biegu, mówimy +Pamiętamy i będziemy pamiętać+ - i to piękne
— stwierdził.
Wiceprezes IPN podkreślił, że udział w biegu jest „wyrazem pamięci o bohaterach”.
Strasznie się cieszę, że ten bieg gromadzi ponad 75 tys. ludzi praktycznie na całym świecie. Wierzę, że w kolejnych latach będziemy mogli się z państwem spotykać i że będziemy mogli przywracać kolejne imiona i nazwiska naszym bohaterom - także tym, których jeszcze do dzisiaj nie odnaleźliśmy
— zakończył.
11:10 Prezydent: dziękujemy wszystkim, dzięki którym Żołnierze Wyklęci towarzyszą nam w naszej codzienności
Dziękujemy wszystkim, dzięki którym Żołnierze Wyklęci są obecnie nie tylko postaciami znanymi z posągów, ale towarzyszą nam w naszej codzienności jako symbole żywej tradycji - napisał prezydent Andrzej Duda w liście odczytanym podczas obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych.
W liście, odczytanym przez prezydenckiego ministra Andrzeja Derę podczas uroczystości na terenie byłego Aresztu Śledczego Warszawa-Mokotów, prezydent przypomniał, że reżim komunistyczny zniszczył siły podziemia „za pomocą intryg, inwigilacji i szantażu, wysyłając czołgi i lotnictwo przeciw oddziałom partyzanckim”.
Skrytobójczo wymordował, skazał na kary śmierci i długoletniego więzienia tysiące polskich patriotów. Chciał też wymazać pamięć o nich, podobnie jak niszczył pamięć o triumfie 1920 roku
— napisał.
Dodał, że Polacy przechowali jednak wiedzę o tym, „kto był patriotą wiernym Ojczyźnie, a kto się jej sprzeniewierzył”.
Dziś znów, tak jak w latach międzywojnia, bohaterowie wojny 1920 roku mają swoje pomniki i poczesne miejsce w historii ojczystej. I także ich następcy — niezłomni żołnierze antykomunistycznego powstania — mają dziś swoje miejsce w panteonie obrońców niepodległej Rzeczypospolitej
— podkreślił Andrzej Duda.
Prezydent wyraził wdzięczność wobec badaczy, którzy „odnaleźli i zidentyfikowali szczątki tak wielu bohaterów drugiej konspiracji”.
Dziękujemy także tym wszystkim, dzięki którym żołnierze wyklęci są obecnie nie tylko postaciami znanymi z pomnikowych woluminów i posągów, ale towarzyszą nam w naszej codzienności jako bohaterowie kultury popularnej i symbole żywej tradycji
— czytamy w liście.
Andrzej Duda stwierdził, że „te pozytywne zjawiska społeczne będą trwać”.
Niech świętowanie uroczystości ku czci bohaterów powstania antykomunistycznego przyczynia się do budowania ducha i siły Polski wolnej, niepodległej i wiernej swojemu dziedzictwu
— podsumował.
10:45 Głos zabrał premier Mateusz Morawiecki
Pamięć o nich niech wyznacza drogę naszej dzisiejszej wolności. Czcimy ich pamięć, wiemy i wierzymy, że są dziś wśród nas
— powiedział premier Mateusz Morawiecki podczas uroczystości w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie.
Te stopnie, które są przy ich nazwiskach, nadała im wolna Rzeczypospolita. Tak jak oni wyznaczali nam drogę do wolności, tak my jesteśmy zobowiązani o tę wolność dbać. Na jej fundamencie budować dobrobyt Polaków, lepszą, silniejszą, szczęśliwszą Polskę
— dodał.
Zbigniew Herbert pisał w Potędze smaku o włóknach duszy i chrząstkach sumienia. W naszych Żołnierzach Wyklętych były te niezbędne włókna polskiej duszy, chrząstki polskiego sumienia, które nakazywały im trwanie i walkę
— mówił premier.
Roman Dmowski mówiąc o walce o niepodległość mówił, że nie ma miejsca na kompromisy: albo zwyciężamy, albo giniemy. Jednak Żołnierze Wyklęci i ich towarzysze broni z kart historii ginęli i zwyciężali.
Drodzy kombatanci, nasi świadkowie, wspaniali bohaterowi. Dziękujemy za Wasze świadectwo. Za słowami tych, którzy ginęli dla dzisiejszej Polski, obiecujemy Wam walkę o jej lepszy byt, o jej siłę. O to, by była ona gwarantem wolności i niepodległości.
Dzięki Żołnierzom Wyklętym i ich niezłomności mamy to szczęście, że możemy dbać o naszą Ojczyznę. Zobowiązujemy się do tego. Wszystkim niezłomnym żołnierzom wdzięczni jesteśmy pamięć. Cześć ich pamięci. Jeszcze Polska nie zginęła!
