RPO miażdży projekt ustawy "praworządnościowej" Żurka i niszczy narrację o tzw. neo-sędziach. "Opiera się na nieprawidłowym założeniu"

Rzecznik Praw Obywatelskich prof. Marcin Wiącek nie zostawił suchej nitki na projekcie ustawy Waldemara Żurka, którą minister nazywa „praworządnościową”. Jego opinia całkowicie niszczy narrację o tzw. neo-sędziach. „Projekt opiera się na nieprawidłowym założeniu, jakoby osoby powołane na urzędy sędziowskie po 6 marca 2018 r. w ogóle nie były sędziami w rozumieniu prawa, w tym Konstytucji RP. Tego typu założenie nie znajduje potwierdzenia w orzecznictwie ETPC lub TSUE ani orzecznictwie sądów polskich” - czytamy w oficjalnym stanowisku RPO. Prof. Wiącek prosi Żurka o uwzględnienie jego opinii w toku dalszych prac legislacyjnych.

CZYTAJ TAKŻE: Co jeszcze wymyśli? Żurek zaprezentował tzw. ustawę praworządnościową. Mówił też o prezydencie i „wyrzucaniu do kosza”

W połowie października minister Waldemar Żurek przedstawił projekt ustawy, którą określił „praworządnościową”. Pod pozorem przywróceniu prawa do niezależnego i bezstronnego sądu, Żurek chce wprowadzić segregację sędziów, podważając status powołanych i zaprzysiężonych po 2017 r. Chce też powtórzenia konkursów na stanowiska sędziowskie, obsadzone w procedurze z udziałem obecnej Krajowej Rady Sądownictwa. Część, którą nazywa tzw. neo-sędziami, ma stracić z mocy tej ustawy swój status i prawo do orzekania.

Pomysły Żurka zmiażdżył Rzecznik Praw Obywatelskich prof. Marcin Wiącek, który stwierdził w swojej opinii, że nie można uznać za nieważne powołania sędziów po 2017 r.

Projekt opiera się na nieprawidłowym założeniu, jakoby osoby powołane na urzędy sędziowskie po 6 marca 2018 r. w ogóle nie były sędziami w rozumieniu prawa, w tym Konstytucji RP. Tego typu założenie nie znajduje potwierdzenia w orzecznictwie ETPC lub TSUE ani orzecznictwie sądów polskich (w tym Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego) - jest wręcz przeciwnie. Status tych sędziów wymaga uporządkowania, co powinno się odbywać się z uwzględnieniem standardów konstytucyjnych i międzynarodowych. W ich świetle powołania tych sędziów są obciążone wadami prawnymi, ale nie są automatycznie nieważne

— czytamy w komunikacie RPO.

CZYTAJ TAKŻE: TYLKO U NAS. Borszowska-Moszowska ws. „ustawy praworządnościowej” Żurka: Wynika z odsunięcia niektórych od wpływów

„Nie zgodne z zasadą państwa prawnego”

RPO uderza w najbardziej wrażliwe dla Żurka miejsce i stwierdza, że projekt nie wykonuje w sposób prawidłowy wyroków ETPC, TSUE, SN, NSA ani rekomendacji Komisji Weneckiej.

Zgodnie z rekomendacjami Komisji Weneckiej i Komitetu Ministrów Rady Europy każdy przypadek powinien być oceniany indywidualnie. Przebieg procedury powołania sędziego może być – w określonych ustawą okolicznościach – uzasadnieniem złożenia sędziego z urzędu lub przeniesienia na wcześniej zajmowane stanowisko, ale warunkiem jest to, że może to wynikać jedynie z wyroku sądu, a nie politycznej decyzji ustawodawcy (art. 180 ust. 2 Konstytucji)

— uważa RPO.

Szczególnego podkreślenia wymaga to, że w pewnych przypadkach uzasadnienie projektu przedstawia treść lub skutki orzecznictwa europejskiego w sposób niezgodny z tym, co rzeczywiście orzekł dany trybunał.

Zbiorowe stwierdzenie nieważności uchwał KRS oraz automatyczne złożenie z urzędu lub przeniesienie na niższe stanowiska ok. 1500 sędziów w drodze ustawy, bez rzetelnego procesu sądowego, w powiązaniu z podaniem ich imion i nazwisk do publicznej wiadomości, byłoby niezgodne z zasadą proporcjonalności wywodzoną z zasadą państwa prawnego (art. 2 Konstytucji RP), zasadą nieusuwalności sędziów (art. 180 Konstytucji RP), prawem dostępu do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, art. 6 EKPC), prawem do ochrony reputacji (art. 8 EKPC) oraz prawem do skutecznego środka odwoławczego (art. 13 EKPC).

— czytamy w opinii Rzecznika Praw Obywatelskich.

Wolno zakładać, że w razie wejścia w życie opiniowanego projektu sędziowie, których dotyczy ten projekt, poszukiwaliby ochrony w ETPC. Mając na względzie aktualne orzecznictwo Trybunału, nie ulega wątpliwości, że zapadłyby wyroki stwierdzające naruszenie Konwencji. Spowodowałoby to pogłębienie obecnego kryzysu władzy sądowniczej i kolejne spory o status sędziów. Projekt, gdyby wszedł w życie, mógłby więc doprowadzić do skutku przeciwstawnego do założeń, jakie przyświecają projektodawcy

— ocenia prof. Marcin Wiącek i prosi ministra Waldemara Żurka o uwzględnienie swojej opinii w toku dalszych prac legislacyjnych.

CZYTAJ TAKŻE: Koalicjanci „zdradzą” Żurka ws. ustawy „praworządnościowej”? Bogucki: Być może weto prezydenta w ogóle nie będzie potrzebne

koal/bip.brpo.gov.pl