Wróblewska chwali się "trwałymi fundamentami" w kulturze. Gliński: Zostały wam kłamstwa, insynuacje i mowa trawa o transparentności

Minister kultury Hanna Wróblewska w trakcie dzisiejszej konferencji prasowej podsumowała zmiany wprowadzone podczas jej urzędowania w resorcie. „Od początku kadencji moim celem jest budowanie trwałych fundamentów, opartych na transparentności, dialogu i wsparciu” - powiedziała. Z jej zapewnieniem nie zgadza się jednak były wicepremier i były szef MKiDN prof. Piotr Gliński. „Zostały wam kłamstwa, insynuacje i ‘mowa trawa’ o transparentności i standardach” - napisał na X polityk PiS.

Wśród najważniejszych działań resortu Hanna Wróblewska wymieniła „niezbędne zmiany legislacyjne”.

Aktualizujemy kluczowe ustawy, które od lat nie mogły doczekać się poważnych zmian, które wpłynęłyby na zmianę systemu nie tylko finansowania, ale też działania kultury

— powiedziała.

W 2024 r. nasza praca koncentrowała się na odbudowie dialogu między ministerstwem a środowiskami artystycznymi, środowiskami twórczymi, środowiskami kultury

— przypomniała.

Zmierzyliśmy się z licznymi zaniedbaniami, przede wszystkim z nieprzejrzystym mechanizmami dysponowania środkami publicznymi oraz brakiem efektywnych rozwiązań instytucjonalnych

— dodała.

„Trwałe fundamenty”

Minister Wróblewska powiedziała, że od początku jej kadencji (Wróblewska została ministrem kultury 10 maja 2024 r. - red.) zależy jej na budowaniu trwałych fundamentów, opartych na transparentności, dialogu, współpracy i wsparciu.

Te działania są konieczne, jeśli chcemy, żeby kultura była obecna w codziennym życiu obywateli. Kultura powinna być dostępna w mniejszych i większych miejscowościach. Wszędzie, gdzie ludzie mają prawo tworzyć, uczestniczyć i pamiętać – bo kultura to też kultura pamięci o naszej historii i dziedzictwie. Edukacja kulturalna to kolejny obszar, który jest moim priorytetem

— podkreśliła.

Szefowa resortu kultury do aktualizowanych przepisów zaliczyła m.in. ustawę o zabezpieczeniu socjalnym dla osób wykonujących zawód artystyczny, ustawę o muzeach oraz ustawę o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej.

Razem ze środowiskami przygotowujemy się do bardzo dużej nowelizacji, która trochę zmieni ustrój kultury w Polsce. Mówimy o wprowadzeniu formuły społecznej instytucji kultury. Reformujemy procedury powoływania dyrektorów, chcemy także wyregulować zasady wynagradzania pracowników kultury

— wskazała.

Wyraziła nadzieję, że pod koniec roku projekt zostanie przekazany do kolejnych konsultacji oraz na prace rządu.

Zapowiedziała także rozdzielenie Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca na dwie instytucje: jedną zajmującą się tańcem, drugą - muzyką.

Ustawa medialna i konkursy

Wróblewska poinformowała, że do wykazu prac rządu trafiła już ustawa medialna, „kluczowa dla odpolitycznienia i wprowadzenia transparentnego modelu finansowania mediów publicznych”.

Pracujemy też nad zarządzeniem o opłatach reprograficznych, które nie było nowelizowane od lat

— wspomniała.

Jak wyliczyła, ministerstwo przeprowadziło 35 konkursów w instytucjach kultury (m.in. w Teatrze Narodowym, Teatrze Wielkim – Operze Narodowej, Filharmonii Narodowej w Warszawie, Narodowej Orkiestrze Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, Centrum Sztuki Współczesnej - Zamek Ujazdowski, Zamku Królewskim na Wawelu i Państwowym Instytucie Sztuki Filmowej). Do końca roku zaplanowano jeszcze 11 - w tym w Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych, Narodowym Instytucie Architektury i Urbanistyki i Polskim Wydawnictwie Muzycznym.

Koniec z nominacjami politycznymi. Na pierwszym miejscu liczą się kompetencje

— powiedziała ministra kultury.

Tantiemy

Wśród zmian było zagwarantowanie twórcom prawa do wynagrodzenia z tytułu tantiem z internetu. Ministra przypomniała, że ustawa z dyrektywą DSM weszła w życie 19 lutego.

To fundamentalna zmiana. Dzięki niej polscy twórcy po raz pierwszy mogą otrzymać sprawiedliwe wynagrodzenie za wykorzystanie ich własności w sieci

— powiedziała.

Dodała, że jednocześnie trwają prace nad uszczelnianiem działalności organizacji zbiorowego zarządzania.

Przez nie właśnie tantiemy mają trafiać do środowiska twórców. Chcemy, by środki te trafiały do artystów w sposób efektywny i przejrzysty

— zapowiedziała.

