Skwer noszący imię Jana Suwarta, bohatera Czerwca ‘56, otwarto we wtorek w Poznaniu. Jego postawa, niezłomność budzi dziś nasz szacunek; oddajemy mu cześć - powiedział w trakcie uroczystości prezydent miasta Jacek Jaśkowiak.

O nadaniu nadwarciańskiemu skwerowi imię Suwarta zdecydowali w ub. roku poznańscy radni. Wtorkowa uroczystość była elementem trwających w Poznaniu od początku miesiąca obchodów 61. rocznicy Czerwca.

W wydarzeniu uczestniczyli kombatanci Czerwca‘56, bliscy patrona skweru, przedstawiciele władz miasta i regionu, a także parlamentarzyści.

Jacek Jaśkowiak podkreślił, że choć Suwart po Czerwcu został w trakcie tzw. procesu dziewięciu uniewinniony, za udział w wydarzeniach z 28 czerwca 1956 roku zapłacił wysoką cenę: do końca życia był szykanowany, szykany dotykały też jego najbliższych.

W aktach UB był zdefiniowany jako bandyta polityczny. Gdybyśmy sięgnęli do ówczesnej prasy, to właśnie takie określenia: +rebeliant+, +sługa imperializmu zachodniego+ były formułowane w stosunku do niego. Jego postawa, niezłomność budzi dziś nasz szacunek; oddajemy mu cześć i pamięć

— powiedział.

Kombatantka Czerwca Aleksandra Banasiak podkreśliła, że w 1956 roku Suwart „wykazał się niezwykłą odwagą i determinacją”.

Chcę podziękować wszystkim, którzy dołożyli starań, aby imię Jana Suwarta znalazło się na zasłużonym miejscu w Poznaniu. Ten skwer stanie się przyjaznym punktem, gdzie spotykać się będą uczestnicy Czerwca

— powiedziała.

Jan Suwart urodził się 11 kwietnia 1934 r. w Poznaniu, był synem przedwojennego komunisty. 28 czerwca 1956 r., jako 22-letni kierowca, przystąpił do robotniczego protestu, uczestniczył m.in. w ostrzeliwaniu budynku Urzędu Bezpieczeństwa. Po Czerwcu został zatrzymany, aresztowany, poddany brutalnemu śledztwu i osądzony; groziła mu kara śmierci.

Jego emocjonalne wystąpienie na sali rozpraw w trakcie głośnego „procesu dziewięciu” wywołały poruszenie zebranych i szeroki oddźwięk w prasie zagranicznej. Jak podkreślono w trakcie wtorkowej uroczystości, Suwart stał się w ten sposób „oskarżycielem systemu stalinowskiego”. W październiku 1956 r. został uniewinniony.

Wskutek widniejącego w dokumentach dotyczących Suwarta zapisu „bandyta polityczny”, do końca życia miał m.in. problemy ze znalezieniem i utrzymaniem pracy, był represjonowany i inwigilowany. Na początku lat 80. związał się z Solidarnością.

Zmarł 7 listopada 1989 r. Prezydent Lech Kaczyński odznaczył go pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, a w szczególności za bohaterski udział w wydarzeniach Poznańskiego Czerwca 1956 r.

28 czerwca 1956 roku robotnicy Zakładów Cegielskiego, wówczas Zakładów im. Stalina, podjęli strajk generalny i zorganizowali demonstrację uliczną, krwawo stłumioną przez milicję i wojsko. Życie straciło wówczas, według ustaleń śledztwa, 58 osób, w tym 50 osób cywilnych, czterech żołnierzy, trzech funkcjonariuszy UB i milicjant.

Wydarzenia towarzyszące obchodom 61. rocznicy Czerwca ‘56 trwają od początku miesiąca. Ich zwieńczeniem będą środowe, całodniowe uroczystości m. in. przy Pomniku Ofiar Czerwca.

wkt/PAP