Garstka przeważnie młodych ludzi zgromadziła się o 13 w środę przed warszawskim Pałacem Staszica (siedzibą PAN) na happeningu zorganizowanym przez Komitet Kryzysowy Humanistyki Polskiej. Był marsz żałobny Chopina i symboliczna piramida nazwana „potencjałem nauki polskiej”. Zebrani gromadzili na nich między innymi swoje prace dyplomowe.

W swojej ulotce Komitet napisał „Pod astrolabium Mikołaja Kopernika, najsłynniejszego do dziś polskiego uczonego – przed Pałacem Staszica, fundatora pałacu dla Towarzystwa Przyjaciół Nauk, uczonego filozofa, organizatora oświaty i przemysłu, prekursora polskiej spółdzielczości, fundatora pomnika Kopernika, opiekuna ubogich studentów i fundatora stypendiów – Nieopodal serca Chopina w Kościele świętego Krzyża, sto kroków od „czarnej tablicy” upamiętniającej wydarzenia Marca 1968 – zastanów się, czym jest nauka, sztuka, kultura, wiedza, oświata i społeczność. Jaki jest stan całej kultury w Polsce. Jaka może być jej przyszłość”.

Organizatorzy tej akcji stawiają obecnemu rządowi fundamentalne zarzuty uważając ostatnie osiem lat za czarny okres polskiej nauki. Nowy system jej finansowania wprowadzony przez rząd Tuska opisują jako katastrofalny – nie tylko dlatego, że nakłady są mniejsze niż w większości krajów starej Europy. Także dlatego, że ich zdaniem system ten uderza w nauki humanistyczne, nie dające prostych korzyści, ale ważne dla narodowej i obywatelskiej tożsamości Polaków.

Dotacje dzielone między uczelnie są naliczane przede wszystkim od liczby studentów, co w dobie niżu demograficznego grozi wygaszaniem kierunków studiów w mniejszych ośrodkach. Z kolei inna pula pieniędzy rozdzielana pod postacią grantów nie preferuje humanistyki, a w ramach nauk humanistycznych faworyzuje tematy zagraniczne kosztem krajowych.

To tylko niektóre zarzuty. Zbuntowani naukowcy narzekają też na podrzędny status – młodsze kadr są często zatrudnianie na umowach niestałych, nie mają poczucia bezpieczeństwa i stabilizacji.

Przez ostatni rok Komitet wchodził w ustawiczne starcia z rządem. Jeszcze jeden fragment ulotki: „10 czerwca – Czarna Procesja Nauki, która przeszła od Uniwersytetu Warszawskiego pod Urząd Rady Ministrów. Pod Kancelarią złożyliśmy nasz apel do Pani Premier. Jedyna odpowiedź ze strony rządu: Jesteście terrorystami.

Warto odnotować poparcie nowego prezydenta Andrzeja Dudy dla postulatu okrągłego stołu poświęconego finansowaniu nauki. Jeszcze jako elekt ogłosił to w dzień Czarnej Procesji. Komitet rozmawia w tej chwili zarówno z politykami PiS jak i lewicy. Są rozczarowani wobec polityki PO.

Jestem za uch postulatami. Życie umysłowe nie może być wspierane jedynie przez nastawiony na zysk biznes. To powtórzmy kwestia narodowej tożsamości. Prawicowa opozycja rozumie to dużo lepiej niż Platforma. Wynika to z jej programu, z wypowiedzi i z naturalnej wrażliwości jej polityków. Jeśli czegoś się boję, to tego, że nawet po ewentualnej zmianie władzy w kolejce do publicznej kasy nauka, wyższe uczelnie dadzą się ubiec jeszcze bardziej roszczeniowym, a ważniejszym wyborczo grupom. Kampania PiS jest wszak obwieszona obietnicami jak choinka bombkami.

Tymczasem inwestycja w naukę to inwestycja w odległą przyszłość. Nie tylko inwestycja ekonomiczna – warto abyśmy kształtowali polski naród jako zbiorowość ludzi ciekawych procesów rządzących światem, umiejących objaśniać rzeczywistość. I przywiązanych do swojej tradycji.