Większe środki na oświatę i dla samorządów, a także dodatkowe fundusze dla woj. śląskiego na rewitalizację i działania antysmogowe - postuluje w wystąpieniu programowym, sformułowanym jako list otwarty do premiera, będąca w rejestracji Śląska Partia Regionalna.

Tekst wystąpienia, podpisanego w imieniu ŚPR przez członka zarządu woj. śląskiego z ramienia Ruchu Autonomii Śląska i wiceprzewodniczącego tej organizacji Henryka Mercika przesłała PAP w poniedziałek rano Ilona Kanclerz z ŚPR.

Koordynatorzy tworzenia nowej partii, której wniosek o rejestrację trafił do sądu w październiku ub. roku, zapowiadają od kilku miesięcy, że ich celem ma być jak najszerzej rozumiana samorządność i działalność na rzecz regionu - przy zanegowaniu separatyzmu. Głównym celem wyborczym ŚPR ma być regionalny sejmik.

W liście otwartym Mercik napisał, że ŚPR traktuje ogłoszony w grudniu ub. roku rządowy Program dla Śląska jako zaproszenie do merytorycznej dyskusji o przyszłości województwa. Wiceprzewodniczący RAŚ jako kontekst podaje 250. miejsce, jakie region zajął wśród 272 regionów Unii Europejskiej w badaniu jakości życia w ramach Indeksu Rozwoju Społecznego.

Według przedstawiciela ŚPR część proponowanych przez tę partię kroków, biorąc pod uwagę obecny ustrój państwa i poziom jego decentralizacji, ma wymiar ogólnokrajowy, jak reforma oświaty.

Budowa innowacyjnej gospodarki, stanowiącej klucz do przezwyciężenia półperyferyjnego statusu Rzeczypospolitej, możliwa jest jedynie na fundamencie nowoczesnej edukacji

— napisał Mercik postulując zwiększenie nakładów na ten cel do 6 proc. PKB.

Innym postulatem kierowanym do rządu jest przekazywanie każdemu ze szczebli samorządu po 1 proc. ściąganego całości podatku VAT, z podziałem między gminy, powiaty i województwa proporcjonalnie do liczby ich mieszkańców. „Udział ten powinien być zwiększany wraz z przekazywaniem samorządom kolejnych zadań” - ocenił członek zarządu woj. śląskiego.

Zdiagnozował, że Program dla Śląska w niewielkim stopniu spełnia oczekiwania woj. śląskiego w kontekście rozwiązywania problemów wynikających ze specyfiki regionu.

Program dla Śląska () w swej dużej części stanowi powierzchowną adaptację generalnej wizji rozwoju państwa do stereotypowo postrzeganych uwarunkowań woj. śląskiego. Znalazło to wyraz w uwzględnieniu licznych przedsięwzięć podejmowanych i finansowanych w ramach ogólnopolskich programów, zakładających procedurę konkursową

— uznał wiceszef RAŚ.

Jego zdaniem zawarty w Programie pomysł budowy dwóch nowych kopalń węgla kamiennego „musi być przyjmowany z mieszanymi uczuciami”, w sytuacji m.in. gdy dokument powinien wypracowywać nową perspektywę rozwoju regionu. W tym kontekście ŚPR proponuje stworzenie w nowej perspektywie obok Regionalnego Programu Operacyjnego, odrębnego programu dedykowanego rewaloryzacji zdegradowanych terenów województwa.

Mercik akcentuje, że dziedzictwem ery wielkiego przemysłu i pokłosiem jego upadku są zdegradowane śródmieścia i dzielnice w zindustrializowanej części regionu. Jak ocenia, zahamowanie procesu umierania ośrodków miejskich wymaga środków z budżetu centralnego na rewitalizację, której ciężaru nie udźwigną samorządy. Ponadto postuluje stworzenie zachęt finansowych dla podmiotów gotowych zainwestować na zdegradowanych terenach poprzemysłowych.

ŚPR za pilną i wymagającą zdecydowanej interwencji rządu uznaje kwestię jakości powietrza w miastach województwa, najbardziej zanieczyszczonych w Unii Europejskiej. Za konieczne uznaje „podłączenie tysięcy gospodarstw domowych do sieci ciepłowniczej” czego sfinansowanie przez samorządy „nie wydaje się możliwe”.

Mercik w tekście wystąpienia docenia uwzględnienie w Programie dla Śląska znanego od lat 80. ub. wieku projektu kolei aglomeracyjnej, a także prace mające na celu ponowne użeglownienie Odry. Odnosząc się do deklarowanej otwartej formuły Programu dla Śląska liczy, na przychylne przyjęcie sformułowanych uwag i deklaruje przedstawienie „w nadchodzących miesiącach” rozwinięcia poruszonych kwestii i propozycji konkretnych działań.

Inicjatorzy ŚPR (pierwotnie z RAŚ oraz Związku Górnośląskiego, obecnie głównie tej pierwszej organizacji) od początku tworzenia nowej partii zapowiadali, że jedna część jej programu oprze się o obecne prawo (dotyczące m.in. samorządu wojewódzkiego) i kwestie możliwe do zrealizowania w jego ramach. Druga część programu ŚPR ma objąć postulaty poszerzenia obecnej samorządności wszystkich polskich regionów na gruncie zmian prawa.

Przedstawiony przed świętami Program dla Śląska to jeden z kluczowych projektów Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR) i jeden z dwóch dedykowanych w niej regionom (obok Polski Wschodniej). Dokument zawiera m.in. 73 przedsięwzięcia kluczowe o wartości co najmniej 40 mld zł, a także kolejne przedsięwzięcia krajowe, z których woj. śląskie będzie mogło skorzystać na ok. 5 mld zł.

gah/PAP