Zreformowaliśmy Programy Ministra, wprowadzając bardziej przejrzyste kryteria oceny (…), upraszczając procedury aplikacyjne. Efektem jest większa inkluzywność i rozstrzygnięcie konkursów zgodnie z harmonogramem

— dodała.

W programach ministerialnych resort przyznał ponad 3,2 tys. dofinansowań na różnorodne projekty, na łączną kwotę przekraczającą 500 mln zł.

Ponad 1,78 mld zł przeznaczono na rozwój infrastruktury kultury w całej Polsce - przeprowadzono modernizacje 152 bibliotek i domów kultury (wartość tych inwestycji to blisko 205 mln zł), przeznaczono 1,6 mld zł na budowę nowych obiektów dla 50 instytucji kultury, a kwotą 3 mln zł stworzono i wsparto markę Polskie Stolice Kultury - Bielsko-Białą, Katowice, Kołobrzeg.

Kongres Kultury

Podkreślając wagę dialogu między resortem kultury a środowiskami twórców, Wróblewska przypomniała o współKongresie Kultury zorganizowanym w listopadzie 2024 r. w Warszawie. Ministerstwo wdrożyło także „procedurę zapobiegania mobbingowi i innym niepożądanym zachowaniom”, podniosło wynagrodzenie z tytułu wypożyczeń bibliotecznych z 5 do 10 proc., dzięki czemu do twórców i tłumaczy trafi ponad 10 mln zł. Przywrócono działanie Forum Prawa Autorskiego, Zespołu do Zwalczania Naruszeń Prawa Autorskiego i Praw Pokrewnych, powołano także Zespół ds. Pola Literackiego.

Jak wyliczono, ministerstwo prowadzi 558 szkół artystycznych, w 2025 r. do listy dołączyły Liceum Szkół Plastycznych im. Tadeusza Kantora i Zespół Szkół Muzycznych w Dąbrowie Górniczej, w 2026 r. dołączy Liceum Sztuk Plastycznych oraz Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych w Kaliszu, otwarto także kierunek fortepianomistrzostwo w Kaliskich Szkołach Artystycznych. W ramach programu zagranicznego polskiej prezydencji w Radzie UE zorganizowano 217 wydarzeń, a w ramach programu krajowego - 342 wydarzenia.

Ekshumacje w Puźnikach

Szefowa resortu kultury przypomniała, że prace ekshumacyjne w Puźnikach przebiegają planowo.

Został zakończony etap samych ekshumacji, trwają teraz prace laboratoryjne i genetyczne. Jednocześnie Fundacja Wolność i Demokracja przygotowuje nowy wniosek, który dotyczy innego miejsca, ale również w Puźnikach

— powiedziała.

Jak dodała, ekshumacje w Zboiskach będą możliwe w drugiej połowie roku.

Pozwolenia w tej sprawie otrzymał Instytut Pamięci Narodowej. To do niego należy - we współpracy ze stroną ukraińską - dokładne planowanie

— wskazała.

Prof. Gliński punktuje

Do wypowiedzi minister kultury odniósł się w mediach społecznościowych były wicepremier i były szef MKiDN prof. Piotr Gliński. Podkreślił zwłaszcza lichość środków finansowych, przeznaczonych na kulturę.

Minister kultury chwali się osiągnięciami… To przypomnijmy: budżet kultury po raz pierwszy od wielu lat jest mniejszy (prawie 400 mln zmarnowali na neoTVP), a fundusze europejskie, inwestycje i wdrożenie DSM przygotował poprzedni rząd

— napisał.

Poseł PiS krytykował również czystki w instytucjach kultury, za którymi stoi obecna ekipa rządząca.

Wy wyrzuciliście bezprawnie 40 szefów instytucji, zdemolowaliście instytuty i muzea, zniszczyliście wiele przygotowanych inwestycji i nawet obiecanych „konkretów” nie zrobiliście… Zostały wam kłamstwa, insynuacje i  „mowa trawa” o transparentności i standardach

— zaznaczył.

Takie standardy, jak Jaś Kapela, wyrzucenie R. Kostro, kamień berliński, ganianie misia Wojtka i p. Dorbach w PISFie. Nie mówiąc o licznych zaniechaniach i zwykłych przestępstwach…

— podkreślił prof. Piotr Gliński.

CZYTAJ TEŻ:

— Kolejne ekshumacje na Ukrainie w drugiej połowie roku. Wróblewska: Fundacja Wolność i Demokracja ma nowy wniosek dotyczący Puźnik

— Rząd opracowuje plany wywiezienia dzieł sztuki na wypadek inwazji Rosji. Wróblewska: Nie da się ewakuować wszystkiego

— Żałosne! Minister Wróblewska pojawiła się przed niemieckim kamieniem dla Polaków. Hołd zamordowanym oddała w… brudnych trampkach

maz/PAP/X