— powiedział premier Mateusz Morawiecki.
09:40 Prezydent Duda bierze udział w biegu pamięci Żołnierzy Wyklętych „Tropem Wilczym”
Biegi pamięci żołnierzy wyklętych „Tropem Wilczym” odbędą się dziś w 365 miejscach w Polsce, a także za granicą. Uczestnicy biegów przemierzą 1963 metry. Imprezom towarzyszyć będą okolicznościowe wystawy, koncerty, wspólne śpiewanie, zabawy dla dzieci i zabawy terenowe.
Prezydent Andrzej Duda na mecie biegu „Tropem Wilczym” został uhonorowany symbolicznym medalem.
09:20 Szef IPN: Przywracamy pamięć
Przywracamy pamięć o Żołnierzach Wyklętych
— tak o Narodowym Dniu Pamięci Żołnierzy Wyklętych mówi prezes Instytutu Pamięci Narodowej.
Jarosław Szarek zaznaczał, że celem komunistów było nie tylko wymordowanie żołnierzy niepodległościowego zrywu, ale też pogrzebanie pamięci o nich.
09:15 Bohaterowie polskiego podziemia niepodległościowego
Historycy IPN podali, że do najgłośniejszych oddziałów zbrojnych należeli żołnierze dowodzeni np. przez mjr. Mariana Bernaciaka „Orlika”, mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zaporę” - walczący na Lubelszczyźnie czy por. Franciszka Jaskulskiego „Zagończyka” - działające na Kielecczyźnie. Badacze przypomnieli, że zwierzchność WiN uznawało także Konspiracyjne Wojsko Polskie dowodzone przez kpt. Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca”. Po Zrzeszeniu WiN drugą co do wielkości organizacją było Narodowe Zjednoczenie Wojskowe (NZW).
9:10 Dlaczego „Żołnierze Wyklęci”?
Sformułowanie „Żołnierze Wyklęci” powstało w 1993 r. – po raz pierwszy użyto go w tytule wystawy „Żołnierze Wyklęci – antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 r.”, zorganizowanej przez Ligę Republikańską na Uniwersytecie Warszawskim. Jego autorem był Leszek Żebrowski. Stanowi ono bezpośrednie odwołanie do listu otrzymanego przez wdowę po jednym z żołnierzy podziemia, w którym, zawiadamiając o wykonaniu wyroku śmierci na jej mężu, dowódca jednostki wojskowej pisze o nim: „Wieczna hańba i nienawiść naszych żołnierzy i oficerów towarzyszy mu i poza grób. Każdy, kto czuje w sobie polską krew, przeklina go – niech więc wyrzeknie się go własna jego żona i dziecko”. Wyrażenie „żołnierze wyklęci” upowszechnił Jerzy Ślaski (1926–2002), publikując w 1996 r. książkę pod takim właśnie tytułem.
9:00 Cześć i Chwała Bohaterom!
Żołnierze Wyklęci byli żołnierzami polskiego powojennego podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego, którzy stawiali opór sowietyzacji Polski i podporządkowaniu jej ZSRS. Za cel stawiali sobie odzyskanie przez Polskę pełnej suwerenności państwowej. Największą zakonspirowaną organizacją niepodległościową po wojnie był Ruch Oporu bez Wojny i Dywersji „Wolność i Niezawisłość” (używana była też nazwa Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość”), który powstał 2 września 1945 r. Jego pierwszym prezesem był płk Jan Rzepecki. Według szacunków w latach 1945–1946 liczebność WiN wynosiła 20–30 tys. zaprzysiężonych. Łącznie, przez ponad pięć lat działalności, funkcjonowały cztery komendy (zarządy) organizacji. Zrzeszenie stało się najważniejszym celem do zwalczenia dla komunistycznych służb bezpieczeństwa.
Powojenna konspiracja niepodległościowa była – aż do powstania „Solidarności” – najliczniejszą formą zorganizowanego oporu społeczeństwa polskiego wobec narzuconej władzy.
Według niepewnych danych MSW z lat siedemdziesiątych w okresie 1945–1955 śmierć z bronią w ręku poniosło ok. 9 tys. członków konspiracji. Szacunki te są jednak niepełne, a opór był z pewnością liczbowo znacznie wyższy.
Walcząc z siłami nowego agresora, żołnierze niepodległościowi musieli się zmierzyć z ogromną, wymierzoną w nich propagandą Polski Ludowej, która nazywała ich „bandami reakcyjnego podziemia”. Natomiast osoby działające w antykomunistycznych organizacjach i oddziałach zbrojnych, które znalazły się w kartotekach aparatu bezpieczeństwa, określono mianem „wrogów ludu”.
wkt/PAP/TT
Publikacja dostępna na stronie: https://wpolityce.pl/spoleczenstwo/489213-relacja-narodowy-dzien-pamieci-zolnierzy-wykletych
