Polscy weterani II wojny światowej wraz z delegacją państwową uczcili w środę w Jerozolimie Menachema Begina - premiera Izraela, ale także żołnierza Armii Andersa. Był moim przyjacielem, uratował mi życie - wspominał przy grobie Begina major Otton Hulacki.

W tym roku przypada 105. rocznica urodzin Begina, premiera Izraela z lat 1977-1983, dla którego dzieje Polski były wzorem walk o niepodległość państwa żydowskiego.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Wzruszająca pielgrzymka weteranów walk o niepodległość Polski do Izraela. Odwiedzą groby polskich żołnierzy m.in. w Ramli, a także Instytut Yad Vashem

Polscy weterani na pielgrzymce do Ziemi Świętej: Nasza wizyta może pomóc w relacjach polsko-izraelskich. WIDEO, ZDJĘCIA

W Tyberiadzie weterani uczcili pamięć o Armii Polskiej na Wschodzie. Kasprzyk: „Uczynimy wszystko, aby zachować tę wolność”. ZDJĘCIA

Uroczystość z udziałem polskich pielgrzymów, którzy od niedzieli przebywają w Izraelu, odbyła się po porannej mszy w pobliskim Kościele Wszystkich Narodów i wizycie przy ogrodzie Getsemani, gdzie według Ewangelii Chrystus przeżył chwile lęku przed czekającym go ukrzyżowaniem. Biało-czerwone kwiaty i - zgodnie z tradycją żydowską - kamienie na grobie Begina na Górze Oliwnej złożyli uczestnicy pielgrzymki, w tym także major Hulacki, który wspólnie z Beginem służył w Armii Andersa.

Tę samą drogą Ty szedłeś do wolnego Izraela, a myśmy szli do wolnej Polski - Ty od Brześcia, ja od Lwowa (…). Śpij w spokoju

— powiedział 96-letni Hulacki, który z Beginem - jak wspominał - „pięć miesięcy klepał biedę nad Morzem Aralskim”.

Ciężko było, bardzo ciężko było. Myśleliśmy, że wytrzymamy parę dni, a wytrzymaliśmy parę miesięcy. Tylko dobrze o nim można pomyśleć, nie było żadnych scysji, żadnych awantur pomimo tego, że mieliśmy przeciwstawne poglądy, bo Begin był zagorzałym syjonistą. Dzieliliśmy się wszystkim, co mieliśmy

— wspominał weteran.

Jak zaznaczył, przyszły premier Izraela, a także laureat Pokojowej Nagrody Nobla z 1978 roku był aktywnym, zdyscyplinowanym i spokojnym człowiekiem.

Uratował mnie od śmierci, bo byłem zupełnie wyczerpany, nie miałem co zjeść i z kolegą znaleźli psa, którego zabili i ja się tym pożywiłem

— opowiadał Hulacki. Weteran przypomniał przy tym, że choroby i głód były powszechnym doświadczeniem w Związku Radzieckim.

Chorowałem na tyfus plamisty, leżałem zupełnie wyczerpany i raz obudziłem się i był trup z jednej strony, trup z drugiej strony. Ludzie umierali codziennie

— wspominał dramatyczne chwile kombatant.

Przed wojną Hulacki mieszkał we Lwowie. W kwietniu 1940 r. został deportowany razem z matką i rodzeństwem do Kazachstanu. W marcu 1942 roku wstąpił do Armii Polskiej na Wschodzie; służył w 6. Pułku Pancernym „Dzieci Lwowskich”, gdzie ukończył szkołę podoficerską. W 1944 roku został przydzielony do dowództwa 2. Brygady Pancernej 2. Korpusu Polskiego, w składzie której przybył do Włoch i walczył m.in. o Monte Cassino. Po wojnie pozostał w Wielkiej Brytanii.

Dla Begina - jak mówił Hulacki - marzeniem był Izrael.

Był znanym działaczem ruchu syjonistycznego jeszcze przed wojną

— powiedział.

Dodał też, że w okresie, gdy mieszkał we Lwowie nigdy nie miał konfliktów z Żydami.

W naszej kamienicy na pierwszym piętrze mieszkały dwie rodziny polskie i trzy rodziny żydowskie. Myśmy się wychowywali z tymi Żydami, nie było żadnych problemów. Nie wiem dlaczego wszędzie są problemy, a u nas nie było

— podkreślił.

Weteran przypomniał też, że Begin jeszcze w latach 50. napisał autobiografię pt. „Czas białych nocy”.

Publikacja opowiada o latach, które Begin spędził w Związku Radzieckim. Przedstawia m.in. okoliczności aresztowania Begina w 1940 r. przez NKWD.

Prawie zawsze wyglądało to tak samo: więzień zostaje wyrwany z pierwszego snu, a przesłuchanie trwa prawie do rana. Śledczy jest świeży i wypoczęty, wprawdzie pracuje w nocy, ale w ciągu dnia odpoczywa w łóżku z białym prześcieradłem i miękką poduszką. A jeżeli będzie zmęczony mimo wszystko, zastąpi go inny śledczy - w NKWD nigdy ich nie zabraknie, podobnie jak nigdy nie zabraknie więźniów

— pisał Begin.

Begin urodził się w 1913 roku w Brześciu nad Bugiem jako Mieczysław Biegun. W 1935 r. ukończył prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Trzy lata później został przywódcą syjonistycznej organizacji Betar w Polsce.

We wrześniu 1939 r. znalazł się w sowieckiej strefie okupacyjnej. Aresztowany przez NKWD w 1940 r.; był przetrzymywany w więzieniu na Łukiszkach w Wilnie. Po wielomiesięcznych przesłuchaniach został skazany na osiem lat łagru na Syberii. W 1942 r. został zwolniony na mocy układu Sikorski-Majski. Wstąpił do Armii Andersa, z którą dotarł do Palestyny. Tam, po uzyskaniu zwolnienia z przysięgi wojskowej, pozostał.

W 1978 r. Begin razem z prezydentem Egiptu Anwarem Sadatem otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla za wynegocjowanie traktatu pokojowego. Zmarł w 1992 r. w Tel Awiwie.

wkt/PAP