93 lata temu, 29 października 1924 roku we Lwowie urodził się Zbigniew Herbert, jeden z najwybitniejszych polskich poetów XX wieku. Dramatopisarz, eseista, autor sztuk scenicznych i słuchowisk, a także tłumacz poezji francuskiej. Pisarz zmarł w 1998 roku.

Nazywany kronikarzem XX wieku, wydał zbiory poezji: „Pan Cogito”, „Struna światła”, „Hermes, pies i gwiazda”, „Studium przedmiotu”, „Raport z oblężonego miasta i inne wiersze” oraz szkice „Barbarzyńca w ogrodzie”.

W twórczości odwoływał się do mitologii, historii starożytnej i wzorców klasycznych. Przenosił symbole historyczne do świata współczesnego i przedstawiał ich nową interpretację.

Zbigniew Herbert podkreślał, że piszący powinni mieć pokorę i muszą się liczyć z tym, że czytelnicy nie są głupsi od autorów. Zbigniew Herbert fascynował się kulturą śródziemnomorską, jeździł do Włoch i Grecji, a także do Niemiec, Francji i Holandii. W 1981 roku mówił Polskiemu Radiu, że doświadczenia zdobyte podczas podróży są bezcenne, poskramiają pychę, zarówno artysty, jak i zwykłego człowieka.

Był twórcą postaci pana Cogito, świadka i obserwatora współczesności, bohatera cyklu jego wierszy. Nazwał go od znanej myśli Kartezjusza „Cogito ergo sum” - „Myślę, więc jestem”.

„Przesłanie Pana Cogito” było jego swoistym testamentem i przesłaniem dla Polski i Polaków.

Idź dokąd poszli tamci do ciemnego kresu

po złote runo nicości twoją ostatnią nagrodę

—

idź wyprostowany wśród tych co na kolanach

wśród odwróconych plecami i obalonych w proch

—

ocalałeś nie po to aby żyć

masz mało czasu trzeba dać świadectwo

—

bądź odważny gdy rozum zawodzi bądź odważny

w ostatecznym rachunku jedynie to się liczy

—

a Gniew twój bezsilny niech będzie jak morze

ilekroć usłyszysz głos poniżonych i bitych

—

niech nie opuszcza ciebie twoja siostra Pogarda

dla szpiclów katów tchórzy - oni wygrają

pójdą na twój pogrzeb i z ulgą rzucą grudę

a kornik napisze twój uładzony życiorys

Zbigniew Herbert kochał Polskę i piętnował jej wrogów. Bardzo jednoznacznie wypowiadał się na temat Adama Michnika, redaktora naczelnego „Gazety Wyborczej”.

Michnik jest manipulatorem, to jest człowiek złej woli, kłamca. Oszust intelektualny. Ideologia tych panów to jest to, żeby w Polsce zapanował socjalizm z ludzką twarzą. To jest widmo dla mnie zupełnie nie do zniesienia

— powiedział w rozmowie z TVP. To szczere wyznanie stało się obiektem cenzury. W 200 roku TVP zażądała ocenzurowania filmu o poecie. W uzasadnieniu podano, że to ze względu na „zbędne dygresje” i „wątpliwości natury etycznej”.

Zbigniew Herbert jest poetą nie tylko cenionym w Polsce, ale i na świecie. Jego wiersze były tłumaczone na język angielski (wydany dzięki pomocy Czesława Miłosza i w jego przekładzie w 1968 roku wybór Selected Poems), włoski, czeski, holenderski, szwedzki i węgierski.

Do najważniejszych nagród, którymi wyróżniony został Herbert, należą: nagroda im. Nikolausa Lenaua (1965), nagroda im. Herdera (1973) i nagroda im. Petrarki (1978).

mall