Historia polskiego bajgla w sercu Nowego Jorku. "Obwarzanki to specyficzna forma pieczywa – najpierw gotowana, a potem wypiekana"

Ponad 1,5 tys. bajgli trafiło w ręce nowojorczyków w ramach kampanii Instytutu Kultury Polskiej promującej kulinarny wkład Polaków w codzienne życie mieszkańców Nowego Jorku. Każdy nowojorczyk, który otrzymywał tradycyjnego bajgla z serkiem kremowym dowiadywał się o tym, że pochodzi z Polski, skąd został przywieziony w XIX wieku przez polsko-żydowskich imigrantów.

Projekt „Bagel – Polish Cuisine’s Missing Cousin” został zrealizowany w czasie jednego z najpopularniejszych i największych festiwali ulicznych na Manhattanie – 92nd Y Street Festival. Kolejka po polskiego bajgla nie ustała ani na chwilę przez cały dzień festiwalu, a stoisko Instytutu Kultury Polskiej było jednym z najbardziej obleganych. Oprócz bajgla Nowojorczycy mogli zabawić się w wymawianie słowa „obwarzanek”.

„Trudno wyobrazić sobie coś bardziej amerykańskiego niż tradycyjny bajgiel, ale dziś mało kto pamięta, że nie został wymyślony w Ameryce, a w Polsce i to już w XVII wieku jako tradycyjny obwarzanek. To jeden z symboli ogromnego wkładu, jaki Polacy mieli w budowanie amerykańskiego społeczeństwa” – mówi Adrian Kubicki, który niedawno objął funkcję dyrektora Instytutu Kultury Polskiej w Nowym Jorku.

„Polacy tacy jak Kościuszko czy Pułaski walczyli o niepodległość Stanów Zjednoczonych, inni budowali amerykańskie Hollywood. Polacy zostawili swój ślad w niemal każdej branży i dziedzinie. Tak samo było z bajglem. W krótkim czasie po przyjeździe do Nowego Jorku Polscy Żydzi jeszcze przez 1900 rokiem zbudowali sieć ponad 70 sklepów z bajglami na Manhattanie. Chcemy przypomnieć, że jest to część polsko-żydowskiej kultury, która wraz z imigrantami osiedliła się i rozwinęła za oceanem. Mieliśmy dziś nowojorczyków, przedstawicieli każdej grupy etnicznej czy wyznania i większość z nich dowiedziała się o tym po raz pierwszy” – dodaje.

Obwarzanki to specyficzna forma pieczywa – najpierw gotowana, a potem wypiekana. Pierwsze zapisy wspominające obwarzanki pochodzą z 1394 roku. Prawdziwy renesans obwarzanki przeżyły w XVII wieku.

Obwarzanki trafiły do Nowego Jorku pod koniec XIX wieku, kiedy populacja Żydów w mieście wzrosła z 80 tysięcy do ponad 1,5 miliona, z czego większość z nich pochodziła z Polski. Jeszcze przed 1900 rokiem na Manhattanie istniało ponad 70 sklepów sprzedających bajgle.

Jednym z największych potentatów na rynku sprzedaży bajgli w Stanach Zjednoczonych był Harry Lender, który wyemigrował do USA z Lublina w 1927 roku i założył pierwszą piekarnię bajgli w New Haven w Connecticut. Do połowy 1980 roku rozwinął sieć dystrybucji bajgli obejmującą całe Stany Zjednoczone i biznes warty 60 milionów dolarów rocznie.

Jedną z odwiedzających stoisko Instytutu Kultury Polskiej na festiwalu była krewna Harrego Lender, która opowiedziała historię polskiego bajgla z rodzinnej perspektywy.

Skaj