RELACJA. Stulecie nadania pełni praw wyborczych kobietom w Polsce. Konferencja naukowa w Trybunale Konstytucyjnym

Kiedy w roku 1918 Rzeczpospolita po latach niewoli odzyskała niepodległość, od razu obdarzyła kobiety pełnią praw politycznych i obywatelskich. Stało się to na skutek Dekretu o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego, który podpisali 28 listopada 1918 roku ówczesny premier Jędrzej Moraczewski, minister spraw wewnętrznych Stanisław Thugutt oraz naczelnik państwa Józef Piłsudski.

Dla tamtego pokolenia Polaków było to czymś oczywistym, choć wcale nie było to oczywistością dla innych narodów, np. Amerykanki musiały czekać na przyznanie im praw wyborczych do 1920 roku, Szwedki do 1921, Brytyjki do 1928, Francuzki do 1944, Włoszki do 1946, a Szwajcarki aż do 1971 roku.

Dlaczego tak się stało? Nad tym zastanawiali się uczestnicy konferencji w Trybunale Konstytucyjnym poświęconej stuleciu nadania kobietom w Rzeczypospolitej praw wyborczych. Prof. Andrzej Nowak w błyskotliwym i nasyconym faktografią wykładzie pt. „Wanda i Wandale” opowiedział, jak na przestrzeni dziejów przejawiał się w historii Polski fascynujący geniusz kobiecości i jak nierozerwalnie był on związany u nas z pojęciem wolności. W długim ciągu zarysowanych przez niego osobistości pojawiały się zapomniane dziś nieco postaci wybitnych kobiet swoich czasów, takich jak księżna Gertruda – autorka pierwszego dzieła literackiego powstałego w kręgu kultury polskiej, królowa Jadwiga Bolesławówna – żona Władysława Łokietka, Gryzelda z Zamoyskich Wiśniowiecka, Anna z Sapiehów Jabłonowska czy Izabela Czartoryska.

Swoją opowieść, sięgającą mitycznych czasów archetypicznej postaci – Wandy, córki Kraka z Kroniki Mistrza Kadłubka – zakończył prof. Andrzej Nowak na XIX stuleciu, a jego urwany przez niego wątek podjęły uczestniczki panelu dyskusyjnego: dr Magdalena Gawin – wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego, dr Małgorzata Dajnowicz z Uniwersytetu w Białymstoku oraz dr Ewelina Kostrzewska z Uniwersytetu Łódzkiego.

Historyczki przedstawiły fenomen kobiecego ruchu emancypacyjnego na przełomie XIX i XX wieku na ziemiach polskich, na który składało się wiele nurtów: konserwatywny, chrześcijańsko-demokratyczny, narodowo-demokratyczny, pozytywistyczny, socjalistyczny, feministyczny, a nawet militarno-niepodległościowy. Poświęcenie kilku pokoleń kobiet polskich pod zaborami sprawiło, że po odzyskaniu niepodległości nie sposób było nie uznać je równoprawne członkinie polskiej wspólnoty politycznej. Dzięki temu Rzeczpospolita stała się piątym krajem na świecie, który obdarzył przedstawicielki płci pięknej prawami

Konferencji towarzyszyła otwarta przez prezes Trybunału Konstytucyjnego Julię Przyłębską wystawa pt. „Polska droga do równouprawnienia kobiet” oraz publikacja nakładem TK książki ks. Jana Urbana „O prawa wyborcze kobiet” (najważniejszego tekstu domagającego się praw wyborczych dla pań, jaki ukazał się po polsku w 1918 roku).

Szkoda, że tak mało w tym roku mówi się o setnej rocznicy nadania kobietom praw wyborczych. Dobrze, że pamiętano o tym w Trybunale Konstytucyjnym. I dobrze, że konferencja stała na wysokim poziomie merytorycznym.

-

W świątecznym wydaniu tygodnika „Sieci”, przygotowanym specjalnie na tydzień obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości, polecamy specjalny dodatek poświęcony zarówno wydarzeniom z 1918 roku, jaki i Bohaterom Niepodległości, a także śpiewnik pieśni patriotycznych.

Kup dla siebie, dla rodziny, dla przyjaciół!