Ordo Iuris chce uznania dzieci w fazie prenatalnej za pacjentów

Status pacjenta powinien przysługiwać dziecku jeszcze przed jego urodzeniem - proponuje Ordo Iuris. Organizacja przygotowała projekt nowelizacji ustawy o prawach pacjenta, który jeszcze w środę ma trafić do Ministerstwa Zdrowia z prośbą o podjęcie go jako inicjatywy rządowej.

Zdaniem ekspertów Instytutu na rzecz Kultury Prawnej „Ordo Iuris”, dynamicznie rozwijająca się w ostatnich latach praktyka medyczna wyprzedza obowiązujące przepisy i prowadzi do sytuacji, w których „dziecko nienarodzone staje się de facto pacjentem przez to, że jest ono odbiorcą świadczeń medycznych”.

Jak przypomniał podczas konferencji prasowej koordynator Centrum Bioetyki Ordo Iuris Błażej Kmieciak, w 2018 r. minie 10 lat od uchwalenia ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Przekonywał, że konieczne jest wprowadzenie zmian w przepisach, po to by dziecko poczęte zostało objęte ochroną prawa medycznego, karnego i cywilnego.

Prezes Ordo Iuris mec. Jerzy Kwaśniewski, przywołał m.in. przepis ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka, według którego „dzieckiem jest każda istota ludzka od poczęcia do osiągnięcia pełnoletności”.

„Definicja pacjenta powinna uwzględniać również pacjenta w okresie prenatalnym. W wypadku dziecka poczętego, po pierwsze, mówimy o prawie do świadczeń medycznych, po drugie, o prawie do poszanowania prywatności i godności, prawie do dokumentacji medycznej, które pozwala na szczegółowe obserwowanie procesu diagnostyki i leczenia”

— powiedział Kwaśniewski.

Projekt nowelizacji ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta zaproponowany przez Ordo Iuris doprecyzowuje definicję pacjenta, uwzględniając w niej „człowieka na prenatalnym etapie rozwoju”.

„Nie będzie zatem wątpliwości, że pacjentem jest każda osoba zwracająca się o udzielenie świadczeń zdrowotnych lub korzystająca ze świadczeń zdrowotnych - również w okresie prenatalnym”

— wskazano w uzasadnieniu projektu.

Nowelizacja reguluje ponadto przepisy o prawach kobiety w ciąży, m.in. o prawie do informacji. Zobowiązuje ministra zdrowia do wydania rozporządzenia, w którym w sposób szczególny należy wskazać:

• zakres wiedzy, jaką rodzice powinni otrzymać ze strony eksperta medycznego

• zakres informacji, jakie należy przekazać rodzicom w przypadku niekorzystnych rokowań w stosunku do dalszego trwania ciąży, odnośnie do działań związanych z prenatalną diagnozą i leczeniem

• instytucje, specjalistów odpowiedzialnych za pomoc w chwili, w której urodzi się dziecko obarczone schorzeniem wymagającym leczenia lub rehabilitacji

• instytucje udzielające pomocy medycznej oraz socjalnej w chwili, w której rodzice otrzymają diagnozę letalną (śmiertelną) odnoszącą się do ich dziecka.

Zaproponowano także zmiany w  ustawie o działalności leczniczej, by doprecyzować pojęcie „pacjenta”, oraz rozszerzyć definicję „świadczeń zdrowotnych” o „działanie lecznicze wynikające z procesu diagnozy i terapii podejmowane wobec matki i dziecka poczętego”.

Jak podkreślono w uzasadnieniu, beneficjentami świadczeń zdrowotnych udzielanych w trakcie ciąży są zarówno matka, jak i dziecko. W obecnym stanie prawnym wyłącznie matka dziecka uznawana jest za pacjenta i tylko jej przysługują gwarancje praw pacjenta.

W opinii Ordo Iuris, projekt ustawy wyeliminuje z systemu prawnego przepisy dyskryminujące dzieci niepełnosprawne oraz nieuleczanie chore, jak również wprowadza przepisy prowadzące do większego upodmiotowienia w prawie polskim dziecka nienarodzonego jako osoby i pacjenta.

PAP/mall